Izborni zakon Republike Srpske
IZBORNI ZAKON
REPUBLIKE SRPSKE
Glava I
OSNOVNE ODREDBE
[uredi]Član 1.
Ovim zakonom uređuje se izbor predsednika i potpredsednika Republike Srpske, poslanika Narodne skupštine Republike Srpske i delegata Veća naroda, odbornika gradske skupštine, odbornika skupštine opštine, gradonačelnika grada, načelnika opštine, članova saveta mesne zajednice, imenovanje organa za sprovođenje izbora i finansiranje izbora i izborne kampanje.
Član 2.
Sredstva za sprovođenje izbora obezbeđuju se u budžetu Republike Srpske, grada i opštine zavisno od toga na koji nivo vlasti se sprovode izbori.
Član 3.
Izbor organa vlasti vrši se na osnovu opšteg i jednakog biračkog prava, neposrednim i tajnim glasanjem, osim ako Izbornim zakonom Bosne i Hercegovine nije drugačije određeno.
Član 4.
Svaki državljanin Republike Srpske i Bosne i Hercegovine sa navršenih osamnaest (18) godina života ima pravo da glasa i da bude izabran (u daljem tekstu: biračko pravo), u skladu sa odredbama Izbornog zakona Bosne i Hercegovine i ovog zakona.
Da bi ostvario svoje biračko pravo, državljanin mora biti registrovan kao birač, u skladu sa Izbornim zakonom Bosne i Hercegovine.
Isto lice može biti registrovano u centralnom biračkom spisku samo za jednu opštinu.
Član 5.
Mandat pripada izabranom nosiocu mandata, a ne političkoj stranci, koaliciji ili listi nezavisnih kandidata koja ga je predložila na kandidatskoj listi. Mandat ne može prestati osim u slučajevima i pod uslovima predviđenim ovim zakonom i Izbornim zakonom Bosne i Hercegovine.
Član 6.
Izabranom članu organa iz člana 1 ovog zakona prestaje mandat prije isteka vremena na koje je izabran:
1. ako podnese ostavku,
2. ako umre,
3. ako je pravosnažnom sudskom presudom osuđen na kaznu zatvora u trajanju dužem od šest meseci ili težu kaznu,
4. ako je pravosnažnom sudskom odlukom lišen poslovne sposobnosti,
5. ako bude izabran ili imenovan na funkciju koja je nespojiva sa funkcijom izabranog člana određenog organa,
6. ako je u periodu od najmanje dve godine prestao biti registrovan da glasa u izbornoj jedinici u kojoj je izabran,
7. ako iz zakonom utvrđenog razloga izgubi pravo da bude biran.
Izabranom članu organa iz člana 1. ovog zakona ne prestaje mandat pre isteka vremena na koje je izabran ako mu u toku trajanja mandata prestane članstvo u stranci koja ga je kandidovala na izborima.
Izabranom članu organa iz člana 1. ovog zakona prestaje mandat danom kada to utvrdi Izborna komisija Bosne i Hercegovine.
Član 7.
Kandidati svih političkih stranaka, koalicija, liste nezavisnih kandidata, kao i nezavisni kandidati i drugi učesnici u izbornom procesu, imaju potpunu slobodu kretanja i slobodu da tokom izborne kampanje vrše izborne aktivnosti na teritoriji cele Republike Srpske. Nadležni organi obezbediće slobodu kretanja kandidata, pristalica i birača tokom celog izbornog procesa.
Glava II
ORGANI ZA SPROVOĐENjE IZBORA
[uredi]Član 8.
Organi za sprovođenje izbora su:
1. republička izborna komisija,
2. gradska izborna komisija,
3. opštinska izborna komisija,
4. birački odbori.
Član 9.
Organi za sprovođenje izbora su nezavisni i nepristrasni u svom radu. Član organa za sprovođenje izbora neće učestvovati u donošenju odluke kada on ili član njegove uže porodice ima u toj stvari finansijski ili neki drugi lični interes, ili ako postoji drugi sukob interesa, koji može dovesti u sumnju njegovu nepristrasnost.
Član 10.
Sastav organa za sprovođenje izbora treba biti multietničan, tako da odražava zastupljenost konstitutivnih naroda, uključujući i ostale, vodeći računa o poslednjem popisu stanovništva sprovedenom na državnom nivou.
Član 11.
Za člana izborne komisije ili biračkog odbora ne može biti imenovano lice:
1. koje se ne može kandidovati u smislu odredbi člana 1.6 i 1.7 Izbornog zakona Bosne i Hercegovine;
2. koje je član najvišeg izvršno-političkog organa političke stranke ili koalicije (predsednik, potpredsednik, generalni sekretar, sekretar ili član izvršnog odbora ili glavnog odbora);
3. koji je nosilac izbornog mandata ili je član izvršnog organa vlasti, osim u slučajevima predviđenim članom 2.12 Izbornog zakona Bosne i Hercegovine;
4. koje je kandidat za izbore za bilo koji nivo vlasti;
5. kojem je izrečena sankcija za radnju koja predstavlja težu povredu izbornih zakona ili propisa za koju je lično odgovorno, u poslednje četiri godine, računajući od dana pravosnažnosti odluke.
