Pravila normativno-pravne tehnike za izradu zakona i drugih propisa Republike Srpske (2006)
| Ovaj propis je prestao da važi! |
Na osnovu člana 38. stav 1. Zakona o ministarstvima („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 70/02, 33/04 i 117/05) i člana 108. Zakona o administrativnoj službi u upravi Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 16/02, 62/02, 38/03 i 42/04), a u vezi sa članom 2. tačka 11. Zakona o Vladi Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 3/97 i 3/98), direktor Republičkog sekretarijata za zakonodavstvo, uz saglasnost Vlade Republike Srpske, donosi
PRAVILA NORMATIVNO-PRAVNE TEHNIKE ZA IZRADU ZAKONA
I DRUGIH PROPISA REPUBLIKE SRPSKE
I - OSNOVNE ODREDBE
[uredi]Član 1.
(1) Pravilima normativno-pravne tehnike za izradu zakona i drugih propisa Republike Srpske (u daljem tekstu: Pravila), uređuju se pravno-metodološka načela i jedinstvena tehnika koja se primjenjuje kod izrade zakona i drugih propisa Republike Srpske, struktura i siste-matika zakona i drugih propisa, izrada izmjena i dopuna, prečišćenog teksta i ispravke propisa, stupanje na snagu propisa i sadržaj obrazloženja, jezik, stil i način pisanja, kao i planiranje izrade propisa i organizacija poslova normativne djelatnosti.
(2) Pravila iz stava 1. ovog člana dužni su primjenjivati nosioci normativnih poslova prilikom pripreme zakona i drugih propisa Republike Srpske (u daljem tekstu: propisi), u ministarstvima i drugim republičkim organima uprave.
(3) Ova pravila mogu se primjenjivati u postupku izrade propisa jedinica lokalne samouprave.
Član 2.
Pod propisima, u smislu ovih pravila, podrazumijevaju se:
a) zakon,
b) uredba,
v) poslovnik,
g) odluka,
d) pravilnik,
đ) uputstvo,
e) naredba i
ž) drugi opšti pravni akti.
II - STRUKTURA 3AKOHA
[uredi]Član 3.
(1) Osnovna klasifikaciona jedinica u zakonu je član, a sadrži jednu ili više misli koje se mogu zaokružiti u jednu logičnu cjelinu.
(2) Član se označava riječju: „Član“, sa odgovarajućim arapskim brojem, iza kojeg se stavlja tačka.
(3) Član koji sadrži više pravnih normi raspoređuje se na stavove.
Član 4.
(1) Stav počinje novim redom i označava se arapskim brojem u obostranoj zagradi, a završava se tačkom.
(2) Ukoliko član sadrži samo jedan stav, ne vrši se njegovo brojčano obilježavanje.
(3) Svaka rečenica koja predstavlja novu misao, odnosno koja sadrži novu pravnu normu, treba da bude novi stav.
(4) Stavovi se mogu dijeliti na tačke, koje se označavaju malim slovima azbučnim redom, sa jednostranom zagradom.
(5) Tačke se mogu dijeliti na podtačke, koje se označavaju arapskim brojem sa jednostranom zagradom.
(6) Svaka tačka i podtačka počinju novim redom, a završavaju se zapetom.
Član 5.
(1) Zavisno od obima i sadržaja zakona, članovi se grupišu u dijelove, glave i odjeljke.
(2) Dio kao zakonska cjelina mora da sadrži najmanje dvije glave, a glava najmanje dva odjeljka. Odjeljak mora da sadrži najmanje dva člana.
(3) Zakon koji sadrži do 20 članova oblikuje se bez grupisanja.
Član 6.
Dijelovi, kao najveće cjeline zakona, označavaju se velikim slovima, a koriste se u zakonima sa obimnijom materijom ili za isticanje posebnih tematskih oblasti.
Član 7.
(1) Glava se označava rimskim brojem, a u nastavku u istom redu naslov glave ispisuje se velikim slovima.
(2) Velika slova kojima se ispisuje naslov glave ne mogu biti veća od velikih slova kojima se označavaju dijelovi zakona.
Član 8.
(1) Odjeljci u zakonu označavaju se tako što se iznad teksta odjeljka stavlja naslov malim slovima, a ispred naslova stavlja se odgovarajući arapski broj sa tačkom.
(2) Ukoliko odjeljak sadrži pododjeljak, on se označava tako da se iza broja odjeljka označava broj pododjeljka.
III - SISTEMATIKA ZAKONA
[uredi]Član 9.
U zavisnosti od vrste materije koja je predmet uređivanja i njenog obima, u zakonu se vrši razvrstavanje odredaba po njihovoj srodnosti u odgovarajuće cjeline:
a) naziv zakona,
b) osnovne odredbe,
v) sadržinske odredbe,
g) kaznene odredbe,
d) prelazne odredbe,
đ) završne odredbe i
e) priloge kao sastavne dijelove.
