Zakon o sudovima Republike Srpske (2004)
| Ovaj propis je prestao da važi! |
ZAKON O SUDOVIMA
REPUBLIKE SRPSKE
GLAVA I
OPŠTE ODREDBE[uredi]
Sadržaj zakona
Član 1.
Ovim zakonom se uređuje organizacija, nadležnost i funkcionisanje osnovnih sudova, okružnih sudova i Vrhovnog suda Republike Srpske (u daljem tekstu: Vrhovni sud ).
Sudska vlast
Član 2.
Sudsku vlast u Republici Srpskoj vrše sudovi.
Nezavisnost
Član 3.
Sudovi su samostalni i nezavisni od zakonodavne i izvršne vlasti.
Sudovi u svom radu postupaju nepristrasno, blagovremeno i efikasno.
Niko ne smije uticati na nezavisnost i nepristrasnost sudije pri odlučivanju u predmetima koji su mu dodijeljeni.
Osnivanje sudova
Član 4.
Sudovi se osnivaju i ukidaju zakonom.
Zaštita prava
Član 5.
Sudovi štite prava i slobode zajamčene ustavima Bosne i Hercegovine i Republike Srpske i zakonom, te obezbjeđuju ustavnost i zakonitost.
Preispitivanje sudskih odluka
Član 6.
Sudsku odluku može preispitivati samo nadležan sud povodom pravnih lijekova u postupku propisanom ustavom ili zakonom.
Obaveznost sudskih odluka
Član 7.
Odluke sudova u Bosni i Hercegovini obavezujuće su na teritoriji Republike Srpske.
Javnost i transparentnost
Član 8.
Rad sudova je javan, ukoliko nije drugačije određeno zakonom.
Transparentnost rada suda obezbjeđuje se javnim raspravljanjem pred sudovima, objavljivanjem sastava suda, davanjem obavještenja javnosti o toku sudskog postupka, pod uslovima predviđenim zakonom. Transparentnost se može ostvarivati i objavljivanjem sudskih odluka i drugih informacija od interesa za javnost.
Sastav sudova
Član 9.
Sudovi sude kao sudije pojedinci ili u vijećima sudija, odnosno vijećima sudija i sudija porotnika, a u određenim slučajevima predviđenim zakonom mogu suditi i stručni saradnici.
Sastav vijeća određuje se posebnim zakonima.
Službeni jezici
Član 10.
Službeni jezici koji se koriste u sudovima su jezik srpskog, jezik bošnjačkog i jezik hrvatskog naroda, a službena pisma su ćirilica i latinica.
Sud vodi postupak i donosi odluke na jeziku kojim se služi sudija u postupku ili jeziku koji odredi predsjednik vijeća, s tim da će se stranci na njen zahtjev obezbijediti prevod na ročištu ili prevod odluke suda na jezik kojim se stranka služi u postupku, i to u krivičnom postupku na trošak suda, a u svim ostalim postupcima na trošak stranke. Stranke mogu pismena upućivati sudu na bilo kojem od službenih jezika.
Službene legitimacije
Član 11.
Sudijama se izdaju službene legitimacije.
Visoki sudski i tužilački savjet propisuje obrasce i izgled službene legitimacije, a izdaje ih Ministarstvo pravde.
Sudijska toga
Član 12.
Sudije u toku suđenja i prilikom javnog objavljivanja odluka nose togu.
Visoki sudski i tužilački savjet propisuje korištenje i izgled sudijske toge, a nabavku i raspodjelu obezbjeđuje Ministarstvo pravde.
Oznake pripadnosti
Član 13.
Sudije i radnici suda ne smiju ispoljavati bilo kakvu vjersku, političku, nacionalnu ili drugu pripadnost za vrijeme obavljanja službenih dužnosti.
Oznake vjerske, političke, nacionalne ili druge pripadnosti ne smiju se isticati na sudskoj zgradi ili u prostorijama suda.
Zabrana iz stava 1. ne odnosi se na stranke i treća lica.
Pečat
Član 14.
Sudovi imaju pečat u skladu sa zakonom.
Saradnja i pravna pomoć
Član 15.
Sudovi su dužni da sarađuju međusobno, kao i sa državnim organima i stranim sudovima.
Sudovi u Bosni i Hercegovini pružaju međusobnu pravnu pomoć u predmetima iz svoje nadležnosti u skladu sa zakonom.
Državni organi i pravna lica koja vrše javna ovlaštenja, dužni su da sudovima na njihov zahtjev blagovremeno dostave spise, isprave i druge podatke potrebne za vođenje sudskog postupka.
Sudovi međunarodnu pravnu pomoć pružaju u skladu sa međunarodnim aktima ili po osnovu načela reciprociteta.
GLAVA II
ORGANIZACIJA I NADLEŽNOST SUDOVA[uredi]
1. Organizacija i područje sudova[uredi]
Osnovni sudovi
Član 16.
Osnovni sudovi osnivaju se za područje jedne ili više opština.
Okružni sudovi
Član 17.
Okružni sudovi osnivaju se za područje dva ili više osnovnih sudova.
Vrhovni sud
Član 18.
Vrhovni sud je najviši sud u Republici Srpskoj.
Sjedište Vrhovnog suda je u Banjoj Luci.