Izborna komisija Bosne i Hercegovine odlučiće da li težina povrede i lična odgovornost u smislu tačke 5. ovog člana čine lice nepodobnim da bude član izborne komisije ili biračkog odbora.
Republička izborna komisija
Član 12.
Republička izborna komisija broji sedam članova.
Članove Izborne komisije imenuje Narodna skupština Republike Srpske, na predlog Komisije za Izbor i imenovanje u skladu sa članom 2.2 Izbornog zakona Bosne i Hercegovine i Odluke o dodatnim kvalifikacijama potrebne za članove izbornih komisija i biračkih odbora koje je donela Izborna komisija Bosne i Hercegovine, iz reda stručnjaka za oblast izbornog prava.
Članovi Izborne komisije imenuju se na period od pet godina i za taj period dobijaju odgovarajuću naknadu.
Član 13.
Nadležnost Republičke izborne komisije utvrđuje Izborna komisija Bosne i Hercegovine u skladu sa članom 2.21 Izbornog zakona Bosne i Hercegovine.
Gradska izborna komisija
Član 14.
U gradovima koji nemaju u svom sastavu više opština izbor za gradske organe sprovodi gradska izborna komisija.
Na sastav, izbor i nadležnost komisije iz stava 1. ovog člana shodno se primenjuju odredbe čl. 17. i 18. ovog zakona.
Član 15.
U gradovima koji u svom sastavu imaju više opština, izbore za gradske organe sprovodi gradska izborna komisija.
Komisija iz stava 1. ovog člana broji pet članova koje imenuje gradska skupština uz saglasnost Republičke izborne komisije.
Predsednika gradske izborne komisije biraju članovi komisije.
Član 16.
Komisija iz člana 15. ovog zakona obavlja sledeće poslove:
1. koordinira rad opštinskih izbornih komisija u vezi izbora gradskih organa;
2. dostavlja rezultate izbora Republičkoj izbornoj komisiji;
3. obavlja i druge poslove utvrđene ovim zakonom i podzakonskim aktima Izborne komisije BiH.
Opštinska izborna komisija
Član 17.
Opštinska izborna komisija sastoji se od tri ili pet članova, zavisno od broja registrovanih birača i veličine opštine.
Član opštinske izborne komisije može biti predsednik redovnog suda, sekretar skupštine opštine, lice profesionalno zaposleno u opštinskom organu uprave i druga lica koja ispunjavaju uslove određene Izbornim zakonom Bosne i Hercegovine i Odlukom Izborne komisije Bosne i Hercegovine.
Članove opštinske izborne komisije i njenog predsednika, imenuje skupština opštine, uz saglasnost Izborne komisije Bosne i Hercegovine.
Član 18.
Opštinska izborna komisija obavlja sledeće poslove:
1. obezbeđuje da sve liste kandidata za skupštinu opštine budu sastavljene u skladu sa Izbornim zakonom Bosne i Hercegovine i dostavlja ih na odobrenje Izbornoj komisiji Bosne i Hercegovine;
2. nadgleda rad opštinskih organa u procesu sprovođenja izbora, a naročito proces registracije birača;
3. sprovodi i nadgleda izbore za članove Saveta mesne zajednice;
4. određuje biračka mesta na području opštine za glasanje na svim nivoima vlasti u Bosni i Hercegovini;
5. imenuje i obučava članove biračkih odbora;
6. brine o bezbednosti i dostavi biračkim odborima izbornog materijala za glasanje na svim nivoima izbora u Bosni i Hercegovini;
7. obaveštava birače o svim informacijama neophodnim za sprovođenje izbora, u skladu sa propisima Izborne komisije Bosne i Hercegovine;
8. odgovorna je za uređenje biračkog mesta i za druge tehničke pripreme za izbore;
9. odgovorna je za pravilno brojanje gasačkih listića na biračkim mestima i u opštinskim centrima za brojanje;
10. objedinjuje rezultate izbora sa svih biračkih mesta u opštini, posebno za svaki organ za koji je vršen izbor, i dostavlja ih Izbornoj komisiji Bosne i Hercegovine i Republičkoj izbornoj komisiji Bosne i Hercegovine i Republičkoj izbornoj komisiji;
11. vrši druge poslove u skladu sa ovim zakonom i Izbornim zakonom Bosne i Hercegovine.
Birački odbori
Član 19.
Birački odbor se sastoji od predsednika i od dva ili četiri člana. Predsednik i članovi biračkog odbora imenuju zamenike.
Imenovanje članova biračkog odbora i njihovih zamenika vrši opštinska izborna komisija najkasnije petnaest (15) dana pre dana izbora. Ako opštinska izborna komisija ne imenuje članove biračkog odbora i njihove zamenike imenovaće ih Izborna komisija Bosne i Hercegovine, u skladu sa Izbornim zakonom Bosne i Hercegovine.