1. Naziv zakona
[uredi]Član 10.
(1) Naziv zakona sadrži osnovne podatke o predmetu regulisanja.
(2) Naziv zakona treba da bude kratak i da sažeto izrazi predmet regulisanja.
(3) Ukoliko je to potrebno, odnosno ukoliko je naziv Republika Srpska bitna odrednica samog zakona, naziv zakona može da sadrži i riječi: „Republika Srpska“.
(4) Ako zakon reguliše dvije ili više različitih materija, naziv treba da izrazi sadržaj one materije koja je za zakon najznačajnija.
(5) Naziv se ispisuje bez skraćenica i bez znakova interpunkcije.
2. Osnovne odredbe
[uredi]Član 11.
(1) Osnovne odredbe sadrže: predmet, cilj, načela i oblast odnosa koji se regulišu zakonom, kao i objašnjenje pojedinih pojmova koji se u zakonu koriste.
(2) Ovaj dio ne moraju da sadrže zakoni manjeg obima i jednostavnijeg sadržaja, kod kojih nije potrebno sprovoditi postupak klasifikacije materije.
3. Sadržinske odredbe
[uredi]Član 12.
(1) Sadržinske odredbe regulišu društvene odnose koji su predmet zakonskog uređivanja i uticaja zakona na subjekte, odnosno prava i obaveze subjekata koji proizilaze iz zakona, te ovlašćenja za donošenje podzakonskih propisa i odredbe o primjeni.
(2) Pri utvrđivanju sadržaja i obima zakona treba nastojati da se jednim zakonom obuhvate sva pitanja i odnosi iz jedne oblasti, odnosno da se određena materija cijelovito i sistematično reguliše.
(3) Sadržinske odredbe imaju za predmet svog regulisanja pitanja materijalno-pravne, procesne i organizacione prirode, s tim da se odredbe materijalno-pravne prirode sistematizuju prije odredaba procesne prirode.
Član 13.
(1) Ovlašćenja su dio zakona koja se nalaze iza prava i obaveza, a upućuju na podzakonske propise koje su obavezni da donesu nadležni organi u cilju sprovođenja zakona.
(2) Ovlašćenjima za donošenje podzakonskih propisa određuje se organ nadležan za donošenje podzakonskog propisa, predmet podzakonskog propisa i rok u kojem će se podzakonski propis donijeti.
(3) Kada zakon sadrži veći broj ovlašćenja za donošenje podzakonskih propisa, odredbe kojima se daju takva ovlašćenja mogu se grupisati u posebne odjeljke.
Član 14.
(1) Odredbe o primjeni su dio zakona koji se nalazi iza ovlašćenja, a upućuju na organe i postupke potrebne za primjenu zakona.
(2) Ukoliko se ovim odredbama osnivaju novi pravni subjekti, one sadrže odredbe kojima se uređuju pravni status, djelatnost, način rukovođenja, prava i obaveze novih subjekata.
(3) Odredbe o primjeni kojima se propisuju postupci obavezno sadrže slučajeve u kojima se isključuje primjena pravila opšteg upravnog postupka.
4. Kaznene odredbe
[uredi]Član 15.
(1) Kaznene odredbe su dio zakona kojima se propisuju sankcije za slučaj kršenja određene odredbe zakona.
(2) Ove odredbe imaju zakoni koji sadrže naređujuće i zabranjujuće norme.
Član 16.
Prilikom propisivanja kaznenih odredaba vodi se računa:
a) da se precizno utvrdi protivpravna radnja i subjekat odgovornosti,
b) da se vrsta i visina pojedinih sankcija propisuje u skladu sa opštim propisima o kaznenim sankcijama,
v) da se ne propisuju kazne koje su propisane drugim zakonom za isto protivpravno ponašanje.
5. Prelazne odredbe
[uredi]Član 17.
Prelaznim odredbama reguliše se odnos između zakona koji prestaje da važi i novog zakona u pogledu njihovog dejstva na odnose koji su nastali za vrijeme važenja ranijeg zakona, a nisu okončani.
Član 18.
Kada se novim zakonom drugačije uređuju materijalno-pravni odnosi i postupak za ostvarivanje pojedinih prava, u prelaznim odredbama se propisuje da će se postupak u stvarima u kojima je započet prema odredbama ranijeg zakona završi po odredbama tog zakona.
Član 19.
(1) Kada se zakonom osniva novi subjekat u određenoj oblasti, prelaznim odredbama se utvrđuju rokovi za preuzimanje prava i obaveza od strane novog subjekta koji je nosilac tih prava i obaveza, kao i prestanak rada onog subjekta koji je bio nosilac prava i obaveza po zakonu koji prestaje da važi.
(2) Kada je neophodno da postojeći subjekti usklade svoj rad sa novim zakonom, u prelaznim odredbama će se odrediti rok za to usklađivanje.
Član 20.