Obavljanje poslova u sjedištu i van sjedišta suda
Član 19.
Sudovi obavljaju poslove iz svoje nadležnosti u svom sjedištu.
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, osnovni sudovi mogu poslove iz svoje nadležnosti obavljati i van svog sjedišta u odjeljenjima van sjedišta suda, kao i u drugim mjestima na sudskim danima, u skladu sa zakonom.
Vrhovni sud i okružni sudovi mogu poslove iz svoje nadležnosti obavljati van svog sjedišta iz razloga efikasnosti, smanjenja troškova ili drugih opravdanih razloga.
Odjeljenje van sjedišta suda
Član 20.
Odjeljenje van sjedišta suda osniva se i ukida zakonom.
Odjeljenje van sjedišta suda trajno je smješteno u mjestu koje se nalazi na području suda, ali van njegovog sjedišta.
U odjeljenju van sjedišta suda, sud u pravilu obavlja sve poslove iz svoje nadležnosti za područje za koje je odjeljenje osnovano.
Radom odjeljenja izvan sjedišta suda rukovodi predsjednik suda.
Predsjednik suda uputstvom utvrđuje mjesto vođenja postupka i način formiranja sudskih vijeća u predmetima u kojima broj sudija raspoređenih u odjeljenju van sjedišta suda nije dovoljan za postupanje po pravilima sudskog postupka. Pri donošenju ovog uputstva, predsjednik suda vodi računa o efikasnosti rada suda i ekonomičnosti sudskog postupka.
Izuzetno od odredbi stavova 3 i 5. ovog člana, predsjednik suda u pojedinačnom predmetu, na zahtjev postupajućeg sudije, može iz razloga efikasnosti, smanjenja troškova ili drugih opravdanih razloga odrediti da se postupak, odnosno pojedine radnje u postupku vode i van mjesta u kome bi se po odredbama ovog člana vodili.
Sudski dani
Član 21.
Sud može odrediti da se održavaju sudski dani, radi vođenja postupaka ili obavljanja drugih poslova u mjestima koja se nalaze na području suda, ali van njegovog sjedišta, odnosno odjeljenja van sjedišta suda.
Predsjednik suda donosi odluku o mjestu i vremenu održavanja sudskih dana.
Mjesto i vrijeme održavanja sudskih dana objavljuje se na oglasnoj tabli suda, kao i na oglasnoj tabli u zgradi u kojoj se održavaju sudski dani.
Sjedište i područje osnovnih sudova
Član 22.
Osnovni sudovi su:
1. Osnovni sud u Banjoj Luci za područje opština Banja Luka, Laktaši i Kneževo.
2. Osnovni sud u Bijeljini za područje opština Bijeljina, Ugljevik i Lopare;
3. Osnovni sud u Višegradu za područje opština Višegrad, Rudo, Rogatica i Ustiprača;
4. Osnovni sud u Vlasenici za područje opština Vlasenica, Šekovići, Han Pijesak i Milići;
5. Osnovni sud Gradišci za područje opština Gradiška i Srbac;
6. Osnovni sud u Derventi za područje opština Derventa i Bosanski Brod;
7. Osnovni sud u Doboju za područje opština Doboj i Petrovo;
8. Osnovni sud u Zvorniku za područje opština Zvornik i Osmaci;
9. Osnovni sud u Kotor Varoši za područje opština Kotor Varoš, Čelinac;
10. Osnovni sud u Modriči za područje opština Modriča, Vukosavlje, Šamac, Pelagićevo i Donji Žabari;
11. Osnovni sud u Mrkonjić Gradu za područje opština Mrkonjić Grad, Šipovo, Jezero, Istočni Drvar, Drinić, Kupres u Republici Srpskoj i Ribnik;
12. Osnovni sud u Novom Gradu za područje opština Novi Grad, Kostajnica i Krupa na Uni;
13. Osnovni sud u Prijedoru za područje opština Prijedor, Oštra Luka i Kozarska Dubica;
14. Osnovni sud u Prnjavoru za područje opštine Prnjavor;
15. Osnovni sud u Sokocu za područje opština Sokolac, Istočni Stari Grad, Pale, Lukavica, Kasindol i Trnovo. Osnovni sud u Sokocu ima odjeljenje van sjedišta suda u Istočnom Sarajevu za područje opština Istočno Sarajevo, Kasindol i Trnovo;
16. Osnovni sud u Tesliću za područje opštine Teslić;
17. Osnovni sud u Trebinju za područje opština Trebinje, Ljubinje, Berkovići, Bileća, Istočni Mostar, Nevesinje i Gacko. Osnovni sud u Trebinju ima odjeljenje van sjedišta suda u Nevesinju za područja opština Nevesinje, Gacko i Istočni Mostar;
18. Osnovni sud u Foči za područje opština Foča, Kalinovik i Čajniče;
19. Osnovni sud u Srebrenici za područje opština Srebrenica i Bratunac.
Osnovni sudovi s privrednim odjeljenjima
Član 23.
U privrednim predmetima, osnovni sudovi u kojima se osnivaju privredna odjeljenja mjesno su nadležni za cijelo područje koje je u nadležnosti odgovarajućeg okružnog suda.