Sastav biračkih odbora odgovara strukturi odbornika skupštine opštine uz zadovoljenje principa multietničnosti shodno članu 10. ovog zakona.
Predsednik rukovodi radom biračkog odbora i odgovoran je za zakonitost njegovog rada.
Član 20.
Birački odbor neposredno rukovodi radom biračkog mesta, obezbeđuje pravilnost i trajnost glasanja i evidentira rezultate glasanja na biračkom mestu.
Predsednik biračkog odbora obezbeđuje da se proces glasanja na biračkom mestu odvija nesmetano, u skladu sa odredbama poglavlja 5. i 7. Izbornog zakona Bosne i Hercegovine.
Glava III
PREDIZBORNA AKTIVNOST POLITIČKIH STRANAKA I NEZAVISNIH KANDIDATA I FINANSIRANjE IZBORNE KAMPANjE
[uredi]Pravila ponašanja za političke stranke, koalicije, liste nezavisnih kandidata i nezavisne kandidate
Član 21.
Političke stranke, koalicije, liste nezavisnih kandidata i nezavisni kandidati imaju pravo:
1. voditi izbornu kampanju u mirnom okruženju;
2. organizovati i održavati javne skupove na kojima mogu slobodno iznositi svoje stavove kako bi stekli podršku birača;
3. štampati i deliti plakate, postere i druge materijale u vezi sa izbornom kampanjom.
Za javni skup iz tačke 2. prethodnog stava nije potrebno odobrenje nadležnog organa, s tim što je organizator dužan da 24 časa pre održavanja takvog skupa o tome obavesti organ nadležan za održavanje javnog reda i mira.
Član 22.
Nadležni opštinski organi dužni su obezbediti ravnopravan tretman političkim strankama, koalicijama, listama nezavisnih kandidata i nezavisnim kandidatima u njihovim zahtevima da javna mesta i javne objekte koriste u svrhu kampanje, uključujući održavanje skupova, izlaganje oglasa, plakata, postera i drugog sličnog materijala.
Zabranjeno je uklanjati, prekrivati, oštećivati ili menjati štampane oglase, plakate, postere ili druge materijale koji se, u skladu sa zakonom, koriste u svrhu izborne kampanje političkih stranaka, koalicija, lista nezavisnih kandidata i nezavisnih kandidata.
Nadležni organi neće dozvoliti političkim strankama, koalicijama, listama nezavisnih kandidata i nezavisnim kandidatima da postavljaju oglase, plakate, postere, odnosno da pišu svoja imena ili slogane koji su u vezi sa izbornom kampanjom, unutar ili na zgradama u kojima su smeštene javne institucije Republike Srpske, na javnim putevima ili iznad njih, kao ni na saobraćajnim znacima.
Nadležni organi opštine su dužni da odrede javna mesta i javne objekte na kojima se mogu održavati skupovi, izlagati oglasi, plakati, posteri i drugi izborni materijali sa postavljanjem pokretnih panoa i sl.
Član 23.
Kandidatima i pristalicama političkih stranaka, listi nezavisnih kandidata i koalicija, kao i nezavisnim kandidatima i njihovim pristalicama, te zaposlenim u izbornoj administraciji, nije dozvoljeno:
1. nositi i pokazivati oružje na političkim skupovima, biračkim mestima i njihovoj okolini, kao i za vreme okupljanja u vezi sa aktivnostima političkih stranaka, koalicija, listi nezavisnih kandidata i nezavisnih kandidata u izbornom procesu;
2. ometati skupove drugih političkih stranaka, koalicija i nezavisnih kandidata, kao i podsticati druge na takve aktivnosti;
3. sprečavati novinare da vrše svoj posao u skladu sa pravilima profesije i izbornim pravilima;
4. obećavati novčane nagrade sa ciljem dobijanja podrške birača ili pretiti pristalicama drugih političkih stranaka, koalicija, listi nezavisnih kandidata i nezavisnih kandidata;
5. podsticati na glasanje lice koje nema pravo glasa;
6. podsticati lica da glasaju više puta na istim izborima, ili da glasaju u ime drugog lica;
7. koristiti se jezikom koji bi nekoga mogao navesti ili podstaći na nasilje ili širenje mržnje, ili obavljati ili upotrebljavati slike, simbole ili druge materijale koji mogu imati takvo dejstvo.
Zabranjeno je lažno predstavljanje u ime bilo koje političke stranke, koalicije, liste nezavisnih kandidata ili nezavisnog kandidata.
Član 24.
U periodu koji počinje dvadeset i četiri časa pre otvaranja biračkih mesta i traje do njihovog zatvaranja, političkim strankama, koalicijama, listama nezavisnih kandidata i nezavisnim kandidatima zabranjeno je učestvovanje u javnim političkim aktivnostima što uključuje, ali se ne ograničava samo na sledeće:
1. održavanje skupova u cilju izborne kampanje;
2. izlaganje na biračkom mestu i u njegovoj okolini bilo kakvih materijala u cilju vršenja uticaja na birače;
3. korišćenje domaćih i međunarodnih sredstava javnog informisanja u cilju vršenja uticaja na birače;
4. korišćenje megafona ili drugih razglasnih uređaja u cilju vršenja uticaja na birače;
5. svaka aktivnost kojom se ometa i opstruiše izborni proces.