(1) Prelaznim odredbama se utvrđuju i rokovi za donošenje novih akata, s tim da se može propisati da se produžava važnost podzakonskog propisa koji je donijet na osnovu ranijeg zakona, ako je novim zakonom sadržaj podzakonskog akta ostao isti i isti organ ovlašćen za njegovo donošenje.
(2) Prelazne odredbe mogu se objediniti sa završnim odredbama u posebno poglavlje.
6. Završne odredbe
[uredi]Član 21.
Završnim odredbama određuje se datum stupanja na snagu zakona i prestanak važenja ranijeg zakona ili jednog njegovog dijela, kao i podzakonskih akata koji su doneseni po ranijem zakonu.
Član 22.
Završnim odredbama zakona izričito se navode propisi, odnosno njihove odredbe koje prestaju da važe stupanjem na snagu novog zakona, pri čemu se naročito vodi računa o sljedećem:
a) ako se prestanak važenja odnosi na više pravnih propisa, njihovo navođenje se vrši prema rangu, tako da se akti više pravne snage stavljaju ispred propisa niže pravne snage,
b) ako su u pitanju akti iste pravne snage, navođenje se vrši prema vremenu njihovog donošenja.
Član 23.
(1) Prije stupanja na snagu zakon se obavezno objavljuje u „Službenom glasniku Republike Srpske“.
(2) Zakon stupa na snagu nakon proteka određenog roka od dana objavljivanja.
(3) Kao datum stupanja na snagu zakona određuje se rok od osam dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku“.
(4) Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, kao datum stupanja na snagu zakona može se odrediti i kraći rok od osam dana ako to zahtijevaju posebno opravdani razlozi, ali ne ranije od jednog dana od dana objavljivanja.
Član 24.
(1) Prilikom određivanja datuma stupanja na snagu zakona, primjenjuje se pravilo da „stupanje na snagu“ i „primjena“ zakona imaju isto značenje.
(2) Izuzetno, može se odložiti primjena pojedinih odredaba ili cijelog zakona za pojedine složenije zakone, tako da nadležni organi mogu da obave sve tehničke i organizacione pripreme, uključujući i pripremu podzakonskih akata za primjenu zakona.
Član 25.
(1) Zakon može da sadrži priloge koji se označavaju velikim slovima i arapskim brojevima.
(2) U prilogu zakona objavljuju se sadržaji koji ne mogu da se izraze na normativan način, a sastoje se od programa, tabela, spiskova, tarifa i drugih priloga.
(3) Prilozi su sastavni dio zakona uz koji se donose, s tim da se u tekstu zakona navede sadržaj priloga u pogledu materije koju obrađuje.
7. Povratno dejstvo zakona
[uredi]Član 26.
(1) Zakoni i drugi propisi ne mogu imati povratno dejstvo.
(2) Zakonom se u izuzetnim slučajevima, u skladu sa Ustavom, može utvrditi povratno dejstvo pojedinih odredaba zakona, ako to zahtijeva opšti interes.
(3) Razlozi o postojanju opšteg interesa za određivanje povratnog dejstva pojedinih odredaba zakona moraju se unijeti u obrazloženje nacrta, odnosno prijedloga zakona.
(4) Uz nacrt, odnosno prijedlog zakona treba podnijeti i odgovarajuću dokumentaciju iz koje se nesumnjivo može zaključiti postojanje opšteg interesa za određivanje povratnog dejstva zakona (analize i izvještaji).
Član 27.
(1) Kada se zakonom predviđa povratno dejstvo pojedinih njegovih odredaba, tada se određuje i koliko vremena te odredbe mogu djelovati unazad.
(2) Granicu povratnog dejstva treba odrediti tako da se ne dira u one pravne situacije koje su nastale i okončane za vrijeme važenja ranijeg zakona, odnosno prava utvrđena pravosnažnim pojedinačnim aktima i okončanim pravnim poslovima.
Član 28.
Datiranje je posebna vremenska klauzula koja se nalazi ispod teksta zakona i pokazuje dan kada je zakon nastao. Kao dan nastanka zakona smatra se onaj dan kada je prijedlog zakona potpisan od strane predlagača.
IV - STRUKTURA PODZAKONSKIH PROPISA
[uredi]Član 29.
(1) Vlada donosi uredbe i odluke za izvršavanje zakona na osnovu ustavnog ovlašćenja i kada je zakonom izričito ovlašćena za donošenje podzakonskog propisa.
(2) Uredbom se bliže uređuju odnosi od značaja za izvršavanje zakona i druga pitanja, a odlukom se propisuju mjere i postupanje Vlade, daje saglasnost na opšti akt i uređuju druga pitanja od značaja za obavljanje poslova Vlade.
(3) Propisima iz st. 1. i 2. ovog člana ne mogu se regulisati pitanja koja se moraju regulisati zakonom.
(4) Predmet uredbe ne može biti materija koja čini sadržaj drugog podzakonskog akta.