Privredna odjeljenja osnivaju se u Osnovnim sudovima u Banjoj Luci, Bijeljini, Doboju, Trebinju i Sokocu.
Osnovni sudovi koji vrše poslove upisa u registar
Član 24.
Poslove upisa u registre pravnih lica ili samostalnih preduzetnika za koje je zakonom predviđeno da ih vrše sudovi, vrše Osnovni sudovi u Banjoj Luci, Bijeljini, Doboju, Trebinju i Sokocu, za cijelo područje koje je u nadležnosti odgovarajućeg okružnog suda.
Sjedište i područje okružnih sudova
Član 25.
Okružni sudovi su:
1. Okružni sud u Banjoj Luci za područje Osnovnih sudova u Banjoj Luci, Gradišci, Kotor Varoši, Prijedoru, Prnjavoru, Novom Gradu i Mrkonjić Gradu;
2. Okružni sud u Bijeljini za područje Osnovnih sudova u Bijeljini, Zvorniku i Srebrenici;
3. Okružni sud u Doboju za područje Osnovnih sudova u Doboju, Derventi, Modriči i Tesliću;
4. Okružni sud u Trebinju za područje Osnovnih sudova u Trebinju i Foči; i
5. Okružni sud u Istočnom Sarajevu za područje Osnovnih sudova u Sokocu, Višegradu i Vlasenici.
2. Stvarna nadležnost[uredi]
Stvarna nadležnost osnovnih sudova
Član 26.
Osnovni sud je nadležan:
1. U krivičnim predmetima:
a) da u prvom stepenu sudi:
- za krivična djela za koja je zakonom propisana kao glavna kazna novčana kazna ili kazna zatvora do 10 godina, ako posebnim zakonom nije određena nadležnost drugog suda;
- za krivična djela za koja je posebnim zakonom određena nadležnost osnovnog suda;
- za krivična djela za koja je Sud Bosne i Hercegovine prenio nadležnost na osnovni sud;
- u svim krivičnim postupcima protiv maloljetnika;
b) da postupa tokom istrage i nakon podizanja optužnice u skladu sa zakonom;
v) da odlučuje o vanrednim pravnim lijekovima kad je to zakonom predviđeno;
g) da odlučuje o brisanju osude i prestanku mjera bezbjednosti i pravnih posljedica osude, na osnovu sudske odluke; i
d) da postupa po molbama za pomilovanje u skladu sa zakonom;
2. U građanskim predmetima da u prvom stepenu sudi:
a) u svim građanskim sporovima; i
b) u vanparničnom postupku.
3. U privrednim predmetima, za sudove koji imaju privredno odjeljenje, da u prvom stepenu sudi:
a) u sporovima koji se odnose na prava i obaveze po osnovu pravnog prometa roba, usluga, vrijednosnih papira, vlasničkih i drugih stvarnih prava na nekretninama, kao i na prava i obaveze proistekle iz vrijednosnih papira, u kojima su obje stranke u postupku pravno lice ili fizičko lice koje, u svojstvu samostalnog preduzetnika ili drugom svojstvu, obavlja privrednu ili drugu registrovanu djelatnost u vidu osnovnog ili dopunskog zanimanja;
b) u sporovima koji se odnose na brodove i na plovidbu na moru i unutrašnjim vodama, kao i u sporovima na koje se primjenjuje plovidbeno pravo, osim sporova o prevozu putnika;
v) u sporovima koji se odnose na avione, kao i u sporovima na koje se primjenjuje vazduhoplovno pravo, osim sporova o prevozu putnika;
g) sporove iz autorskog prava, srodnih prava i prava industrijske svojine;
d) sporove nastale povodom djela za koja se tvrdi da predstavljaju nelojalnu konkurenciju ili monopolistički sporazum; i
đ) u postupku stečaja i likvidacije, u skladu sa zakonom, kao i u svim sporovima koji nastanu u toku i povodom provođenja postupka stečaja i likvidacije.
4. U drugim predmetima:
a) da provodi izvršni postupak, ako zakonom nije drugačije određeno;
b) da određuje mjere obezbjeđenja, ako zakonom nije drugačije određeno;
v) da rješava u posebnim postupcima, ako zakonom nije drugačije određeno;
g) da obavlja zemljišno-knjižne poslove, u skladu sa zakonom;
d) da pruža pravnu pomoć sudovima u Bosni i Hercegovini;
đ) da vrši poslove međunarodne pravne pomoći, ako zakonom nije određeno da neke od tih poslova vrši okružni sud;
e) da vrši poslove upisa u registre pravnih lica i samostalnih preduzetnika ako je to zakonom utvrđeno; i
ž) da vrši druge poslove određene zakonom.
Stvarna nadležnost okružnih sudova
Član 27.
Okružni sud je nadležan:
1. Prvostepena nadležnost
a) da sudi za krivična djela za koja je zakonom propisana kazna zatvora preko 10 godina ili dugotrajni zatvor, ako zakonom nije određena nadležnost drugog suda;
b) da postupa u toku istrage i nakon podizanja optužnice u skladu sa zakonom;
v) da sudi za krivična djela za koja je Sud Bosne i Hercegovine prenio nadležnost na okružne sudove; i
g) da odlučuje u svim upravnim sporovima i to prema sjedištu prvostepenog upravnog organa, kao i o zahtjevima za zaštitu sloboda i prava utvrđenih ustavom, ako su takve slobode i prava povrijeđeni konačnim pojedinačnim aktom ili radnjom službenog lica u organima uprave, odnosno odgovornog lica u preduzeću, ustanovi ili drugom pravnom licu, kada za zaštitu tih prava nije obezbijeđena druga sudska zaštita.
