Zakon o privrednim društvima (Republika Srpska)/II/3

ZAKON O PRIVREDNIM DRUŠTVIMA

Dio drugi PRAVNE FORME PRIVREDNIH DRUŠTAVA

IV AKCIONARSKO DRUŠTVO

1. Pojam

Pojam i odgovornost za obaveze

Član 179.

(1) Akcionarsko društvo u smislu ovog zakona jeste privredno društvo koje osniva jedno ili više pravnih i/ili fizičkih lica u svojstvu akcionara radi obavljanja određene djelatnosti, pod zajedničkim poslovnim imenom, čiji je osnovni kapital utvrđen i podijeljen na akcije.

(2) Akcionarsko društvo odgovara za svoje obaveze cjelokupnom imovinom.

(3) Akcionari akcionarskog društva ne odgovaraju za obaveze društva, osim do iznosa ugovorenog a neuplaćenog uloga u imovinu društva, u skladu sa ovim zakonom.

2. Osnivački akt i statut

Osnivački akt

Član 180.

(1) Osnivački akt akcionarskog društva sadrži naročito:

a) puno ime i prebivalište fizičkog lica, odnosno poslovno ime i sjedište pravnog lica svakog osnivača društva,
b) poslovno ime i sjedište društva,
v) djelatnost,
g) označenje da li je društvo otvoreno ili zatvoreno,
d) iznos osnovnog kapitala, upisanog i uplaćenog, i način njegovog unošenja, odnosno oblik u kome se unosi ulog,
đ) broj akcija i njihovu nominalnu vrijednost, vrste i klase akcija koje je društvo ovlašćeno da izda kao i pravo akcija svake klase,
e) broj akcija svake vrste i klase koje su izdate,
ž) identifikaciju osnivača koji daje nenovčane uloge, opis tih uloga i broj i vrsta akcija za te uloge,
z) trajanje društva, osim ako je osnovano na neodređeno vrijeme,
i) ukupni ili procijenjeni iznos troškova u vezi sa osnivanjem društva koji padaju na teret društva, prije nego što je utvrđeno da društvo ispunjava uslove za početak rada i
j) posebne pogodnosti do dana osnivanja društva ili do trenutka kad je društvo ovlašćeno da počne poslovanje, koje su date osnivačima ili drugom licu koje je učestvovalo u osnivanju društva ili poslovima koji su bili potrebni za dobijanje takvog ovlašćenja.

(2) Osnivčki akt akcionarskog društva može da sadrži i:

a) imena i adrese prvog direktora, odnosno članova prvog upravnog odbora,
b) ovlašćenje upravnom odboru da izda odobrene (ovlašćene, neizdate) akcije u skladu s ovim zakonom i statutom,
v) ograničenja prenosa akcija zatvorenog akcionarskog društva i
g) druga pitanja koja u skladu sa ovim zakonom mogu biti sastavni dio osnivačkog akta ili statuta društva.

Statut

Član 181.

(1) Akcionarsko društvo pored osnivačkog akta može da ima i statut kojim se bliže uređuje poslovanje i upravljanje društvom.

(2) Statut akcionarskog društva ne dostavlja se uz prijavu za registraciju.

(3) Statut akcionarskog društva sačinjava se u pisanoj formi.

(4) Statut akcionarskog društva, kao i njegove izmjene i dopune, proizvodi pravno dejstvo prema akcionarima od dana njegovog donošenja, ako statutom nije drukčije određeno.

(5) Ako osnivačkim aktom ovlašćenje za donošenje ili izmjene i dopune statuta akcionarskog društva nije izričito dato skupštini akcionara, statut društva donosi ili mijenja upravni odbor.

Odnos osnivačkog akta i statuta

Član 182.

U slučaju neusklađenosti osnivačkog akta i statuta akcionarskog društva, primjenjuje se osnivački akt društva.

3. Pogodnosti i troškovi

Posebne pogodnosti

Član 183.

(1) Posebne pogodnosti koje se daju pojedinom osnivaču ili trećem licu unose se u osnivački akt društva, uz navođenje lica kome se daju i osnova po kome se daju, a ako se daju na određeno vrijeme, i rok do kada se pogodnosti daju.

(2) Posebne pogodnosti prestaju istekom vremena za koji su date ili izmjenom osnivačkog akta društva kojima se ta pitanja određuju.

(3) Ako posebne pogodnosti iz stava 1. ovog člana nisu određene osnivačkim aktom društva, bez dejstva su ugovori kojima se one uređuju. Izmjenama osnivačkog akta društva nakon registracije ne može se pravno valjano obezbijediti da takvi ugovori djeluju prema društvu.

Troškovi osnivanja

Član 184.

(1) Osnivačkim aktom akcionarskog društva može se odrediti da troškove osnivanja društva snosi društvo ili osnivači.

(2) Osnivači akcionarskog društva snose troškove osnivanja društva, ako osnivačkim aktom društva nije drugačije određeno.

(3) Naknada troškova osnivanja akcionarskog društva može se odobriti osnivačima samo do visine određene osnivačkim aktom.

4. Ulog

Kredit za akcije

Član 185.

(1) Akcionarsko društvo ne može davati zajmove, kredite ili drugu finansijsku podršku ili određena obezbjeđenja za sticanje svojih akcija.

(2) Odredba stava 1. ovog člana ne odnosi se na tekuće pravne poslove finansijskih organizacija, kao i na davanje avansa, kredita ili pružanja obezbjeđenja od društva za sticanje akcija zaposlenima u društvu ili u povezanim društvima u smislu ovog zakona.

(3) Raspolaganja iz stava 2. ovog člana mogu se vršiti u skladu sa ograničenjima plaćanja utvrđenim ovim zakonom.

Procjena nenovčanih uloga

Član 186.

(1) Ako akcionar ulaže nenovčane uloge, jedan ili više ovlašćenih procjenjivača sastavljaju izvještaj o procjeni prije registracije društva.

(2) Procjenjivač iz stava 1. ovog člana može biti ovlašćeno fizičko lice ili privredno društvo ovlašćeno za obavljanje tih poslova, u skladu sa zakonom.

(3) Izvještaj o procjeni nenovčanog uloga sadrži opis svakog takvog uloga, kao i opis korišćenog metoda procjene utvrđujući pri tom da li vrijednost koja je utvrđena primjenom tog metoda procjene odgovara broju i nominalnoj vrijednosti akcija.