(5) Podzakonskim propisima Vlade (uredba i odluka) mogu se davati ovlašćenja organima državne uprave da, u cilju izvršavanja tih propisa, donose svoje podzakonske akte.
Član 30.
(1) Republički organi uprave, odnosno ovlašćena lica republičkih organa uprave donose pravilnike, naredbe, uputstva, instrukcije i rješenja na osnovu izričitog zakonskog ovlašćenja ili ovlašćenja sadržanog u drugom propisu Vlade.
(2) Podzakonskim propisom republičkih organa uprave ne mogu se davati ovlašćenja za donošenje drugog podzakonskog propisa.
Član 31.
(1) Uredba, pravilnik i uputstvo sadrže:
a) uvodni dio,
b) naziv,
v) sadržaj, odnosno tekst propisa,
g) potpis ovlašćenog lica i
d) broj i datum propisa.
(2) Podzakonski akti iz stava 1. ovog člana mogu da sadrže i priloge, kao sastavne dijelove, kada oblik i sadržaj priloga zbog specifičnosti ili obima ne mogu da se izraze na normativan način. U odredbi akta kojom se utvrđuje sadržaj treba navesti da taj akt sadrži i određene priloge koji su njegov sastavni dio. Ukoliko je broj priloga veći, navodi se tačan broj priloga koji se označavaju odgovarajućim arapskim rednim brojem i velikim slovima.
Član 32.
(1) Uvodni dio uredbe, pravilnika i uputstva treba da sadrži pravni osnov za donošenje i naziv organa koji donosi propis, odnosno ovlašćeno lice u organu.
(2) Kada je pravni osnov za donošenje podzakonskog propisa iz stava 1. ovog člana sadržan u zakonu ili drugom propisu, u uvodnom dijelu se navodi broj „Službenog glasnika Republike Srpske“, odnosno drugog službenog glasila u kome je propis objavljen, uključujući sve izmjene i dopune, pa i odluke Ustavnog suda kojima je izmijenjen tekst utvrđivanjem nezakonitosti određenih odredaba podzakonskog akta.
Član 33.
(1) Osnovna klasifikaciona jedinica uredbe i pravilnika jeste član, koji se označava arapskim brojem, a u odluci tačka, koja se označava rimskim brojem na sredini teksta.
(2) Osnovna klasifikaciona jedinica u naredbi i uputstvu je tačka, koja se označava arapskim brojem ispred teksta.
(3) Podzakonski akti u kojima je osnovna klasifikaciona jedinica tačka mogu imati podtačke i alineje, u zavisnosti od potrebe.
Član 34.
(1) Označavanje pojedinih dijelova i sistematike teksta podzakonskih propisa vrši se na način koji je ovim pravilima propisan za zakon.
(2) Podzakonskim aktima, izuzev uredbe i odluke Vlade, ne mogu se propisivati prekršajne sankcije zbog povrede javnog poretka.
V - NAČIN PISANjA IZMJENA I DOPUNA PROPISA
[uredi]Član 35.
(1) Izmjene i dopune propisa vrše se u slučajevima kada propisi ne odgovaraju promjenama u pravnom sistemu ili promjenama u politici u određenoj oblasti, ili ih treba prilagoditi stvarnim potrebama.
(2) Ako se više od polovine članova osnovnog propisa mijenja, odnosno dopunjuje, pristupa se donošenju novog propisa.
Član 36.
(1) Izmjene i dopune propisa mogu se vršiti samo propisom istog naziva i važnosti i u postupku propisanom za njegovo donošenje.
(2) Izmjenama i dopunama jednog propisa, ne mogu se vršiti promjene u propisu koji uređuje drugu oblast.
Član 37.
(1) Naziv izmjena i dopuna u propisu treba da odgovara njegovom sadržaju.
(2) Ako se vrši samo jedna izmjena ili dopuna, propis se naziva: „o izmjeni“ ili: „dopuni“.
(3) Ako se vrše dvije ili više izmjena i dvije ili više dopuna, propis se naziva: „o izmjenama i dopunama“.
Član 38.
(1) Uvodna odredba propisa o izmjenama i dopunama sadrži naziv propisa koji se mijenja i dopunjuje, broj službenog glasila u kome je objavljen, kao i brojeve svih službenih glasila u kojima su objavljene izmjene i dopune tog propisa i prvu odredbu u kojoj se vrši izmjena i dopuna.
(2) U svakoj daljoj odredbi navodi se koja se odredba mijenja ili dopunjava i u čemu se ta izmjena ili dopuna sastoji.
Član 39.
(1) Kada se izmjenama i dopunama propisa poslije određenog člana osnovnog teksta dodaje jedan ili više novih članova, to se konstatuje u uvodnoj rečenici, a poslije citira tekst novih članova, s tim da se nad svakim od njih napiše riječ: „član“, sa odgovarajućim brojem.