Overa i kandidovanje za izbore
Član 25.
Da bi učestvovali na izborima, političke stranke, nezavisni kandidati, koalicije i liste nezavisnih kandidata overavaju se kod Izborne komisije Bosne i Hercegovine.
Član 26.
Da bi se overio za izbore za sve organe na svim nivoima vlasti u Bosni i Hercegovini, nezavisni kandidat ili kandidat na listi kandidata političke stranke, nezavisnih kandidata ili listi kandidata koalicije, mora ispunjavati sledeće uslove:
1. kandidat mora biti registrovan da glasa za opštinu unutar granica izborne jedinice u kojoj se kandiduje za funkciju;
2. kandidat se može kandidovati samo za funkciju u jednoj izbornoj jedinici, na bilo kom nivou vlasti, i pojaviti se na samo jednoj listi političke stranke, koalicije ili listi nezavisnih kandidata.
Pod izbornom jedinicom podrazumeva se višečlana izborna jedinica, utvrđena ovim zakonom i Izbornim zakonom Bosne i Hercegovine.
Član 27.
Da bi učestvovala na izborima, politička stranka mora biti registrovana kod nadležnog organa, u skladu sa zakonom. Uz zahtev za overu mora biti priložen dokaz da je politička stranka registrovana kod nadležnog organa. Politička stranka mora podneti zahtev za overu pod istim nazivom pod kojim se registrovala kod nadležnog organa.
Član 28.
Zahtev za overu političke stranke ili nezavisnog kandidata sastoji se od spiska koji sadrži ime i prezime, originalan potpis i jedinstveni matični broj svakog registrovanog birača koji podržava prijavu političke stranke ili nezavisnog kandidata.
Formular za potpise utvrđuje Izborna komisija Bosne i Hercegovine. Formulari se unapred štampaju, te sadrže prostor predviđen za upisivanje naziva stranke ili imena i prezimena nezavisnog kandidata, kao i redovne serijske brojeve.
Političke stranke ili nezavisni kandidati dužni su potpise prikupljati samo na formularima koje im dodeli Izborna komisija Bosne i Hercegovine. Ostali formulari, koje dostavi politička stranka ili nezavisni kandidat, ne uzimaju se u obzir.
Formular za potpise takođe sadrži ime i prezime, originalni potpis i jedinstveni matični broj lica koje je odgovorno za prikupljanje potpisa podrške.
Da bi se overila za učešće na izborima, izuzev za izbor člana Predsedništva Bosne i Hercegovine i Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine, politička stranka mora podneti Republičkoj izbornoj komisiji prijavu za učestvovanje na izborima, koja sadrži najmanje:
1. tri hiljade potpisa registrovanih birača za izbore za članove Predsedništva Bosne i Hercegovine;
2. tri hiljade potpisa registrovanih birača za izbore za poslanike Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine;
3. dve hiljade potpisa registrovanih birača za izbore narodnih poslanika Narodne skupštine Republike Srpske;
4. sto potpisa registrovanih birača za izbore za skupštinu opštine i za načelnika u opštini u kojoj broj registrovanih birača u centralnom biračkom spisku na prethodnim izborima nije bio veći od deset hiljada birača ili dve stotine potpisa za izbore u opštini u kojoj je ovaj broj bio veći od deset hiljada registrovanih birača.
Član 29.
Politička stranka čiji član je nosilac mandata u istom organu za koji politička stranka podnosi zahtev za overu kandidature oslobođena je obaveze prikupljanja potpisa iz člana 28. ovog zakona, izuzev za izbore za članove Predsedništva Bosne i Hercegovine.
U smislu ovog člana, politička stranka dužna je podneti izjavu koju je potpisao izabrani funkcioner, kao i potvrdni obrazac, kojim se potvrđuje da je bio član te političke stranke u vreme kad je dobio mandat i da je još član te političke stranke.
Član 30.
Politička stranka, koalicija, lista nezavisnih kandidata i nezavisni kandidat podnose prijavu za overu, osim za izbor člana Predsedništva Bosne i Hercegovine i Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine, Republičkoj izbornoj komisiji najkasnije 140 dana pre dana izbora.
Nakon što utvrdi da je prijava za overu podnesena u skladu sa Izbornim zakonom Bosne i Hercegovine, Republička izborna komisija podnosi je na overu Izbornoj komisiji Bosne i Hercegovine, najkasnije 110 dana pre dana održavanja izbora.
Liste kandidata
Član 31.
Overena politička stranka, koalicija i lista nezavisnih kandidata dostavlja Izbornoj komisiji Bosne i Hercegovine liste kandidata za izbor članova za Predstavnički dom Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine i kandidata za izbor članova Predsedništva Bosne i Hercegovine.