(4) Izvještaj procjenjivača iz stava 3. ovog člana podnosi se registarskom sudu sa prijavom za registraciju.

(5) Procjena vrijednosti uloga u stvarima i pravima u zatvorenom akcionarskom društvu vrši se u skladu sa članom 14. ovog zakona.

Vrste uloga i njihovo unošenje u društvo

Član 187.

(1) Ulog u akcionarsko društvo u zamjenu za izdavanje akcija može se unijeti u novcu ili u imovinskim pravima, ali ne i u radu i uslugama društvu, bilo da su izvršeni ili budući.

(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana, nenovčani ulog u zatvoreno akcionarsko društvo može biti u izvršenom radu i uslugama za društvo, ako je to određeno osnivačkim aktom.

(3) Akcije otvorenog akcionarskog društva mogu se unijeti kao ulog u drugo privredno društvo samo u slučaju povezivanja privrednih društava iz člana 357. ovog zakona.

(4) Ugovoreni ulozi koji se unose u novcu uplaćuju se do registracije akcionarskog društva, i to najmanje 50 % nominalne vrijednosti upisanih akcija, a ostatak se uplaćuje najkasnije u roku od dvije godine od dana registracije društva.

(5) Ako se akcije ili druge hartije od vrijednosti stiču unošenjem prava nad stvarima i pravima, njihovo plaćanje vrši se prenošenjem tih prava u imovinu društva.

5. Zatvoreno i otvoreno akcionarsko društvo

Vrste

Član 188.

(1) Akcionarsko društvo može biti zatvoreno i otvoreno.

(2) Ako u osnivačkom aktu nije navedena vrsta akcionarskog društva, akcionarsko društvo je otvoreno.

Zatvoreno društvo

Član 189.

(1) Zatvoreno akcionarsko društvo je društvo čije se akcije izdaju samo njegovim osnivačima ili ograničenom broju drugih lica, u skladu sa zakonom.

(2) Zatvoreno akcionarsko društvo može imati najviše 100 akcionara.

(3) Ako se broj akcionara zatvorenog akcionarskog društva poveća i održi iznad broja akcionara iz stava 2. ovog člana u periodu dužem od godinu dana, to društvo postaje otvoreno društvo.

(4) Zatvoreno društvo ne može vršiti upis akcija javnom ponudom ili na drugi način nuditi svoje akcije javnim putem.

(5) Zatvoreno akcionarsko društvo može postati otvoreno društvo, odnosno otvoreno akcionarsko društvo može postati zatvoreno akcionarsko društvo, u skladu sa ovim zakonom i propisima kojima se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

(6) Pretvaranje zatvorenog akcionarskog društva u otvoreno akcionarsko društvo, odnosno otvorenog akcionarskog društva u zatvoreno akcionarsko društvo, vrši se izmjenom osnivačkog akta i ne smatra se promjenom pravne forme privrednog društva, u smislu ovog zakona.

(7) Za pretvaranje zatvorenog akcionarskog društva u otvoreno akcionarsko društvo, odnosno otvorenog akcionarskog društva u zatvoreno akcionarsko društvo potrebno je odobrenje Komisije za hartije od vrijednosti, u skladu sa propisima kojima se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

Prenos akcija zatvorenog društva

Član 190.

(1) Osnivački akt ili statut zatvorenog akcionarskog društva mogu odrediti ograničenja na prenos akcija društva, uključujući ograničenja iz člana 121. ovog zakona koja se odnose na društvo s ograničenom odgovornošću.

(2) Ako osnivačkim aktom ili statutom zatvorenog akcionarskog društva nisu određena ograničenja u prenosu akcija, smatra se da se akcije društva mogu slobodno prenositi.

Otvoreno društvo

Član 191.

(1) Akcionarsko društvo smatra se otvorenim ako osnivači učine javni poziv za upis i uplatu akcija u vrijeme osnivanja društva, odnosno ako takav poziv učini društvo nakon osnivanja.

(2) Javni poziv iz stava 1. ovog člana može se vršiti javnom ponudom i prospektom u skladu sa ovim zakonom i zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

(3) Otvoreno akcionarsko društvo uvrštava se na berzu i druga uređena javna tržišta u skladu sa zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

(4) Otvoreno akcionarsko društvo ne može ograničiti prenos akcija.

Upis i uplata akcija iz osnivačke emisije otvorenog društva

Član 192.

(1) Osnivačka (prva) emisija akcija otvorenog društva je uspjela ako se ponuđene akcije iz javne ponude i prospekta upišu u broju koji je kao uspješan upis predviđen javnom ponudom i koji je kao takav označen u prospektu, odnosno ako se upisane akcije uplate najmanje u iznosu određenom u članu 187. stav 4. ovog zakona.

(2) Ako se akcije iz javne ponude i prospekta ne upišu i uplate u skladu sa stavom 1. ovog člana, smatra se da osnivanje akcionarskog društva nije uspjelo, a osnivači su obavezni da solidarno vrate upisnicima akcija uplaćene iznose, bez odgađanja.

6. Osnivačka skupština otvorenog društva

Sazivanje

Član 193.

(1) Osnivači koji osnivaju akcionarsko društvo javnim putem obavezni su u slučaju uspjele emisije da sazovu i održe osnivačku skupštinu u roku od 60 dana od dana isteka roka za upis akcija utvrđenog u javnoj ponudi i prospektu.

(2) Osnivačka skupština saziva se pisanim pozivom svakom upisniku akcija u skladu sa ovim zakonom o sazivanju skupštine akcionara.

(3) Pisanom pozivu za sjednicu osnivačke skupštine prilažu se osnivački akt, izvještaj osnivača i ovlašćenih procjenjivača, uključujući i izvještaj o troškovima osnivanja, spisak akcija po upisnicima na osnovu javne ponude i listu lica koja su u svojstvu osnivača eventualno preuzela akcije bez upisa na osnovu te ponude uz naznačenje broja i vrste akcija koje je preuzelo svako od tih lica.

(4) Sud u vanparničnom postupku može na zahtjev osnivača koji posjeduju najmanje 1/10 upisanih akcija da produži rok za 30 dana za održavanje skupštine akcionara.

Podobnost za odlučivanje

Član 194.