2. Drugostepena nadležnost
a) da odlučuje o žalbama protiv odluka osnovnih sudova;
b) da odlučuje o žalbama protiv rješenja sudova za prekršaje;
v) da odlučuje o drugim redovnim i vanrednim pravnim lijekovima, ako je to određeno zakonom.
3. Ostalo
a) da rješava o sukobu mjesne nadležnosti između osnovnih sudova sa svog područja u skladu sa zakonom;
b) da odlučuje o prenosu mjesne nadležnosti sa jednog osnovnog suda na drugi osnovni sud na svom području;
v) da odlučuje o brisanju osude i prestanku mjera bezbjednosti i pravnih posljedica osude, na osnovu sudske odluke;
g) da postupa po molbama za pomilovanje u skladu sa zakonom;
d) da rješava o priznavanju odluka stranih sudova, stranih trgovačkih sudova i stranih arbitraža;
đ) da pruža međunarodnu pravnu pomoć u krivičnim predmetima; i
e) da vrši druge poslove određene zakonom.
Stvarna nadležnost Vrhovnog suda
Član 28.
Vrhovni sud je nadležan:
1. da odlučuje o redovnim pravnim lijekovima protiv odluka okružnih sudova, ako je to zakonom određeno;
2. da odlučuje o vanrednim pravnim lijekovima protiv pravosnažnih odluka sudova i sudova za prekršaje, kada je to zakonom određeno;
3. da odlučuje o pravnim lijekovima protiv odluka svojih vijeća, ako zakonom nije drugačije određeno;
4. da rješava sukobe nadležnosti između sudova, ako zakonom nije drugačije određeno;
5. da odlučuje o prenošenju mjesne nadležnosti s jednog suda na drugi sud, kada je to određeno zakonom;
6. da obavlja druge poslove određene zakonom.
Postupak pred ustavnim sudovima
Član 29.
Sudovi mogu pokrenuti postupak pred Ustavnim sudom Republike Srpske, odnosno Ustavnim sudom Bosne i Hercegovine, u skladu sa ustavom i odgovarajućim propisima koji uređuju postupak pred ustavnim sudom.
GLAVA III
UNUTRAŠNjA ORGANIZACIJA SUDOVA[uredi]
Dužnosti predsjednika suda
Član 30.
Predsjednik suda je odgovoran za rukovođenje cjelokupnim sudom i sudskom upravom.
Predsjednik predstavlja sud pred drugim organima i organizacijama.
Predsjednik suda može pojedine svoje nadležnosti prenijeti na sudije ili radnike suda.
Predsjednik suda određuje sudiju koji će vršiti dužnost predsjednika suda u njegovom odsustvu.
Sekretar suda
Član 31.
Sudovi koji imaju 7 ili više sudija, mogu imati sekretara suda.
Za sekretara suda može biti imenovan diplomirani pravnik ili drugo lice sa visokom stručnom spremom, koje ima najmanje pet godina radnog iskustva u struci, uključujući i odgovarajuće iskustvo na organizacijskim poslovima.
Dužnosti sekretara suda
Član 32.
Sekretar suda je odgovoran za pravilno i blagovremeno obavljanje administrativnih, tehničkih i finansijskih poslova u sudu.
U obavljanju svojih dužnosti, sekretar je odgovoran predsjedniku suda.
Sudovi bez sekretara
Član 33.
U sudovima koji nemaju sekretara suda, predsjednik suda sam vrši poslove sekretara ili osigurava da ih izvrše druge sudije ili radnici suda.
Opšta sjednica
Član 34.
Opštu sjednicu suda čine sve sudije tog suda.
Opštu sjednicu saziva i njenim radom rukovodi predsjednik suda.
Opšta sjednica se saziva kad je to predviđeno pravilima sudskog postupka.
Za punovažnost odlučivanja na opštoj sjednici potrebno je prisustvo najmanje dvije trećine sudija, a odluke se donose većinom glasova prisutnih sudija.
Sudska odjeljenja
Član 35.
U sudovima se mogu osnivati sudska odjeljenja radi odlučivanja o stvarima iz iste pravne oblasti.
Ostali propisi o unutrašnjoj organizaciji i poslovanju suda
Član 36.
Visoki sudski i tužilački savjet u saradnji sa Ministarstvom pravde Republike Srpske priprema, a potom Visoki sudski i tužilački savjet donosi Pravilnik o unutrašnjem sudskom poslovanju.
Predsjednik suda, uz saglasnost ministra pravde donosi Pravilnik o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta, u skladu sa kriterijima iz člana 49. ovog zakona.
Nakon davanja saglasnosti ministra pravde, Pravilnik o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta, predsjednik suda dostavlja Visokom sudskom i tužilačkom savjetu.
GLAVA IV
PRAVOSUDNA UPRAVA[uredi]
Ministarstvo pravde
Član 37.