(2) Znaci navoda stavljaju se ispred oznake prvog od članova koji se dodaju i poslije teksta posljednjeg člana.
(3) Nov, odnosno novi članovi, dobijaju broj člana poslije kojeg se dodaju, sa odgovarajućom slovnom oznakom (a, b, v).
Član 40.
U propisima čiji je osnovni klasifikacioni znak tačka izmjene i dopune vrše se tako što se prije svake tačke napiše odgovarajući broj.
Član 41.
(1) Kada se u članu osnovnog propisa mijenja postojeći stav, to se izražava riječima: „stav ... mijenja se i glasi“, a kada se dodaje jedan ili više stavova, vrši se prenumeracija postojećih stavova, tako što se naznačava da: „dosadašnji st....postaju st...“.
(2) Ako se u tekst propisa dodaje novi stav, koji u članu ranije nije postojao, to se izražava riječima: „dodaje se novi stav ...“.
Član 42.
Ako se u tekst propisa dodaje samo jedan član ili stav, riječ: „član“, odnosno „stav“ ne skraćuje se. Međutim, ako je riječ o više članova ili stavova, onda se piše skraćeno: „čl.“, odnosno: „st.“.
Član 43.
(1) Kada se dopunjava postojeći član propisa tako što se dodaju nove riječi, koristi se izraz poslije riječi: „ ... “, dodaju se riječi: „ .............. “. Isto pravilo se primjenjuje kada se dodaje novi stav.
(2) Ako se u tekstu propisa mijenjaju određene riječi, koristi se izraz: riječi: „ .............. “, zamjenjuju se riječima:
(3) Kada se u propisu mijenjaju brojevi, tada treba pisati broj: „- “, zamjenjuje se brojem: „- “, s tim što će, u zavisnosti od konteksta u kom je upotrijebljen, broj nekad označavati iznos sredstava, godinu itd. Isto pravilo važi i za procente.
Član 44.
Jednom odredbom propisa o izmjenama i dopunama obuhvata se, po pravilu, jedna odredba osnovnog propisa. Međutim, ako se u više odredaba osnovnog propisa zamjenjuju iste riječi drugim riječima, ove izmjene se mogu obuhvatiti jednom odredbom.
Član 45.
(1) Ako se izmjenama propisa briše odredba ili dio odredbe, tada se koristi izraz: „briše se“.
(2) Istom formulacijom brišu se i druge vrste odredaba (rečenice, tačke i slično), s tim što se umjesto izraza: „riječi“, koristi termin za sadržaj koji se briše.
VI - IZRADA PREČIŠĆENOG TEKSTA I ISPRAVKE PROPISA
[uredi]Član 46.
Izradi prečišćenog teksta propisa pristupa se kada izmjene i dopune obuhvataju više od 10% osnovnog teksta propisa ili kada je osnovni tekst mijenjan ili dopunjavan najmanje tri puta, pri čemu je otežano praćenje teksta i sadržaja zakona.
Član 47.
(1) Prečišćeni tekst zakona priprema se prema Poslovniku Narodne skupštine Republike Srpske.
(2) Prečišćeni tekst propisa koje donosi Vlada Republike Srpske priprema Stručna služba Vlade.
(3) Prečišćeni tekst podzakonskih propisa koje donose republički organi uprave pripremaju stručne službe donosioca.
Član 48.
Ovlašćenje za izradu prečišćenog teksta propisa organima iz člana 48. ovih pravila mora biti izričito izraženo u propisu o izmjenama i dopunama, kojim se određuje i rok u kojem su ovlašćeni organi dužni pripremiti prečišćeni tekst propisa.
Član 49.
Prečišćeni tekst propisa sadrži osnovni tekst u koji su ugrađene sve izmjene i dopune koje su usvojene i objavljene.
Član 50.
(1) Prečišćeni tekst sadrži preambulu, koja sadrži pravni osnov (ovlašćenje za izradu, član, naziv propisa i broj „Službenog glasnika“ u kojem je objavljen), naziv organa ovlašćenog za izradu prečišćenog teksta i datum kada je utvrđen prečišćeni tekst.
(2) U preambuli se navode svi propisi koji se uvode u prečišćeni tekst, naslov propisa, kao i broj službenog glasila u kojem su objavljeni.
(3) Iza naslova propisa, u istom redu, ali u zagradi, ispisuje se naslov: „Prečišćeni tekst“.
Član 51.
(1) U prečišćeni tekst propisa ne smije se unositi ništa što nije bilo predmet izmjena i dopuna.
(2) Prečišćeni tekst objavljuje se u „Službenom glasniku“.
Član 52.
(1) Ispravka propisa koji je usvojen i objavljen u „Službenom glasniku“ vrši se u slučaju kada se utvrdi da objavljeni tekst propisa ne odgovara izvornom tekstu propisa.