(1) Svi upisnici uplaćenih akcija imaju pravo da učestvuju sa pravom glasa na osnivačkoj skupštini.

(2) Kvorum za održavanje osnivačke skupštine i pravovaljano odlučivanje je obična većina uplaćenih akcija koje daju pravo glasa o pitanjima iz njene nadležnosti.

(3) Osnivačku skupštinu akcionarskog društva otvara osnivač sa najvećim brojem uplaćenih akcija, a ako je više takvih upisnika akcija, upisnik koji je prvi uplatio upisane akcije.

(4) Lice iz stava 3. ovog člana sastavlja spisak prisutnih upisnika akcija, odnosno njihovih punomoćnika i utvrđuje da li su ispunjeni svi uslovi za održavanje skupštine iz st. 1. i 2. ovog člana.

(5) Ako osnivačka skupština nema kvorum iz stava 2. ovog člana, osnivači mogu ponovo sazvati skupštinu na isti način, s tim što između prvog i drugog sazivanja treba da protekne najmanje osam, a najviše 15 dana.

Posljedice neodržavanja

Član 195.

(1) Ako osnivači akcionarskog društva ne sazovu osnivačku skupštinu u roku iz člana 193. ovog zakona, odnosno ako osnivačka skupština nije održana u skladu s ovim zakonom ili nije donijela propisane odluke, smatra se da osnivanje društva nije uspjelo, kada osnivači odgovaraju solidarno upisnicima akcija za vraćanje uplaćenih iznosa.

(2) Osnivači oglasom objavljenim na isti način kao i javna ponuda, pozivaju upisnike akcija da preuzmu svoje uplate u roku od 15 dana nakon isteka krajnjeg roka za održavanje osnivačke skupštine, u skladu sa članom 193. ovog zakona. (3) Ako osnivači ne postupe u skladu sa stavom 2. ovog člana, odluku o objavljivanju oglasa na zahtjev nekog od upisnika akcija donosi sud u vanparničnom postupku.

Tok

Član 196.

(1) Osnivačka skupština akcionarskog društva bira predsjednika, notara kao zapisničara i dva brojača glasova, nakon čega se čitaju izvještaji o osnivanju i izvještaji o procjeni.

(2) Prilozi i izvještaji iz stava 1. ovog člana čitaju se samo ako to zatraže upisnici akcija koji imaju najmanje 10 % svih glasova prisutnih ili zastupljenih upisnika akcija na skupštini.

(3) Zapisnik o radu osnivačke skupštine akcionarskog društva vodi notar kao zapisničar i potpisuje predsjednik skupštine, zapisničar, oba brojača glasova i osnivači društva.

Djelokrug

Član 197.

(1) Osnivačka skupština akcionarskog društva:

a) utvrđuje da li su propisno upisane i uplaćene akcije, odnosno da li su uneseni nenovčani ulozi, u skladu sa ovim zakonom i osnivačkim aktom,
b) bira prvog direktora društva, odnosno članove prvog upravnog odbora, ako to osnivači nisu izvršili u osnivačkom aktu,
v) odlučuje o posebnim pravima koja pripadaju osnivačima i odobrava posebne pogodnosti osnivačima ili drugim licima,
g) donosi odluku o prihvatanju procjene vrijednosti nenovčanih uloga (ulozi u stvarima i pravima),
d) odlučuje o odobravanju ugovora koji su osnivači zaključili prije registracije društva, a koji su u vezi s osnivanjem društva i
đ) utvrđuje iznos troškova osnivanja društva.

(2) Ako je broj upisanih akcija u odnosu na ponuđeni broj akcija iz javne ponude veći, osnivačka skupština može odlučiti da prihvati upisani višak ili njegov dio. Ako skupština odluči da prihvati dio upisanog viška akcija, upisnici akcija koji su ranije upisali akcije imaju pravo prvenstva, a ako je više lica istovremeno upisalo te akcije onda prihvata upisani višak srazmjerno upisanim akcijama tih upisnika koje nisu višak.

(3) Ako osnivačka skupština donese odluku o prihvatanju viška upisanih i uplaćenih akcija, akcionari koji su upisali i uplatili akcije imaju pravo glasa na osnivačkoj skupštini od trenutka donošenja te odluke na toj skupštini, u skladu sa ovim zakonom.

Odlučivanje

Član 198.

(1) Na osnivačkoj skupštini svaka obična akcija daje pravo na jedan glas.

(2) Osnivačka skupština donosi odluke većinom glasova akcionara sa običnim akcijama, ako ovim zakonom ili osnivačkim aktom nije određen veći broj glasova.

(3) Osnivačka skupština akcionarskog društva o prihvatanju procjene nenovčanih uloga glasa odvojeno za svaki takav ulog. Osnivači i upisnici akcija na osnovu nenovčanog uloga nemaju o tom pitanju pravo glasa i njihovi glasovi ne računaju se u kvorum glasova niti za potrebnu većinu za donošenje odluke.

(4) Izmjena odredbe osnivačkog akta o iznosu osnovnog kapitala (prihvatanje viška upisanih akcija) vrši se saglasnošću svih upisnika uplaćenih akcija, ako osnivačkim aktom i prospektom nije drugačije određeno.

(5) Na osnivačkoj skupštini osnivači koji su imali troškove osnivanja društva nemaju pravo glasa pri odobrenju troškova osnivanja društva, a lica koja imaju posebne ugovore sa društvom koji podliježu odobrenju te skupštine nemaju pravo glasa pri odlučivanju o tom pitanju.

7. Akcije i druge hartije od vrijednosti

Obične i povlašćene akcije

Član 199.

(1) Akcionarsko društvo može izdavati: obične (redovne) i povlašćene (prioritetne, preferencijalne) akcije.

(2) Akcionarsko društvo mora imati bar jednu običnu akciju.

(3) Obične akcije akcionarskog društva predstavljaju uvijek jednu klasu akcija.

(4) Povlašćene akcije akcionarskog društva mogu biti podijeljene u dvije ili više klasa sa različitim pravima (različite stope dividendi ili različita participativna ili kumulativna prava na dividende ili različita prava na isplatu imovine društva pri likvidaciji).

(5) Obične akcije akcionarskog društva imaju istu nominalnu vrijednost.

(6) Povlašćene akcije akcionarskog društva iste klase imaju istu nominalnu vrijednost.