Ministarstvo pravde ima sljedeće nadležnosti:
1. vrši nadzor i prati primjenu ovog zakona i drugih propisa koji se odnose na organizaciju i poslovanje sudova;
2. prati obavljanje poslova sudske uprave;
3. daje saglasnost na Pravilnik o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u sudovima;
4. sarađuje sa predsjednikom suda u rješavanju pritužbi koje primi ministarstvo, a koje se odnose na sudsku upravu;
5. daje prijedloge predsjedniku suda i s njim sarađuje radi unapređenja organizacije i poslovanja suda;
6. prikuplja statističke podatke o radu sudova i daje uputstva sudovima za prikupljanje, vođenje i dostavljanje tih podataka;
7. obezbjeđuje materijalne uslove za rad sudova; i
8. vrši nadležnosti u vezi sa sudskim budžetom, u skladu sa odredbama članova 69., 70., 72. i 73. ovog zakona.
Ministar pravde
Član 38.
Ministar pravde donosi propise predviđene ovim zakonom.
Dostava podataka i izvještaja
Član 39.
Sudovi su dužni da dostave Ministarstvu pravde sve tražene podatke koji su mu potrebni za vršenje nadležnosti iz člana 37. ovog zakona.
Sud podnosi godišnji izvještaj o svom radu Ministarstvu pravde i Visokom sudskom i tužilačkom savjetu.
Inspekcija i revizija
Član 40.
U vršenju nadležnosti iz člana 37. ovog zakona, Ministarstvo pravde vrši inspekciju rada suda i reviziju finansijskog poslovanja.
Nepravilnosti
Član 41.
Ako Ministarstvo pravde utvrdi da u sudu postoje nepravilnosti u primjeni ovog zakona ili drugih propisa koji se odnose na organizaciju i poslovanje sudova, obavijestiće o tome predsjednika suda ili Visoki sudski i tužilački savjet radi preduzimanja odgovarajućih mjera.
Pritužbe
Član 42.
Ministarstvo pravde nije nadležno za postupanje po pritužbama protiv sudija, pa će takve pritužbe, po prijemu, bez odlaganja proslijediti Visokom sudskom i tužilačkom savjetu na dalje postupanje.
Nezavisnost sudova
Član 43.
Ministarstvo pravde vrši svoje dužnosti na način koji osigurava nezavisnost sudova i ne smije na bilo koji način uticati na rad sudova u vezi sa pojedinačnim predmetima.
Informacione tehnologije
Član 44.
Visoki sudski i tužilački savjet koordinira upotrebu informacionih tehnologija u sudovima, radi ostvarivanja jednoobraznosti. Sud može uvesti automatizovani sistem praćenja ili registracije predmeta, ili drugi sistem upravljanja predmetima, uključujući sisteme sigurnosne pohrane i čuvanja podataka, samo uz prethodno odobrenje Visokog sudskog i tužilačkog savjeta.
GLAVA V
SUDIJE I SUDIJE POROTNICI[uredi]
Dodatne sudije
Član 45.
Ako predsjednik suda smatra da su sudu neophodne dodatne sudije radi smanjenja broja zaostalih predmeta ili zbog dužeg odsustva jednog ili više sudija tog suda, podnijeće Visokom sudskom i tužilačkom savjetu zahtjev za imenovanje dodatnih sudija.
Sudije porotnici
Član 46.
Predsjednik osnovnog suda, nakon pribavljenog mišljenja Visokog sudskog i tužilačkog savjeta, utvrđuje broj sudija porotnika potrebnih za taj sud.
Predsjednik osnovnog suda objavljuje konkurs za sudije porotnike oglašavanjem na oglasnoj tabli suda i najmanje jednim dnevnim novinama. Predsjednik suda po svojoj ocjeni bira najbolje kandidate za sudije porotnike između kandidata koji ispunjavaju uslove utvrđene zakonom i dostavlja listu kandidata Visokom sudskom i tužilačkom savjetu na imenovanje.
Personalna evidencija sudija i sudija porotnika
Član 47.
Sud vodi evidenciju za svakog sudiju i sudiju porotnika, u kojoj su sadržani lični podaci i podaci o stručnoj spremi i iskustvu sudije, kao i ostali podaci. Sudija, odnosno sudija porotnik, ima pravo uvida u svoj dosije i pravo da traži ispravku pogrešnih podataka.
Ocjenjivanje rezultata rada sudija
Član 48.
Rezultati rada sudija se ocjenjuju najmanje jednom godišnje, u skladu sa kriterijima koje utvrdi Visoki sudski i tužilački savjet.
Ocjenjivanje rezultata rada sudija vrši predsjednik suda. Rezultate rada predsjednika suda ocjenjuje predsjednik neposredno višeg suda.
GLAVA VI
RADNICI SUDA[uredi]
Broj i stručna sprema radnika suda
Član 49.
Ministar pravde utvrđuje kriterije za određivanje ukupnog broja radnika u sudovima.
Pod radnicima suda, u smislu ovog zakona, podrazumijevaju se sva lica koja su zaposlena u sudu, osim sudija.
Broj radnika, njihova stručna sprema i drugi uslovi za zapošljavanje u svakom sudu se posebno utvrđuju Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta.