(2) Izvorni tekst propisa je tekst koji je usvojen i potpisan od nadležnog organa i čiji se primjerak čuva u stručnoj službi donosioca propisa.
Član 53.
(1) Razlike između izvornog i objavljenog teksta propisa mogu nastati:
a) prilikom prepisa izvornog teksta radi dostave na objavljivanje;
b) prilikom objavljivanja propisa i
v) prilikom stručne i konačne jezičke obrade teksta.
(2) Ispravku propisa vrše stručne službe donosioca propisa.
Član 54.
(1) Ispravka propisa objavljuje se u „Službenom glasniku Republike Srpske“.
(2) Ispravka propisa vrši se pismenim aktom koji sadrži uvod, kojim se označava:
a) služba ovlašćena za vršenje ispravke,
b) pravni osnov, propis iz kojeg proističe ovlašćenje,
v) naziv propisa koji se ispravlja (npr. ispravka zakona);
g) tekst ispravke i
d) potpis ovlašćenog lica.
VII - STRUKTURA I SADRŽAJ OBRAZLOŽENjA
[uredi]Član 55.
(1) Obrazloženje propisa je sastavni dio propisa i obavezno sadrži:
a) ustavni i zakonski osnov za donošenje propisa,
b) razloge za donošenje propisa i objašnjenje odabrane politike,
v) usklađenost propisa sa evropskim zakonodavstvom,
g) mehanizme i način osiguranja sprovođenja propisa,
d) obrazloženje ponuđenih rješenja s posebnim osvrtom na cilj koji se želi postići ponuđenim rješenjem,
đ) obrazloženje finansijskih sredstava i izvora potrebnih za sprovođenje propisa, kao i finansijske efekte koje će proizvesti njegova primjena i
e) reviziju postojećih propisa.
(2) Ukoliko obrađivač zakona u obrazloženju nije na jasan i potpun način opravdao razloge i ciljeve donošenja zakona, predlagač može zahtijevati dopunu obrazloženja.
Član 56.
(1) Ustavni i zakonski osnov za donošenje propisa sadrži ustavna i zakonska ovlašćenja za uređivanje pojedine oblasti i donošenje propisa.
(2) U obrazloženju zakona kao pravni osnov navodi se odredba Ustava Republike Srpske kojom je dato ovlašćenje Republici da određenu oblast uređuje zakonom.
(3) U obrazloženju podzakonskih akata, kao pravni osnov navodi se odredba zakona ili drugog propisa više pravne snage, kojim je dato ovlašćenje ovlašćenim licima u republičkom organu uprave da određena pitanja uredi podzakonskim propisom.
Član 57.
(1) Razlozi za donošenje propisa i objašnjenje odabrane politike moraju biti zasnovani na jasnim dokazima da je određenu materiju trebalo regulisati navedenim propisom.
(2) Razlozi za donošenje propisa obavezno sadrže:
a) analizu sadašnjeg stanja i
b) vrijednosti kojim se obrađivač rukovodio i trenutnu politiku date institucije u vezi s navedenim vrijednostima.
Član 58.
(1) Kada se, s ciljem usklađivanja zakonodavstva Republike Srpske sa zakonodavstvom Evropske unije, vrši izmjena i dopuna postojećih propisa ili se donosi novi propis, republički organi uprave koji pripremaju nacrt ili prijedlog propisa, nastoje obezbijediti i pregled usklađenosti propisa sa pravnim nasljeđem Evropske unije (acquis commimautaire).
(2) Republički organi uprave, kao obrađivači zakona, preuzimaju obavezu iz stava 1. ovog člana postepeno i sukcesivno, do trenutka kada Republika Srpska, u postupku izvršavanja ugovora sa EU, otpočne s obaveznim usklađivanjem domaćeg zakonodavstva, kada pregled usaglašenosti propisa s pravnim nasljeđem EU (acquis commimautaire), postaje obavezujući za sve republičke organe uprave.
Član 59.
Mehanizmi za sprovođenje i način obezbjeđivanja poštivanja propisa odnose se na utvrđivanje mjera za sprovođenje zakona i drugih propisa i opštih akata i organa koji su nadležni za sprovođenje, kao i rokove za sprovođenje.
Član 60.
U obrazloženju ponuđenih rješenja treba da se detaljno objasni način na koji će se ponuđenim rješenjima postići cilj, a posebno da se ukaže na prava i obaveze koje nastaju za fizička i pravna lica.
Član 61.
(1) Obrazloženje finansijskih sredstava sadrži procjenu potrebnih sredstava, izvore i metode obezbjeđenja tih sredstava za sprovođenje propisa.
(2) Predlagač obavezno iznosi procjenu očekivanih troškova i dobiti od donošenja i primjene propisa.
(3) Procjena može da sadrži i:
a) sve ekonomske troškove koje snose preduzeća, građani i drugi organi koji su nadležni za sprovođenje propisa,
b) administrativne i fiskalne troškove donošenja i primjene propisa.