(7) Akcionarsko društvo može izdavati samo akcije na ime.

Odobrene (neizdate) i izdate akcije

Član 200.

(1) Akcionarsko društvo pored izdatih akcija može da ima i odobrene (neizdate, ovlašćene) akcije.

(2) Broj odobrenih običnih akcija i broj odobrenih povlašćenih akcija svake klase određuju se osnivačkim aktom akcionarskog društva. Broj odobrenih akcija akcionarskog društva ne može da bude veći od 50 % od broja izdatih običnih akcija u vrijeme kada je ovaj broj određen osnivačkim aktom društva.

(3) Akcionarsko društvo može da izda sve ili samo dio svojih odobrenih običnih akcija, a odobrene povlašćene akcije bilo koje klase može da ne izda, da izda dio ili sve.

(4) Odluka o broju, vremenu i drugim uslovima bilo kog izdavanja akcija donosi se na skupštini akcionara, osim ako u osnivačkom aktu akcionarskog društva ovo ovlašćenje nije preneseno na upravni odbor društva koji može donijeti odluku u skladu sa osnivačkim aktom.

(5) Ovlašćenje iz stava 4. ovog člana obuhvata izdavanje odobrenih akcija radi povećanja osnovnog kapitala novim ulozima, isključivo novčanim, u skladu sa odredbama ovog zakona kojim se uređuje povećanje osnovnog kapitala novim ulozima, ali ni u kom slučaju ne uključuje izdavanje odobrenih akcija po osnovu povećanja osnovnog kapitala iz sredstava društva u skladu sa ovim zakonom.

(6) Ovlašćenje upravnom odboru za izdavanje bilo koje vrste odobrenih akcija ne može se dati za period duži od pet godina od utvrđivanja broja odobrenih akcija u osnivačkom aktu, s tim što skupština akcionara može taj petogodišnji period obnoviti jednom ili više puta.

(7) Izdavanje akcija akcionarskog društva vrši se u skladu sa zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

Registracija emisije i pravo uvida

Član 201.

(1) Osnivači otvorenog akcionarskog društva, odnosno otvoreno akcionarsko društvo upisuju emisije akcija i drugih hartija od vrijednosti izdatih javnom ponudom, u skladu sa zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti i aktima Komisije za hartije od vrijednosti.

(2) Akcionarsko društvo upisuje izdate akcije i druge hartije od vrijednosti i identitet akcionara kod Centralnog registra hartija od vrijednosti (u daljem tekstu: Centralni registar), u skladu sa zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti i aktima Komisije za hartije od vrijednosti.

(3) Akcionarsko društvo upisuje izdate akcije i identitet akcionara u knjigu akcionara akcionarskog društva.

(4) Upis iz stava 3. ovog člana sadrži naročito: puno ime i prebivalište, odnosno poslovno ime i sjedište; poreski identifikacioni broj svakog akcionara i suvlasnika akcija, zastupnika akcija i drugih hartija od vrijednosti; broj bankovnog računa akcionara; iznos ugovorenih i uplaćenih uloga svakog akcionara, dodatne uloge pored prvobitnih uloga; zaloge akcija; prenos akcija uključujući i ime prenosioca i sticaoca, kao i promjene ovih podataka.

(5) Knjiga akcionara iz stava 3. ovog člana vodi se u elektronskom zapisu u Centralnom registru.

(6) Akcionarsko društvo dužno je da obavijesti Centralni registar o podacima iz st. 3. i 4. ovog člana, uključujući i promjene tih podataka u skladu sa zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

(7) Akcionar ima pravo uvida u knjigu akcionara i pravo na izvod iz knjige akcionara.

(8) Direktor ili upravni odbor akcionarskog društva odgovoran je za ispravan i blagovremen upis akcija društva, kao i za vođenje knjige akcionara i za njenu tačnost, za štetu prouzrokovanu akcionaru ili trećem licu propuštanjem izvršenja ove dužnosti.

Upis akcija

Član 202.

(1) Akcionarom se u odnosu prema akcionarskom društvu i trećim licima smatra lice koje je upisano u Centralni registar, u skladu sa zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

(2) Ako ima nepodudarnosti između knjige akcionara i Centralnog registra, mjerodavan je upis u Centralni registar.

(3) Upis akcija u Centralni registar vrši se na način uređen zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

Prava akcionara običnih akcija

Član 203.

(1) Svaka obična akcija akcionarskog društva daje akcionaru ista prava, u skladu sa ovim zakonom, osnivačkim aktom i statutom društva, koja uključuju naročito:

a) pravo pristupa pravnim aktima i drugim dokumentima i informacijama društva,
b) pravo učešća u radu skupštine društva,
v) pravo glasa u skupštini društva tako da jedna akcija uvijek daje pravo na jedan glas,
g) pravo na isplatu dividendi, nakon isplate dividendi na sve izdate povlašćene akcije u punom iznosu,
d) pravo učešća u raspodjeli likvidacionog viška po likvidaciji društva, a nakon isplate povjerilaca i akcionara bilo kojih povlašćenih akcija,
đ) pravo prečeg sticanja akcija iz novih emisija i zamjenljivih obveznica i
e) pravo raspolaganja akcijama svih vrsta u skladu sa zakonom.

(2) Obične akcije akcionarskog društva ne mogu se pretvoriti u povlašćene akcije ili druge hartije od vrijednosti.

(3) Prava iz stava 1. t. g), d) i đ) ovog člana mogu se prenositi ugovorom od akcionara na treća lica.

Prava akcionara sa povlašćenim akcijama

Član 204.

(1) Povlašćene akcije akcionarskog društva svake klase daju akcionaru ista prava.

(2) Prava akcionara sa povlašćenim akcijama određuju se osnivačkim aktom društva.

(3) Prava akcionara sa povlašćenim akcijama uključuju naročito prednost u odnosu na obične akcije u pogledu prvenstva isplate dividende (koja kod povlašćenih akcija može biti participativna i kumulativna u skladu sa zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti) i kod prvenstva naplate prilikom likvidacije društva.

(4) Prava akcionara sa povlašćenim akcijama mogu uključivati i pravo pretvaranja tih akcija u obične akcije ili u drugu klasu povlašćenih akcija pod uslovima i u slučajevima određenim osnivačkim aktom, kao i pravo prodaje tih akcija akcionarskom društvu po utvrđenoj cijeni i drugim uslovima određenim osnivačkim aktom.