Stručni saradnici
Član 50.
Za stručnog saradnika u sudu može biti primljen diplomirani pravnik sa položenim pravosudnim ispitom.
Stručni saradnik može postupati i odlučivati u vanparničnim i izvršnim stvarima i sporovima male vrijednosti, kada je to predviđeno zakonom, u predmetima koje mu dodijeli predsjednik suda.
Stručni saradnik pomaže sudiji u njegovom radu, vrši analizu pravnih pitanja, priprema predmete za suđenje, te obavlja, samostalno ili pod nadzorom i po uputstvima sudije, druge stručne poslove predviđene zakonom ili pravilnikom.
Viši stručni saradnici
Član 51.
Vrhovni sud može zapošljavati više stručne saradnike.
Za višeg stručnog saradnika može biti primljen diplomirani pravnik sa položenim pravosudnim ispitom i iskustvom na radu na pravnim poslovima od najmanje pet godina.
Viši stručni saradnik obavlja poslove iz člana 50. stav 3. ovog zakona.
Pripravnici
Član 52.
Za sudijskog pripravnika može biti primljen na praksu diplomirani pravnik, najduže na period do dvije godine.
Edukacija sudijskih pripravnika odvija se u skladu sa programom početne obuke, koju utvrđuje Centar za edukaciju sudija i tužilaca.
Pripravnici, pod nadzorom sudije ili stručnog saradnika, obavljaju iste zadatke kao i stručni saradnici, s tim što ne mogu donositi odluke u predmetima.
Pripravnici-volonteri
Član 53.
Sudovi mogu primati na praksu pripravnike - volontere. Odredbe ovog zakona koje se odnose na sudijske pripravnike, shodno se primjenjuju na pripravnike-volontere.
Pripravnicima – volonterima za vrijeme obavljanja prakse ne pripada naknada za rad, niti druga prava, osim prava na zdravstveno osiguranje i osiguranje za slučaj nesreće na poslu.
Administrativni poslovi koje samostalno obavljaju ostali radnici suda
Član 54.
Određeni poslovi koje ne moraju obavljati sudije, mogu se povjeriti radnicima suda koji obavljaju administrativne poslove. Ukoliko zakonom ili drugim propisom nije drugačije propisano, ovlašteni radnici koji obavljaju administrativne poslove mogu samostalno obavljati sljedeće aktivnosti:
1. ovjeravati potpise,
2. davati obavještenja na osnovu podataka iz sudskog registra,
3. izdavati uvjerenja o činjenicima o kojima sud vodi službenu evidenciju,
4. primati na zapisnik ili u obliku službene zabilješke kratka obavještenja stranaka i drugih zainteresovanih lica o promjeni adrese ili boravišta, ili o datumu prijema sudske odluke kada dostavnica nije vraćena sudu ili je vraćena sudu ali datum izvršenja dostave nije naznačen na dostavnici,
5. preduzimati odgovarajuće mjere za naplatu novčanih kazni i troškova postupka, i
6. obavljati druge poslove i zadatke koje im dodijeli predsjednik suda ili sekretar suda.
Prava iz radnih odnosa
Član 55.
Propisi o položaju, pravima i obavezama radnika u organima uprave shodno se primjenjuju na radnike suda, ako zakonom nije drugačije određeno.
Probni period
Član 56.
Svi radnici suda primaju se u radni odnos uz obavezni probni rad od tri mjeseca.
Personalna evidencija radnika suda
Član 57.
Za radnike suda vodi se evidencija, u kojoj su sadržani lični podaci, podaci o stručnoj spremi i iskustvu i ostali podaci. Svi radnici suda čiji se podaci čuvaju u evidenciji imaju pravo uvida u svoj dosije i pravo da traže ispravku pogrešnih podataka.
Ocjenjivanje rezultata rada radnika suda
Član 58.
Rezultati rada radnika suda ocjenjuju se najmanje jednom godišnje.
Predsjednik suda ocjenjuje rezultate rada sekretara suda. Na prijedlog rukovodioca koji je neposredno nadređen radniku koji se ocjenjuje, predsjednik suda ocjenjuje rezultate rada stručnih saradnika i pripravnika, a sekretar suda rezultate ostalih radnika.
Odgovornost
Član 59.
Radnik suda je odgovoran za povredu službenih dužnosti i protiv njega se može voditi disciplinski postupak u skladu sa zakonom.
GLAVA VII
SUDSKI TUMAČI[uredi]
Postavljenje
Član 60.
Ministar pravde donosi rješenje o postavljenju sudskog tumača, nakon pribavljenog mišljenja Visokog sudskog i tužilačkog savjeta.
Sudovi koriste usluge stalnih sudskih tumača, osim u slučajevima kada nema sudskih tumača za određeni jezik. Prava i dužnosti stalnih sudskih tumača regulisaće se posebnim propisima.
GLAVA VIII
OBAVEZE PREMA STRANKAMA I JAVNOSTI[uredi]
Povjerljivost
Član 61.
Sudije i radnici suda dužni su da čuvaju u tajnosti sve što u toku svog rada saznaju o učesnicima u postupku i o pravnim i činjeničnim okolnostima njihovog predmeta, te su dužni da čuvaju kao povjerljive podatke koji nisu dostupni javnosti.