Liste kandidata za izbore na svim drugim nivoima vlasti podnose političke stranke, koalicije ili liste nezavisnih kandidata nadležnoj izbornoj komisiji u izbornoj jedinici u kojoj su politička stranka, koalicija ili lista nezavisnih kandidata overeni za kandidaturu. Nakon potvrđivanja da je lista kandidata podnesena u skladu sazakonom, nadležna izborna komisija podnosi listu kandidata na overu Izbornoj komisiji Bosne i Hercegovine.
Član 32.
Overena politička stranka ili koalicija podnose posebnu listu kandidata za svaku izbornu jedinicu.
Za opštinske izbore, broj kandidata na listi kandidata političke stranke, koalicije ili na listi nezavisnih kandidata, može biti veći za 10% od broja mandata koji se dodeljuju.
Za višečlane izborne jedinice, utvrđene ovim zakonom i Izbornim zakonom Bosne i Hercegovine, broj kandidata na listi kandidata političke stranke ili koalicije može biti veći za dva kandidata od broja mandata koji se dodeljuju u toj višečlanoj izbornoj jednici.
Svaka lista kandidata uključuje kandidate muškog i ženskog pola. Kandidati pola koji je manje zastupljen raspoređuju se na liste kandidata na sledeći način: najmanje jedan kandidat manje zastupljenog pola među prva dva kandidata, dva kandidata manje zastupljenog pola među prvih pet kandidata i tri kandidata manje zastupljenog pola među prvih osam kandidata itd. Broj kandidata manje zastupljenog pola mora biti najmanje jedna ukupnom broju kandidata na listi podeljenom sa tri, zaokruženim na prvi niži celi broj.
Lista kandidata sadrži ime, prezime, adresu prebivališta, jedinstveni matični broj i potpis svakog kandidata, potpis predsednika političke stranke, odnosno predsednika političkih stranaka u koaliciji.
Član 33.
Ime kandidata na listi političke stranke, koalicije ili na listi nezavisnih kandidata ne može se povući nakon što listu kandidata overi Izborna komisija Bosne i Hercegovine. Ako je kandidat lišen poslovne sposobnosti, ili odbije mandat nakon overe izbornih rezultata od Izborne komisije Bosne i Hercegovine, ime tog kandidata se uklanja sa liste kandidata, i mandat se dodeljuje u skladu sa članom 9.11 Izbornog zakona Bosne i Hercegovine osim za liste kandidata za opštine, kada se mandat dodeljuje u skladu sa članom 12.5 Izbornog zakona Bosne i Hercegovine. Kandidat ili njegov zakonski zastupljenik, u slučaju kad je kandidat nesposoban, mora Izbornoj komisiji Bosne i Hercegovine podneti izjavu o odbijanju mandata u pisanoj formi.
Kandidat ne može povući svoju kandidaturu pre overe izbornih rezultata.
Član 34.
Liste kandidata, političkih stranaka, liste nezavisnih kandidata i koalicija moraju se podneti nadležnoj izbornoj komisiji najkasnije 95 dana pre dana izbora.
Nadležna izborna komisija podnosi liste političkih stranaka, koalicija i nezavisnih kandidata Izbornoj komisiji Bosne i Hercegovine najkasnije 85 dana pre dana izbora.
Finansiranje izborne kampanje
Član 35.
Za finansiranje izborne kampanje u skladu sa principima koji su utvrđeni Izbornim zakonom Bosne i Hercegovine, utvrđuju se i sledeći kriterijumi:
Deo sredstava za pokriće troškova izborne kampanje za izbor poslanika, odnosno odbornika, obezbeđuje se u budžetu Republike, odnosno opštine.
Raspodela sredstava iz stava 2 ovog člana vrši se tako da se obezbede:
1. jedna trećina sredstava strankama koje imaju poslanike, odnosno odbornike u skupštinama, i to od toga 50% sredstava se raspoređuje u jednakim iznosima svim strankama, a ostatak sredstava srazmerno broju poslaničkih, odnosno odborničkih mandata;
2. jedna trećina sredstava političkim strankama kojima su potvrđene izborne liste;
3. jedna trećina sredstava političkim strankama koje osvoje poslaničke, odnosno odborničke mandate, srazmerno broju osvojenih mandata u Narodnoj skupštini, odnosno opštinskoj skupštini.
Prijave za sredstva za izbor poslanika u Narodnu skupštinu, odnosno za izbor odobrnika u skupštinu grada, odnosno u skupštinu opštine, podnose se Republičkoj izbornoj komisiji, odnosno opštinskoj izbornoj komisiji.
U slučaju da politička stranka nezakonito koristi budžetska sredstva utvrđena ovim zakonom, ministar finansija, odnosno načelnik opštine može, na predlog glavne službe za reviziju javnog sektora Republike Srpske, uskratiti daljnju isplatu tih sredstava.
Član 36.