(5) Akcionari sa povlašćenim akcijama imaju i pravo jednog glasa po akciji na bilo kojoj skupštini akcionara o pitanjima koja zahtijevaju grupno glasanje akcionara date klase povlašćenih akcija, u skladu sa ovim zakonom.

(6) Osnivačkim aktom akcionarskog društva može se odrediti da akcionari povlašćenih akcija imaju pravo glasa sa akcionarima koji imaju obične akcije na skupštini akcionara, ako:

a) se takva povlašćena akcija pretvara u običnu akciju (kada mogu imati broj glasova jednak broju glasova običnih akcija u koje se mogu pretvoriti) i
b) dividende na povlašćene akcije koje su stečene i čija je isplata zahtijevana nisu isplaćene, do njihove isplate.

(7) Akcionari sa povlašćenim akcijama nemaju pravo glasa u skupštini akcionara sa akcionarima koji imaju obične akcije, osim u slučajevima iz stava 6. ovog člana.

(8) Broj glasova akcionara sa povlašćenim akcijama ne može biti jednak ili veći od broja glasova akcionara sa običnim akcijama.

(9) Akcionari sa povlašćenim akcijama imaju prava prisustva i učešća u raspravi u skupštini akcionara.

(10) Akcionari sa povlašćenim akcijama imaju ista prava kao i akcionari običnih akcija u pogledu pristupa aktima, drugim dokumentima i informacijama u posjedu društva.

Zamjenljive obveznice, obveznice i varanti

Član 205.

(1) Akcionarsko društvo može izdati osim akcija i druge hartije od vrijednosti, uključujući i zamjenljive obveznice i varante, ako osnivačkim aktom društva nije drugačije određeno.

(2) Varanti u smislu ovog zakona su hartije od vrijednosti koje njihovom imaocu daju pravo na sticanje određenog broja akcija određene vrste i klase i po određenoj cijeni.

(3) Zamjenljive obveznice i varanti ne mogu se izdati u većem broju od broja odobrenih (neizdatih) akcija.

(4) Akcionarsko društvo obavještava Centralni registar o broju odobrenih akcija koje su potrebne da bi se obezbijedila prava imalaca tih hartija od vrijednosti.

(5) Akcionarsko društvo dužno je da održi broj odobrenih akcija iz stava 4. ovog člana određene vrste i klase koji će biti dovoljan da obezbijedi prava imalaca tih hartija.

(6) Odluku o izdavanju zamjenljivih obveznica ili varanata sa određenjem broja, vremena, cijene sticanja i drugih uslova izdavanja donosi skupština akcionara, ako se osnivačkim aktom ili odlukom skupštine društva, u skladu sa ovim zakonom ne ovlasti upravni odbor za donošenje takve odluke.

(7) Odluku o izdavanju obveznica sa određenjem broja, vremena, cijene sticanja i drugih uslova izdavanja donosi skupština akcionara, ako osnivačkim aktom ili odlukom skupštine društva, u skladu sa ovim zakonom, nije ovlašćen upravni odbor da donese takvu odluku.

(8) Zamjenljive obveznice ne mogu se izdati po vrijednosti koja je manja od nominalne vrijednosti akcija za koje se zamjenjuju.

(9) Izdavanje obveznica i zamjenljivih obveznica vrši se u skladu sa odredbama zakona kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti i aktima Komisije za hartije od vrijednosti.

(10) Imaoci zamjenljivih obveznica i varanata imaju prava akcionara na informisanje i prava uvida u poslovne knjige i dokumenta društva, osim ako je u odluci o emisiji ovih hartija od vrijednosti drugačije određeno ili ako je sa njima drugačije ugovoreno.

Dividende na djelimično plaćene akcije

Član 206.

Dividenda za djelimično plaćene akcije isplaćuje se srazmjerno uplaćenom iznosu za akcije, računajući od dana sticanja prava na dividende.

Prodajna cijena akcija i drugih hartija od vrijednosti

Član 207.

(1) Prodajna cijena akcija ne može biti niža od njihove nominalne vrijednosti.

(2) Razlika između prodajne cijene akcija i njihove nominalne vrijednosti predstavlja rezerve kapitala (emisionu premiju).

(3) Prodajna cijena može biti niža od tržišne cijene utvrđene u skladu sa propisima kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti za:

a) izdavanje akcija po vrijednosti utvrđenoj za varante ili za zamjenljive obveznice,
b) izdavanje običnih akcija u skladu sa postupkom utvrđenim ovim zakonom za izvršenje prava prečeg upisa akcija postojećih akcionara po vrijednosti koja ne može biti niža od 90 % od njihove tržišne cijene,
v) izdavanje akcija u postupku reorganizacije društva i
g) izdavanje akcija brokeru ili drugom posredniku radi njihove preprodaje po tržišnoj vrijednosti, po vrijednosti koja može biti manja od tržišne vrijednosti ali ne više od iznosa posredničke provizije utvrđene kao procenat od vrijednosti po kojoj se izdaju akcije, s tim da ona ne može preći 10 % tržišne vrijednosti tih akcija.

(4) Akcionarsko društvo izdaje varante ili zamjenljive obveznice čija vrijednost u vrijeme njihovog izdavanja nije manja od tržišne vrijednosti, osim za:

a) izdavanje u skladu sa postupkom utvrđenim ovim zakonom radi izvršenja prava prečeg upisa novoizdatih akcija imalaca tih varanata ili zamjenljivih obveznica po vrijednosti koja ne može biti niža od 90 % od tržišne vijednosti tih akcija i
b) izdavanje brokeru ili drugom posredniku radi njihove preprodaje po vrijednosti koja može biti manja od tržišne vrijednosti ne više od iznosa posredničke provizije, utvrđene kao procenat od vrijednosti po kojoj se izdaju akcije, s tim da ona ne može preći 10 % ukupne vrijednosti tih varanata ili zamjenljivih obveznica.

Pravo prečeg sticanja novoizdatih akcija

Član 208.

(1) Akcionar ima pravo prečeg sticanja akcija iz novih emisija akcija akcionarskog društva srazmjerno nominalnoj vrijednosti posjedovanih akcija na dan presjeka utvrđenog u skladu sa članom 213. ovog zakona.