Službena i poslovna tajna
Član 62.
Sudije i radnici suda dužni su da čuvaju službenu i poslovnu tajnu, bez obzira na način na koji su je doznali. Pod službenom i poslovnom tajnom podrazumijevaju se naročito:
1. svi podaci koji su kao službena, odnosno poslovna tajna određeni zakonom ili drugim propisom,
2. svi podaci koji su kao službena, odnosno poslovna tajna određeni opštim aktima državnih organa, pravnih lica i drugih institucija,
3. podaci i isprave koji su posebno određeni kao službena, odnosno poslovna tajna od strane državnih organa, pravnih lica i drugih institucija, i
4. podaci i isprave koje je kao službenu, odnosno poslovnu tajnu odredio predsjednik suda ili ovlašteni radnik suda.
Obaveza čuvanja službene, odnosno poslovne tajne traje i nakon prestanka rada u sudu.
Predsjednik suda može sudiju, odnosno radnika suda, osloboditi obaveze čuvanja službene, odnosno poslovne tajne, ako u pojedinom slučaju za to postoje opravdani razlozi.
Hitni predmeti
Član 63.
Radi postupanja po hitnim predmetima van radnog vremena, određuju se u sudu dežurne sudije i radnici.
Sloboda pristupa sudskim spisima i upisnicima
Član 64.
Javnost i stranke u postupku imaju pravo pristupa sudskim spisima, u skladu sa zakonom, osim ako za pojedine podatke iz sudskog upisnika zakonom nije drugačije određeno. Podaci upisani u sudski upisnik su javni i svako ih može prepisati i zahtijevati da mu se izda ovjeren izvod iz sudskog upisnika.
Odgovornost
Član 65.
Republika Srpska odgovara za štetu koju u vršenju službe učine radnici suda fizičkim ili pravnim licima svojim nezakonitim ili nepravilnim radom.
Pritužbe na rad suda
Član 66.
Sud je dužan da utvrdi postupak primanja pritužbi na rad suda, sudija i radnika suda, kao i postupak postupanja po tim pritužbama.
Predsjednik suda postupa po pritužbama protiv suda i radnika suda, a pritužbe protiv sudija bez odlaganja dostavlja Visokom sudskom i tužilačkom savjetu.
GLAVA IX
FINANSIRANjE SUDOVA I SUDSKI BUDžET[uredi]
Sredstva za rad sudova
Član 67.
Sredstva za rad sudova obezbjeđuju se u budžetu Republike Srpske.
Sredstva se obezbjeđuju tako da obimom i vremenom doznačavanja omogućavaju svakom sudu da u svom radu postupa nezavisno, nepristrasno i efikasno, te da svaki sud ispunjava sve svoje finansijske obaveze po njihovom dospjeću.
Sredstva za rad svakog suda iskazuju se posebno u budžetu i sistemu trezora Republike Srpske.
Izrada prijedloga budžeta
Član 68.
Sud izrađuje prijedlog godišnjeg budžeta za narednu godinu na osnovu iznosa troškova u tekućoj godini, te predviđenih troškova u narednoj godini.
Sud podnosi prijedlog budžeta Visokom sudskom i tužilačkom savjetu radi davanja eventualnih primjedbi, u roku koji odredi Visoki sudski i tužilački savjet.
Nakon razmatranja primjedbi Visokog sudskog i tužilačkog savjeta i eventualne izmjene prijedloga budžeta, odnosno nakon isteka roka od 30 dana od dana dostavljanja prijedloga Visokom sudskom i tužilačkom savjetu, sud dostavlja prijedlog budžeta Ministarstvu pravde, zajedno sa komentarima Visokog sudskog i tužilačkog savjeta, u roku koji odredi to ministarstvo. Ukoliko se Ministarstvo pravde ne slaže sa predloženim budžetom ili su mu potrebne dodatne informacije, kontaktiraće sekretara ili predsjednika suda i o tome obavijestiti Visoki sudski i tužilački savjet.
Ministarstvo pravde dostavlja svakom sudu i Visokom sudskom i tužilačkom savjetu primjerak konačnog prijedloga budžeta za odnosni sud, u obliku koji je dostavljen Ministarstvu finansija, odnosno Vladi.
Prije nego što izmijeni prijedlog sudskog budžeta, Ministarstvo finansija, odnosno Vlada, će obaviti konsultacije sa Visokim sudskim i tužilačkim savjetom.
Ukoliko budžet nije usvojen u iznosu koji je predložio sud u skladu sa odredbama ovog člana, Ministarstvo pravde će prije izrade konačnog budžeta za taj sud obaviti konsultacije sa sekretarom ili predsjednikom suda.
Izmirenje dugova
Član 69.
Prijedlog sudskog budžeta koji se dostavlja na usvajanje zakonodavnom tijelu sadrži plan izmirenja dugova nastalih u sudovima u prethodnom periodu.
Izvršenje i izmjene budžeta
Član 70.
Izvršenje sudskog budžeta vrši se u skladu sa budžetom koji je odobrila Narodna skupština Republike Srpske.
U slučaju potrebe uravnoteženja budžeta Republike Srpske, izvršenje sudskog budžeta će se vršiti u procentu izvršenja budžeta Republike Srpske, sa izuzetkom izvršenja budžeta koji se odnosi na spoljni dug.