Sredstva za pokriće dela troškova izborne kampanje nezavisnih kandidata i liste nezavisnih kandidata obezbeđuju se u budžetu Republike, grada i opštine.
Raspodjela sredstava iz stava 1. ovog člana vršiće se na način i po kriterijumima koje utvrdi Republička izborna komisija.
Član 37.
Finansiranje izborne kampanje za izbor predsednika i dva potpredsednika Republike Srpske odvijaće se u skladu sa članom 14.10 Izbornog zakona Bosne i Hercegovine.
Glava IV
VIŠEČLANE IZBORNE JEDINICE I IZBOR NARODNIH POSLANIKA
[uredi]Član 38.
Narodna skupština ima 83 narodna poslanika, koje neposredno biraju birači registrovani da glasaju za Republiku Srpsku.
Najmanje četiri člana jednog konstitutivnog naroda će biti zastupljena u Narodnoj skupštini.
Od 83 poslanička mandata za Narodnu skupštinu, 62 poslanička mandata biraju se u višečlanim izbornim jedinicama u skladu sa odredbom člana 9.6 Izbornog zakona Bosne i Hercegovine, a preostali 21, odnosno 25,30%, su kompenzacioni mandati, koji se dodeljuju u skladu sa članom 9.7 Izbornog zakona Bosne i Hercegovine.
Član 39.
Za izbor 62 poslanička mandata u Narodnu skupštinu, utvrđuje se šest (6) višečlanih izbornih jedinica:
– Izborna jedinica 1 sastoji se od opština: Bosanska Krupa/Krupa na Uni, Bosanski Novi/NoviGrad, Bosanska Dubica/KozarskaDubica, Prijedor, Bosanska Gradiška/Gradiška, Laktaši, Srbac, Prnjavor, Sanski Most/Srpski Sanski Most i Kostajnica.
Ova izborna jedinica bira 13 poslaničkih mandata.
– Izborna jedinica 2 sastoji se od opština: Bosanski Petrovac/Petrovac, Banja Luka, Čelinac, Drvar/Srpski Drvar, Ključ/Ribnik, Mrkonjić Grad, Jajce/Jezero, Skender Vakuf/Kneževo, Kotor Varoš, Šipovo i Kupres/Srpski Kupres.
Ova izborna jedinica bira 12 poslaničkih mandata.
– Izborna jedinica 3 sastoji se od opština: Derventa, Bosanski Brod/Srpski Brod, Odžak/Vukosavlje, Modriča, Doboj, Gračanica/Petrovo i Teslić.
Ova izborna jedinica bira 10 poslaničkih mandata.
– Izborna jedinica 4 sastoji se od opština: Bosanski Šamac/Šamac, Orašje/Srpsko Orašje, Gradačac/Pelagićevo, Bijeljina, Lopare, Ugljevik, te birača iz Brčko Distrikta koji su registrovani za glasanje u Republici Srpskoj.
Ova izborna jedinica bira 9 poslaničkih mandata.
– Izborna jedinica 5 sastoji se od opština: Kalesija/Osmaci, Zvornik, Šekovići, Vlasenica, Bratunac, Srebrenica, Sokolac, Han Pijesak, Ilidža/Srpska Ilidža, Stari Grad/Srpski Stari Grad, Novo Sarajevo/Srpsko Novo Sarajevo, Trnovo, Pale, Rogatica i Milići.
Ova izborna jedinica bira 11 poslaničkih mandata.
– Izborna jedinica 6 sastoji se od opština: Višegrad, Mostar/Srpski Mostar, Nevesinje, Kalinovik, Gacko, Foča/Srbinje, Goražde/Srpsko Goražde, Čajniče, Rudo, Stolac/Berković, Ljubinje, Bileća i Trebinje.
Ova izborna jedinica bira 7 poslaničkih mandata.
Izbor Veća naroda
Član 40.
Sastav Veća naroda će biti paritetan, tako da svaki konstitutivni narod ima isti broj poslanika.
Veće naroda ima po osam članova iz svakog konstitutivnog naroda i četiri člana iz reda ostalih.
Članove Veća naroda bira odgovarajući klub poslanika u Narodnoj skupštini.
U slučaju da broj članova jednog kluba delegata u Veću naroda bude veći od broja predstavnika u odgovarajućem klubu Narodne skupštine, dodatni broj delegata će birati klub koji će se formirati u tu svrhu iz reda odbornika u skupštinama opština u Republici Srpskoj.
Ni jedan poslanik u Narodnoj skupštini/opštinskoj skupštini ne može vršiti funkciju delegata u Veću naroda.
Izbor predsednika i potpredsednika Republike Srpske
Član 41.
Predsednik ima dva potpredsednika iz različitih konstitutivnih naroda.
Predsednik Republike i potpredsednici Republike direktno se biraju sa liste kandidata za predsednika Republike Srpske, tako što je za predsednika izabran kandidat koji ostvari najveći broj glasova, a za potpredsednike su izabrani kandidati za druga dva konstitutivna naroda koji imaju najveći broj glasova iza izabranog predsednika Republike.