(2) Akcionari iz stava 1. ovog člana ostvaruju pravo prečeg sticanja odlukom skupštine društva u skladu sa osnivačkim aktom ili statutom.

(3) Izdavanje akcija u smislu ovog zakona je i izdavanje preuzimaocu emisije ili drugim finansijskim organizacijama radi dalje prodaje, u skladu sa zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

(4) O namjeri izdavanja akcija iz stava 1. ovog člana društvo u pisanoj formi obavještava sve akcionare, u skladu sa ovim zakonom i propisima kojima se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

(5) Obavještenje iz stava 4. ovog člana sadrži naročito: broj akcija koje se izdaju; predloženu cijenu; rok i način korišćenja prava prečeg sticanja. Rok u kome se može ostvariti pravo prečeg sticanja akcija ne može biti kraći od 15 dana od dana početka upisa i uplate predmetne emisije.

(6) Akcionar sa običnim akcijama, imalac varanta i zamjenljivih obveznica, ima pravo prečeg sticanja novih emisija akcija, u skladu sa odlukom skupštine.

(7) Lice iz stava 6. ovog člana nema pravo prečeg sticanja:

a) povlašćenih akcija, osim povlašćenih akcija koje su zamjenljive u obične akcije ili koje nose pravo upisa ili sticanja običnih akcija i
b) odobrenih akcija određenih osnivačkim aktom akcionarskog društva koje se izdaju u roku od šest mjeseci od registracije društva.

(8) Akcionari sa povlašćenim akcijama imaju pravo prečeg sticanja akcija iz novih emisija akcija iste klase u skladu sa odlukom skupštine akcionara.

(9) Pravo prečeg sticanja može se ograničiti ili isključiti samo odlukom skupštine akcionara na prijedlog upravnog odbora. Upravni odbor podnosi skupštini akcionara pisani izvještaj sa navođenjem razloga za ograničenje ili isključenje ovog prava i obrazloženje predložene cijene izdavanja.

(10) Odluka skupštine akcionara o ograničenju ili isključenju prava prečeg sticanja je sastavni dio odluke o povećanju kapitala. Ova odluka upisuje se u registar zajedno sa povećanjem osnovnog kapitala.

(11) Upravni odbor akcionarskog društva može ograničiti ili isključiti pravo prečeg sticanja pri izdavanju novih emisija odobrenih akcija, u skladu sa ovlašćenjima iz člana 200. st. 4. do 6. ovog zakona.

(12) Pravo prečeg sticanja akcija akcionar može prenijeti na treće lice u skladu sa propisima kojima se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

Akcije sa više vlasnika

Član 209.

(1) Akcija može imati jednog ili više vlasnika (u daljem tekstu: suvlasnici akcije). Suvlasnici akcije smatraju se jednim akcionarom.

(2) Suvlasnici akcije ostvaruju pravo glasa i druga prava u društvu samo preko zajedničkog punomoćnika, ako osnivačkim aktom ili statutom akcionarskog društva nije drukčije određeno. Suvlasnici akcije o određivanju zajedničkog punomoćnika obavještavaju društvo pisanim putem radi upisa u knjigu akcionara i Centralni registar.

(3) Obavještenje dato od društva zajedničkom punomoćniku suvlasnika akcije smatra se da je dato svim suvlasnicima akcije. Ako suvlasnici akcije propuste da odrede zajedničkog punomoćnika i ako o tome ne obavijeste društvo, obavještenje koje društvo da bilo kom suvlasniku smatra se da je dato svim suvlasnicima akcije.

(4) Suvlasnici akcije solidarno su odgovorni prema društvu za obaveze koje se odnose na akcije.

(5) Pravne radnje akcionarskog društva prema jednom suvlasniku imaju dejstvo prema svim suvlasnicima.

8. Dividende i druge isplate akcionarima

8.1. Principi

Opšta načela

Član 210.

(1) Akcionarsko društvo može odobriti plaćanje dividendi na svoje akcije godišnje u skladu sa odlukama redovne godišnje skupštine ili u bilo koje vrijeme između godišnjih skupština, osim ako je osnivačkim aktom društva drugačije određeno.

(2) Odluku akcionarskog društva o odobrenju plaćanja dividendi može da donese i upravni odbor ako je to određeno osnivačkim aktom društva ili ako ga za to ovlasti skupština akcionara, u skladu sa osnivačkim aktom.

(3) Po usvajanju finansijskog izvještaja za prethodnu poslovnu godinu dobit se raspoređuje sljedećim redom:

a) za pokriće gubitaka prenesenih iz ranijih godina,
b) za zakonske rezerve,
v) za dividendu u skladu sa ovim zakonom i
g) za statutarne rezerve, ako ih društvo utvrdi osnivačkim aktom.

(4) Nakon donošenja odluke o isplati dividende akcionar kome ona treba da bude isplaćena postaje povjerilac društva za iznos pripadajuće dividende.

(5) Dividenda iz stava 3. tačka v) ovog člana na akcije bilo koje vrste ili klase plaća se svim akcionarima srazmjerno nominalnoj vrijednosti akcija, osim u slučaju djelimično plaćenih akcija u skladu sa članom 206. ovog zakona.

(6) Sporazum ili ugovor kojim društvo daje nekim akcionarima posebne pogodnosti u pogledu isplate dividende, ništav je.

Način plaćanja

Član 211.

(1) Dividende se mogu plaćati u novcu i u akcijama akcionarskog društva.

(2) Dividende koje se plaćaju u akcijama društva bilo koje vrste ili klase podliježu sljedećim pravilima:

a) dividende se plaćaju izdavanjem odgovarajućih akcija u srazmjeri sa učešćem u kapitalu (pro-rata) i
b) ako akcije određene vrste i klase treba da se izdaju kao akcije za dividende druge vrste ili klase akcija, a akcije u kojima se plaća dividenda već postoje, dividenda se ne može tako platiti dok nije odobrena kvalifikovanom većinom glasova akcija vrsta i klasa u kojima dividenda treba da bude plaćena.

(3) Iznos dividende koja se plaća u akcijama jednak je nominalnoj vrijednosti akcija koje se izdaju za plaćanje dividende.

Ograničenja plaćanja privremenih dividendi otvorenog društva

Član 212.