Odluku o uravnoteženju budžeta kojim se smanjuje iznos budžeta sudova može donijeti samo Narodna skupština Republike Srpske .
Prije pokretanja postupka uravnoteženja budžeta kojim se smanjuje iznos budžeta sudova, Ministarstvo pravde mora o tome obavijestiti Visoki sudski i tužilački savjet.
U toku budžetske godine, sud može zahtijevati preraspodjelu novčanih sredstava u okviru različitih pozicija usvojenog budžeta, s tim da nijedna pozicija ne može biti smanjena za više od 10 % od odobrenog iznosa za tu poziciju.
Zahtjev za preraspodjelu iz stava 4. ovog člana, podnosi se u pismenoj formi Ministarstvu pravde, uz dostavu primjerka zahtjeva Ministarstvu finansija i Visokom sudskom i tužilačkom savjetu.
Ministarstvo pravde je dužno da zahtjev suda iz stava 5. ovog člana, dostavi Vladi Republike Srpske, uz prethodno pribavljeno mišljenje Ministarstva finansija, radi odlučivanja. Ministarstvo pravde je obavezno o izvršenoj preraspodjeli obavijestiti Visoki sudski i tužilački savjet.
Dodatno finansiranje iz budžeta
Član 71.
Sud kojem su u toku godine za rad neophodna dodatna sredstva podnosi zahtjev za odobrenje dodatnih finansijskih sredstava Ministarstvu pravde, uz dostavu primjerka takvog zahtjeva Visokom sudskom i tužilačkom savjetu.
Donacije
Član 72.
Sud može, u skladu sa zakonom, primati donacije u novcu, stvarima i uslugama, pod uslovom da njihovo prihvatanje ne ugrožava ili dovodi u sumnju nezavisnost i nepristrasnost suda.
Za prijem svake donacije za sud predsjednik suda mora dobiti odobrenje od Visokog sudskog i tužilačkog savjeta.
GLAVA X
PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE[uredi]
Primjena članova 9., 46. i 47.
Član 73.
Odredbe članova 9., 46. i 47. ovog zakona koje se odnose na sudije porotnike se primjenjuju samo na postupke koji se u skladu sa odredbama Zakona o krivičnom postupku Republike Srpske («Službeni glasnik Republike Srpske», broj 50/03) i Zakona o parničnom postupku («Službeni glasnik Republike Srpske», broj 58/03 i 85/03), imaju sprovesti po dosadašnjim propisima.
Usklađivanje sa odlukom Ustavnog suda BiH
Član 74.
Odredbe članova 22. i 25. Zakona biće usklađene sa Zakonom o izmjenama i dopunama Zakona o teritorijalnoj organizaciji i lokalnoj samoupravi u Republici Srpskoj i drugim propisima.
Stvarna nadležnost u krivičnim predmetima
Član 75.
U krivičnim predmetima u kojima je stvarna nadležnost izmijenjena odredbama člana 27. stav 1. tačka 1. podtačka a) i člana 28. stav 1. tačka 1. ovog zakona, postupak će se nastaviti pred sudom nadležnim prema ranije važećim propisima.
Stvarna nadležnost u upravnim sporovima
Član 76.
Postupak u predmetima upravnih sporova u kojima je stvarna nadležnost izmijenjena odredbama člana 28. stav 1. tačka 1. podtačka d) ovog zakona, koji je pokrenut do dana stupanja na snagu ovog zakona, nastaviće se pred sudom nadležnim prema odredbama o stvarnoj nadležnosti Zakona o sudovima i sudskoj službi (“Službeni glasnik Republike Srpske” br. 13/00, 15/00, 16/00, 70/01, 77/02 i 85/03).
Centar za edukaciju
Član 77.
Dok Centar za edukaciju sudija i tužilaca iz člana 52. ovog zakona ne utvrdi program početne obuke za pripravnike i pripravnike-volontere, ova obuka će se vršiti u skladu sa postojećim programima obuke.
Korištenje postojećih automatizovanih sistema
Član 78.
Sudovi koji su prije stupanja na snagu ovog zakona posjedovali automatizovane sisteme praćenja ili registracije predmeta, ili druge sisteme upravljanja predmetima, mogu nastaviti da koriste iste sisteme i bez odobrenja iz člana 44. ovog zakona, dok Visoki sudski i tužilački savjet ne utvrdi jednoobrazne sisteme za sve sudove ili jednoobrazne kriterije za usvajanje tih sistema.
Prestanak važenja ranijih propisa
Član 79.
Danom stupanja na snagu ovog zakona, prestaje da važi Zakon o sudovima i sudskoj službi (“Službeni glasnik Republike Srpske” br. 13/00, 15/00, 16/00, 70/01, 77/02, 85/03 i 114/03), osim odredbi članova 87. do 95. tog zakona, koje se primjenjuju i dalje do donošenja posebnog Zakona o platama sudija.
Stupanje na snagu
Član 80.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srpske“.
Broj: 01-919/04
Datum: 01. decembar 2004. godine
Predsjednik
Narodne skupštine
Dušan Stojičić, s. r.
Vidi još[uredi]
Izvori[uredi]
- „Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 111/04