Novaković Grujo
|
Napomene
Izvor: Škarić, br. 19.
Pevač: Anonim.
Motiv: izbegnut incest nepoznatih srodnika.
Varijante: Krstić, Indeks motiva, M 2, 1, 2, 4, str. 276.
Komentari: Pesma spada u krug baladično-novelističkih pesama koje B. N Putilov naziva „istorijskim baladama“ (v. N. Milošević-Đorđević, Zajednička tematsko-sižejna osnova, 256-7). Umesto prodaje ljube, koju kao robinju otkupljuje njen rođeni brat, siže se prilagođava hajdučkom kontekstu te junak grabi devojku iz kola. Starija nebeska znamenja, ili lična obeležja junaka, ovde su zamenjena prepoznavanjem na nivou verbalnog iskaza. Na mlađi sloj „usmenog“ pevanja ukazuje i dovođenje Grujice u vezu sa Kosovom, na kome Turkinje „djevojke u kolu igraju“.
Motivi „Edipovog i Elektrinog kompleksa", odnosno incesta i zabrane rodoskvrnih odnosa i bračnih veza između roditelja i dece, u usmenoj poeziji ređi su od motiva incesta i zabrane rodoskvrnih veza između rođene braće i sestara. „U navedenim motivima rodoskrvnih bračnih veza između brata i sestre u Vukovim primerima nesumnjivo u osnovi nalazimo elemente reduciranih arhaičnih formi društvenih odnosa koji označavaju rudimente prvobitnih oblika ljudske porodice, i to uglavnom u onim formama kakve nalazimo i u predanjima i tradiciji drugih slovenskih naroda i naroda u svetu.“ (Vidosava Nikolić, „Edipov, Elektrin i drugi rodoskrvni kompleksi u Vukovim zapisima i današnjem našem narodnom stvaralaštvu“, Glasnik Etnografskog instituta, H1-HU, 1962-1966, Beograd 1969, 108)
Izvor
Boško Suvajdžić, Epske pesme o hajducima i uskocima, antologija, Gutenbergova galaksija, Beograd, 2003., str. 100-102.