Član 62.
(1) Da bi se izbjegle situacije u kojima propisi postaju zastarjeli, neprimjenjivi ili loše izrađeni, republički organi uprave će uspostaviti sistemske i periodične revizije postojećih propisa.
(2) U obrazloženju propisa obrađivač navodi vremenski raspored revizije donesenog propisa, na način naveden u stavu 1. ovog člana, kao i obavezu izvještavanja i odgovornosti.
(3) Ukoliko se ukaže potreba za ponovnim preispitivanjem propisa i prije vremenskog rasporeda iz stava 2. ovog člana, zbog promijenjenih okolnosti i uslova nakon donošenja propisa, preduzimaju se sve potrebne mjere za mijenjanje ili ukidanje postojećih propisa.
VIII - JEZIK, STIL I NAČIN PISANjA PROPISA
[uredi]Član 63.
Prilikom izrade teksta zakona i drugog propisa treba se pridržavati sljedećih pravila:
a) odredbe propisa se pišu u normativnom obliku, što znači preciznim, jasnim i sažetim stilom, bez suvišnih riječi i na način koji isključuje svaku dvosmislenost,
b) u tekstu zakona i drugog propisa upotrebljavaju se riječi u njihovom uobičajenom značenju, kako bi propis bio što razumljiviji i pristupačniji svakom građaninu,
v) strane riječi se mogu koristiti u propisu samo ako u našem jeziku ne postoje odgovarajuće riječi,
g) u propisu se mogu koristiti stručni izrazi iz grane djelatnosti na koju se propis odnosi,
d) u propisima treba koristiti jedinstvenu terminologiju, odnosno termine sa već utvrđenim pravnim značenjem,
đ) ako je potrebno da se izmijeni ustaljeni smisao nekog termina, odnosno izraza, u osnovnim odredbama propisa treba objasniti kakav smisao takav izraz ima u propisu,
e) kada se u propis uvodi novi pojam, on mora biti u osnovnim odredbama jasno definisan, kako po sadržaju, tako i po obimu,
ž) prilikom formulisanja odredaba treba se pridržavati svih pravopisnih i gramatičkih pravila,
z) da bi se izbjeglo ponavljanje pojedinih odredaba, u tekstu propisa može se vršiti upućivanje na odgovarajuće odredbe tog propisa, s tim da se ne otežava razumljivost propisa,
i) ne treba upućivati na odredbu koja i sama upućuje na drugu odredbu propisa,
j) u odredbi kojom se upućuje na neki drugi propis navodi se naziv tog propisa i broj „Službenog glasnika Republike Srpske“, odnosno drugog službenog glasila u kome je propis objavljen, a ako se upućuje na određene odredbe tog propisa, navode se i članovi u kojima su te odredbe sadržane. Ukoliko se upućuje na propis koji je u međuvremenu izmijenjen ili čiji je prečišćeni tekst utvrđen, navode se i te činjenice,
k) kada se zakonom utvrđuju određena ovlašćenja republičkim organima uprave, ne navodi se naziv tih organa, već se njihova nadležnost određuje na uopšten način, tako što će se reći: „organ državne uprave nadležan za poslove...“,
l) kada se zakonom daje ovlašćenje Vladi ili republičkom organu uprave za donošenje podzakonskog propisa, ne treba označavati vrstu propisa, jer vrstu akta opredjeljuje njegov sadržaj (uredba, odluka, pravilnik), što znači da će organ koji je ovlašćen za donošenje određenog podzakonskog propisa odrediti vrstu propisa u zavisnosti od njegovog sadržaja,
lj) brojevi u normativnim aktima, pišu se do deset slovima, a iznad deset brojkama,
m) skraćeni nazivi propisa pišu se velikim početnim slovima (Zakon, Uredba) ako se taj naziv odnosi na određeni propis. Međutim, uz zamjenice, naziv se uvijek piše malim slovima (ovaj zakon), i
n) ako se jedno lice, organ ili naziv pravnog propisa uzastopno citira unutar istog propisa, tada se nakon prvog citata (unoseći pun naziv, a skraćeni naziv u zagradi) svaki sljedeći upisuje kao skraćeni.
Član 64.
Glagoli se u propisu upotrebljavaju, po pravilu, u sadašnjem vremenu i u aktivnom obliku.
Član 65.
Riječi se u propisu upotrebljavaju, po pravilu, u jednini i samo u muškom ili ženskom rodu, bez alternativnih određivanja.
Član 66.
(1) Odredbe propisa moraju imati isto značenje na sva tri službena jezika u Republici Srpskoj.
(2) U cilju obezbjeđivanja jezičke istovjetnosti propisa u procesu razmatranja i odlučivanja, nadležna služba Vlade obezbijediće lektorisanje propisa i odgovorna je za istovjetnost teksta propisa na svim službenim jezicima.