Glava V
IZBOR LOKALNIH ORGANA
[uredi]Odbornici skupštine opštine
Član 42.
Izbor odbornika u skupštine opština vrši se prema odredbama Izbornog zakona Bosne i Hercegovine.
Načelnik opštine
Član 43.
Načelnika opštine biraju građani na opštim neposrednim izborima za period od četiri godine, natpolovičnom većinom od broja registrovanih birača.
Ukoliko se u prvom krugu ne izabere načelnik opštine, sprovodi se drugi krug izbora.
U drugom krugu kandidati za načelnika opštine su dva kandidata sa najvećim brojem dobijenih glasova iz prvog izbornog kruga.
Za načelnika opštine u drugom izbornom krugu izabran je onaj kandidat koji dobije najveći broj glasova od birača koji su izašli na izbore.
Član 44.
Za načelnika može se birati državljanin Republike Srpske i Bosne i Hercegovine, u skladu sa članom 4. ovog zakona.
Mandat načelnika počinje teći danom overe mandata od strane Izborne komisije Bosne i Hercegovine.
Opoziv načelnika
Član 45.
Ukoliko načelnik svoju funkciju ne vrši u skladu sa zakonom ili ne sprovodi odluke skupštine opštine, najmanje jedna trećina odbornika može pokrenuti pitanje njegovog opoziva.
Postupak opoziva može pokrenuti i 10% birača upisanih u birački spisak opštine.
Inicijativu za opoziv mogu pokrenuti i udruženja građana pod uslovom iz stava 2. ovog člana.
Skupština je dužna da sve inicijative za opoziv stavi na dnevni red.
U slučaju iz st. 1. i 2. ovog člana skupština donosi odluku većinom od ukupnog broja odbornika.
Član 46.
Ako skupština donese odluku o pokretanju postupka opoziva načelnika, sprovodi se postupak opoziva, o čemu građani odlučuju neposrednim tajnim glasanjem u roku od 30 dana od dana donošenja odluke.
Ako se građani koji su registrovani za izbore, natpolovičnom većinom izjasne za opoziv načelnika, prestaje mu mandat.
U slučaju iz stava 2. ovog člana raspisuju se novi izbori u roku od 60 dana od dana opoziva.
Glava VI
IZBOR GRADSKIH ORGANA
[uredi]Član 47.
Gradska skupština broji 31 odbornika.
Član 48.
U gradovima koji nemaju u svom sastavu više opština, izbor odbornika gradske skupštine i izbor gradonačelnika, te opoziv gradonačelnika, vrši se na način i po postupku koji je predviđen ovim zakonom za izbor odbornika skupštine opštine odnosno izbor i opoziv načelnika opštine.
Član 49.
U gradovima koji imaju u svom sastavu više opština, skupštine opština biraju odbornike gradske skupštine u skladu sa stavom 2. člana 12.10 Izbornog zakona BiH.
Član 50.
Skupštine opština iz člana 48. ovog zakona biraju sledeći broj odbornika u gradsku skupštinu:
1. skupštine opštine koje imaju 17 i manje odbornika biraju od četiri (4) do šest (6) odbornika;
2. skupštine opština koje imaju do 25 odbornika biraju od šest (6) do osam (8) odbornika.
Statutom grada utvrđuje se broj odbornika koje skupštine opština biraju u gradsku skupštinu na osnovu kriterijuma iz prethodnog stava kao i broj birača.
Član 51.
Izbor gradonačelnika grada iz člana 48. ovog zakona vrši se većinom glasova ukupnog broja odbornika gradske skupštine. Svaki odbornik gradske skupštine može predložiti kandidata za funkciju gradonačelnika. Ako kandidat ne dobije većinu glasova od ukupnog broja odbornika, sprovodi se drugi krug izbora. Ako ni jedan kandidat ne dobije većinu glasova od ukupnog broja odbornika, sprovodi se treći krug izbora. U trećem krugu izbora biće izabran član koji dobije najveći broj glasova. Ako je rezultat isti, najmlađi od kandidata sa istim rezultatom biće izabran za gradonačelnika.
U slučaju da gradonačelnik podnese ostavku, umre ili bude smenjen, gradska skupština bira novog načelnika u skladu sa st. 1. i 2. ovog zakona.
Član 52.
Ukoliko gradonačelnik svoju funkciju ne vrši u skladu sa zakonom ili ne sprovodi odluke gradske skupštine, najmanje jedna trećina odbornika može pokrenuti postupak njegovog opoziva.
Postupak opoziva može pokrenuti i 10% birača upisanih u birački spisak grada.
Inicijativu za opoziv mogu pokrenuti i udruženja građana pod uslovom iz stava 2. ovog člana.
Skupština je dužna da sve inicijative za opoziv stavi na dnevni red.
Smatra se da je gradonačelnik opozvan ukoliko za opoziv glasa natpolovična većina od ukupnog broja odbornika.
Član 53.