Otvoreno akcionarsko društvo tokom poslovne godine može plaćati dividende pod uslovom da:

a) se iz privremenih i za tu namjenu sačinjenih računa vidi da su raspoloživa sredstva dovoljna za plaćanje,
b) iznos koji se isplaćuje ne pređe ukupnu dobit od kraja posljednje poslovne godine za koju je sačinjen finansijski izvještaj uvećan za neraspoređenu dobit i iznose povučene iz rezervi koje se mogu koristiti za te namjene, a umanjen za utvrđene gubitke i iznos koji se mora unijeti u rezerve, u skladu sa posebnim zakonom, osnivačkim aktom ili statutom društva i
v) je odluka o isplati privremene dividende donesena na osnovu polugodišnjih revidiranih financijskih izvještaja.

Titulari prava na dividende i druga plaćanja

Član 213.

(1) Osnivačkim aktom akcionarskog društva može da se odredi dan ili metod određivanja dana kojim se utvrđuje lista akcionara koji imaju pravo na dividende ili na druga plaćanja, uključujući i plaćanja likvidacionog udjela. Ako osnivačkim aktom akcionarskog društva nije određen dan ili metod određivanja dana dividende, taj dan ili metod određivanja dana dividende utvrđuju se odlukom upravnog odbora. Dividende i druga plaćanja vrše se licima koja su bila akcionari društva na taj dan (dan dividende, odnosno datum presjeka).

(2) Dan dividende iz stava 1. ovog člana ne može se utvrditi u roku kraćem od dvadeset dana od dana donošenja odluke o isplati dividende.

Postupak za odobrenje i isplatu dividende

Član 214.

(1) Odluka o odobrenju dividendi sadrži:

a) iznos dividendi i
b) dan dividende za koji se sačinjava lista akcionara ovlašćenih za isplatu dividende.

(2) Ako nakon dana dividende a prije dana plaćanja dividende akcionar prenese svoje akcije po osnovu kojih ima pravo na dividende zadržava pravo na isplatu dividende.

8.2. Sticanje i režim sopstvenih akcija

Zabrana upisa svojih akcija i akcija kontrolnog društva

Član 215.

(1) Akcionarsko društvo ne može upisivati svoje akcije, direktno ili indirektno preko drugog lica koje ih stiče za njegov račun.

(2) Zavisno društvo ne može upisivati akcije matičnog društva, u skladu sa ovim zakonom, direktno ili indirektno preko drugog lica koje ih stiče za njegov račun.

(3) Ako je drugo lice upisalo ili steklo akcije na način suprotan st. 1. i 2. ovog člana smatra se da ih je preuzelo za svoj račun i biće lično odgovorno za uplatu tržišnog iznosa vrijednosti takvih akcija i u slučaju da ima drukčiji sporazum sa društvom za čiji račun su one upisane ili stečene.

(4) Svaki sporazum o naknadi ili obeštećenju lica iz stava 3. ovog člana, ništav je.

Opšta pravila u vezi sa sticanjem sopstvenih akcija

Član 216.

(1) Sopstvene akcije u smislu ovog zakona su akcije koje akcionarsko društvo stiče od svojih akcionara.

(2) Akcionarsko društvo može sticati sopstvene akcije ili druge hartije od vrijednosti koje je samo izdalo od njihovih imalaca, direktno ili indirektno, preko drugog lica koje ih stiče u svoje ime a za račun tog društva, u skladu sa ograničenjima iz osnivačkog akta i ograničenjima plaćanja utvrđenim ovim zakonom.

(3) Akcionarsko društvo može steći svoje povlašćene akcije kao sopstvene akcije ili druge hartije od vrijednosti koje nisu obične akcije, djelimično ili u cijelosti.

(4) Akcionarsko društvo može steći samo dio običnih akcija, kao sopstvene akcije.

(5) Otvoreno akcionarsko društvo može steći akcije koje je izdalo tako da ukupna nominalna vrijednost, uključujući i ranije stečene akcije koje duštvo drži i akcije koje su stečene indirektno, ne pređe 10 % njegovog osnovnog kapitala, osim u slučaju:

a) ako društvo ima rezerve koje se mogu koristiti za ove namjene i ako ih koristi za ova sticanja,
b) sticanja akcija bez naknade koje su u potpunosti plaćene,
v) sticanja akcija u postupku prinudne prodaje na osnovu sudske odluke za plaćanje duga akcionarskom društvu od strane akcionara, ako nema drugog načina naplate i
g) statusnih promjena.

(6) Otvoreno akcionarsko društvo ne može sticati sopstvene akcije sporazumom sa akcionarom već samo putem ponude svim akcionarima pro-rata, u skladu sa ovim zakonom.

(7) Zatvoreno akcionarsko društvo stiče sopstvene akcije ili druge hartije od vrijednosti po njihovoj vrijednosti utvrđenoj u skladu sa ovim zakonom, osim ako osnivačkim aktom ili ugovorom između akcionarskog društva i imaoca hartije od vrijednosti, u vrijeme kad su te hartije od vrijednosti izdate, nije drugačije određeno.

Postupak odobrenja sticanja sopstvenih akcija

Član 217.

(1) Odluku o sticanju sopstvenih akcija ili drugih hartija od vrijednosti akcionarskog društva donosi skupština akcionara.

(2) Odluka skupštine akcionara iz stava 1. ovog člana sadrži: maksimalan broj akcija koje se stiču, rok za koji je dato ovlašćenje za izvršenje odluke koji ne može biti duži od 18 mjeseci i kupovnu cijenu (ili način njenog utvrđivanja), kao i ime akcionara čije se akcije stiču, osim ako se akcije stiču od svih akcionara pro-rata.

(3) Odlukom iz stava 1. ovog člana može se ovlastiti upravni odbor da odredi vrijeme sticanja, broj akcija koje se trebaju steći, kao i da utvrdi otkupnu cijenu, postupak sticanja i druga pitanja, pod uslovom da ove odluke od upravnog odbora ne budu u neskladu sa nalozima navedenim u odluci skupštine i da se akcionari o tom sticanju izvijeste na prvoj sljedećoj sjednici.