IX - ORGANIZACIJA POSLOVA ZA NORMATIVNE DJELATNOSTI
[uredi]Član 67.
(1) Ministarstvo i drugi republički organ uprave koji se pojavljuje u ulozi obrađivača normativnih akata, u skladu sa pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji, u svom sastavu će obrazovati posebnu organizacionu jedinicu za normativne poslove.
(2) Zavisno od obima poslova u republičkom organu uprave, jedinica iz stava 1. ovog člana sastavljena je od tri do pet državnih službenika, dipl. pravnika, u čijem je opisu poslova izrada normativnih akata.
(3) Izuzetno, ukoliko zbog obima poslova i organizacije rada nije potrebno formirati organizacionu jedinicu, normativne poslove u republičkom organu uprave može obavljati i po jedan državni službenik za svaki sektor.
Član 68.
(1) Državni službenici organizacione jedinice nadležne za izradu normativnih akata, pored završenog pravnog fakulteta, treba da imaju odgovarajuće znanje i iskustvo o pitanjima u vezi s izradom normativnih akata.
(2) Ukoliko nisu u dovoljnoj mjeri obučeni za rad na ovim poslovima, državnim službenicima se treba omogućiti dodatna stručna obuka i usavršavanje.
X - PLANIRANjE IZRADE PROPISA
[uredi]Član 69.
(1) Republički organ uprave u godišnji plan rada obavezno unosi i izradu propisa, bilo da je riječ o novom propisu ili izmjenama i dopunama postojećeg.
(2) Plan iz stava 1. ovog člana sadrži cilj propisa koji se priprema sa rokom u kojem se mora izraditi.
Član 70.
(1) Nosilac izrade propisa je organizaciona jedinica nadležna za normativne poslove.
(2) Ukoliko je riječ o složenom propisu, tako da se stručnost ne može obezbijediti unutar republičkog organa uprave, starješina organa će obezbijediti tim stručnjaka, uz odobrenje Vlade, iz drugih republičkih organa koji čine radnu grupu. Rad radne grupe koordinira organizaciona jedinica za normativne poslove iz sastava organa.
(3) Ukoliko se stručnost ne može obezbijediti u okviru republičkih organa uprave, starješina organa u izradu propisa može uključiti spoljne stručnjake, eksperte za pojedine oblasti. Rad eksperata odvija se u saradnji sa organizacionom jedinicom za normativne poslove.
Član 71.
Zakoni i drugi propisi u republičkom organu uprave izrađuju se u obliku prednacrta, nacrta i prijedloga.
Član 72.
U izradi prednacrta zakona i drugog propisa organizaciona jedinica nadležna za normativne poslove republičkog organa uprave može, po potrebi, izvršiti konsultacije i sa drugim organima uprave na koje se odnosi materija propisa, udruženjima građana i zainteresovanim privrednim subjektima.
Član 73.
Nacrt zakona i drugog propisa prolazi postupak konsultacije u:
a) ministarstvu nadležnom za budžet, s ciljem obezbje đenja potrebnih budžetskih sredstava za sprovođenje propisa u pripremi,
b) ministarstvu nadležnom za davanje potvrde o usklađenosti propisa sa zakonodavstvom Evropske unije,
v) ministarstvu nadležnom za davanje mišljenja o usklađenosti propisa sa krivičnim zakonodavstvom,
g) republičkom organu uprave nadležnom za davanje mišljenja o usklađenosti propisa sa Ustavom i pravnim sistemom Republike.
Član 74.
(1) Na osnovu izvršenih konsultacija iz člana 73. ovih pravila, nacrt zakona i drugog propisa dostavlja se odborima Vlade na razmatranje.
(2) Nacrt zakona i drugog propisa dostavlja se sa obrazloženjem, čiji je sadržaj propisan članom 55. ovih pravila.
XI - ZAVRŠNE ODREDBE
[uredi]Član 75.
(1) Primjeri izmjena i dopuna iz čl. 35 - 45. ovih pravila prikazani su u Prilogu broj 1, koji je sastavni dio Pravila.
(2) Primjeri izrade prečišćenog teksta i ispravke propisa iz čl. 46 - 54, prikazani su u Prilogu broj 2, koji je sastavni dio Pravila.
Član 76.
(1) U roku od tri mjeseca od dana stupanja na snagu ovih pravila nadležni republički organi će, u skladu sa članom 68. ovih pravila, obrazovati organizacionu jedinicu za normativne poslove.
(2) Republički organi iz člana 1. stav 2. ovih pravila će, po potrebi, a najmanje jednom godišnje, sagledati sadržaj ovih pravila i njihovu prilagođenost praksi, te inicirati njihovo ažuriranje i stalno dopunjavanje.
Član 77.
Ova pravila stupaju na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srpske“.
Broj: 0/02-021-28/06
19. januara 2006. godine
Banja Luka
Direktor,
Milena Simović, s. r.
Izvori
[uredi]- „Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 13/06