Za izbor predsednika gradske skupštine shodno se primenjuju odredbe člana 50. ovog zakona.
Glava VII
IZBOR SAVETA MESNE ZAJEDNICE
[uredi]Član 54.
Organ mesne zajednice je Savet mesne zajednice (u daljem tekstu: Savet).
Mandat Saveta traje četiri godine.
Savet ima predsednika, koga biraju članovi Saveta dvotrećinskom većinom članova.
Član 55.
Konstituirajuću sednicu Saveta saziva opštinska izborna komisija.
Član 56.
Članovi Saveta biraju se na zborovima građana tajnim glasanjem.
Član 57.
Broj članova Saveta je sledeći:
1. za mesne zajednice do 1.000 registrovanih birača - tri člana;
2. za mesne zajednice od 1.000 do 5.000 registrovanih birača - pet članova;
3. za mesne zajednice od 5.000 do 10.000 registrovanih birača - sedam članova;
4. za mesne zajednice preko 10.000 registrovanih birača - devet članova.
Član 58.
Skupština opštine raspisuje izbore za izbor članova Saveta.
Član 59.
Statutom opštine utvrđuje se potreban broj prisutnih građana na zboru građana za izbor Saveta.
Član 60.
Izbori za Savet održavaju se najkasnije 90 dana od konstituisanja lokalnih organa vlasti.
Član 61.
Organ za sprovođenje izbora Saveta je opštinska, odnosno gradska izborna komisija i birački odbori.
Član 62.
Izbori za Savet sprovode se po odredbama ovog zakona i uputstva koga donosi Republička izborna komisija.
Glava VIII
ZAVRŠNE ODREDBE
[uredi]Član 63.
Nijedno lice ne može se kandidovati ni obavljati mandat na koji je izabrano, ni imenovanu funkciju, ako ne napusti nekretninu u vlasništvu raseljenih ili izbeglih lica, ili stan na kojem postoji stanarsko pravo raseljenih ili izbeglih lica, ili ako nije napustilo stan koji je pod upravom opštinskog upravnog organa nadležnog za stambene poslove ili nadležnog organa Ministarstva za izbjeglice i raseljena lica Republike Srpske datog na korišćenje kao alternativni smeštaj u roku koji je naveden u:
1. upravnoj odluci;
2. odluci o izvršenju odluke - certifikata Komisije za imovinske zahteve izbeglih i raseljenih lica ili
3. sudskoj odluci kojom se vraća imovina u posed vlasniku ili udovoljava zahtjevu za povrat u posed stana nosiocu stanarskog prava.
Nijedno lice ne može se kandidovati, obavljati mandat na koji je izabrano ni obavljati imenovanu funkciju ako ne napusti nekretninu u vlasništvu izbeglog ili raseljenog lica, ili ako ne napusti stan na koji izbeglo ili raseljeno lice ima stanarsko pravo i to u roku od 120 dana od dana predavanja zahtjeva nadležnom upravnom organu radi izvršenja odluke - certifikata Komisije za imovinske zahteve izbeglih i raseljenih lica kojom se potvrđuje vlasništvo ili stanarsko pravo tog raseljenog ili izbeglog lica.
Ni u kom slučaju lice ne krši odredbe ovog člana ako nije 30 dana unapred obavešteno od Izborne komisije Bosne i Hercegovine o postojanju zahteva za izvršenje odluke - certifikata Komisije za imovinske zahteve izbeglih i raseljenih lica.
Član 64.
Na sva pitanja koja nisu uređena ovim zakonom a tiču se izbora predsednika i potpredsednika Republike Srpske, poslanika Narodne skupštine Republike Srpske, odbornika skupština opština i odbornika gradskih skupština, gradonačelnika grada, načelnika opštine, finansiranje izborne kampanje, te prava građana po osnovu izbornog prava, primenjivaće se odredbe Izbornog zakona Bosne i Hercegovine.
Član 65.
Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaju da važe odredbe čl. 19, 22, 23, 53, 56 Zakona o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 35/99) i odredbe čl. 5, 6. i 7. Zakona o finansiranju političkih stranaka iz budžeta Republike, opštine i grada („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 17/00).
Član 66.
Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o izboru narodnih poslanika i odbornika („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 11/94), Zakon o izboru i opozivu predsednika i potpredsednika Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 16/96), Zakon o izbornim jedinicama za izbor poslanika u Narodnoj skupštini („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 19/96 i 3/98).
Član 67.
Izborna komisija Republike Srpske će u roku od 30 dana od dana konstituisanja doneti Uputstvo o izboru Saveta mesne zajednice.
Član 68.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srpske“.
Broj: 01-439/02
30. maja 2002. godine
Banja Luka
Predsednik
Narodne skupštine,
Dr Dragan Kalinić, s. r.
Vidi još
[uredi]- Zakon o izmjenama i dopuni Izbornog zakona Republike Srpske
- Zakon o izmjenama i dopunama Izbornog zakona Republike Srpske
Izvori
[uredi]- „Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 34/02