(4) Izuzetno od stava 1. ovog člana, upravni odbor, ako osnivačkim aktom nije određeno da je to djelokrug skupštine akcionara, donosi odluku za sticanje:

a) varanata, zamjenljivih obveznica ili drugih hartija od vrijednosti koje nisu akcije,
b) do 5 % bilo koje klase akcija koje se izdaju jedino radi dodjele zaposlenima u društvu ili povezanom društvu u smislu ovog zakona i
v) akcija ili drugih hartija od vrijednosti, ako je sticanje nužno da se spriječi veća i neposredna šteta za društvo.

(5) U slučaju iz stava 4. ovog člana upravni odbor akcionarskog društva dužan je da na prvoj skupštini podnese detaljan izvještaj o razlozima, broju i nominalnoj vrijednosti, procentu stečenih sopstvenih akcija u odnosu na osnovni kapital, kao i cijeni po kojoj su te akcije stečene.

Postupak sticanja akcija pro-rata od svih akcionara

Član 218.

(1) Ako akcionarsko društvo stiče sopstvene akcije određene vrste ili klase od svih akcionara dužno je da ponudu dostavi svim akcionarima, u skladu sa ovim zakonom i propisima kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

(2) Ponuda iz stava 1. ovog člana sadrži: broj akcija koje stiče; kupovnu cijenu (ili način njenog utvrđivanja); postupak plaćanja i datum plaćanja; kao i postupak i krajnji rok za sve akcionare za ponudu njihovih akcija na prodaju društvu. Ako društvo ima manje od 200 akcionara, poslednji dan mora biti najmanje 30 dana od dana dostavljanja posljednje pisane ponude. Ako društvo ima više od 200 akcionara ponuda važi 30 dana od dana objavljivanja u najmanje jednom dnevnom listu koji je dostupan na cijeloj teritoriji Republike Srpske.

(3) Ako ukupan broj akcija ponuđenih na prodaju akcionarskom društvu prelazi broj akcija koje društvo stiče, društvo će steći akcije od svakog akcionara srazmjerno broju akcija koje akcionar ponudi na prodaju, osim u slučaju potrebe da se izbjegne sticanje djelimične akcije.

(4) Ako ukupan broj akcija koje su ponuđene akcionarskom društvu na prodaju prelazi broj akcija koje je društvo ponudilo za sticanje, akcionarsko društvo može odlučiti da stekne i veći broj akcija od ukupnog broja ponuđenog za prodaju od akcionara ili nekog drugog broja koji je veći od prvobitno predviđenog a manji od ponuđenog.

Status stečenih sopstvenih akcija

Član 219.

(1) Akcionarsko društvo koje stekne sopstvene akcije može ih ponovo prenijeti drugim licima, u skladu sa ovim zakonom i zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

(2) Sopstvene akcije koje akcionarsko društvo stekne do iznosa od 10 % osnovnog kapitala dužno je da proda (otuđi) u roku od jedne godine od dana sticanja, a akcije koje stekne u skladu sa ovim zakonom preko iznosa od 10 % od osnovnog kapitala dužno je da proda (otuđi) u roku od tri godine od dana sticanja.

(3) Ako se sopstvene akcije ne otuđe u rokovima iz stava 2. ovog člana, upravni odbor društva obavezan je da ih bez posebne odluke skupštine poništi, u skladu sa odredbama ovog zakona koje uređuju smanjenje osnovnog kapitala u redovnom postupku.

(4) Za vrijeme posjedovanja stečenih sopstvenih akcija od društva:

a) nominalna vrijednost takvih akcija može ostati uključena u osnovni kapital društva ili se isključiti iz tog kapitala, pri čemu se za taj iznos povećavaju rezerve koje se ne mogu isplatiti akcionarima,
b) sopstvene akcije ne daju pravo glasa niti se računaju u kvorum skupštine akcionara i
v) sopstvene akcije ne daju pravo na dividendu ili druga primanja, osim u slučaju iz člana 248. ovog zakona.

Uzimanje akcija u zalog

Član 220.

(1) Akcionarsko društvo može, direktno ili indirektno, uzeti u zalog svoje akcije ili založiti plaćeni iznos akcija, ako je ukupni iznos potraživanja obezbijeđenih zalogom akcija niži od uplaćene vrijednosti akcija.

(2) Uzimanje akcija akcionarskog društva u zalog, odnosno zalaganje plaćenih iznosa, od društva čije su akcije ili od lica koje djeluje u svoje ime a za račun tog društva, podliježe ograničenjima propisanim odredbama ovog zakona za sticanje sopstvenih akcija.

Upis u Centralni registar i knjigu akcionara sticanja sopstvenih akcija i zalog

Član 221.

Sticanje sopstvenih akcija, direktno ili indirektno, kao i uzimanje akcija u zalog, odnosno zalaganje plaćenih iznosa, akcionarsko društvo prijavljuje Centralnom registru radi upisa, a ako akcionarsko društvo vodi knjigu akcionara, upis se vrši i u tu knjigu.

8.3. Povlačenje i poništenje povlašćenih akcija, varanata i zamjenljivih obveznica

Osnov povlačenja i poništenja

Član 222.

(1) Osnivačkim aktom akcionarskog društva može se predvidjeti:

a) da akcionarsko društvo ima obavezu i/ili pravo da svoje povlašćene akcije jedne ili više klasa, ako raspolaže odgovarajućim rezervama koje se mogu upotrijebiti za te namjene, povuče i poništi u određenom periodu ili u određenim slučajevima, u cjelini ili djelimično i
b) da su akcionari dužni da te akcije prodaju akcionarskom društvu pod uslovima i na način iz tačke a) ovog člana.

(2) Akcionarsko društvo može da izda i varante ili zamjenljive obveznice, pod uslovima koji obezbjeđuju da društvo ima obavezu i/ili pravo, kad raspolaže odgovarajućim rezervama koje se mogu upotrijebiti za te namjene, da povuče i poništi takve hartije od vrijednosti u određenom periodu ili u određenim slučajevima, u cjelini ili djelimično.

(3) Akcionarsko društvo povlači i poništava povlašćene akcije, varante i zamjenljive obveznice srazmjerno broju akcija klase u pitanju koje posjeduje svaki imalac, osim kad bi to zahtijevalo podjelu akcije.

(4) Ako akcionarsko društvo nema dovoljno namjenskih rezervi za izvršenje odluke o otkupu varanata i zamjenljivih obveznica, otkup se vrši čim se utvrdi da društvo ima dovoljno namjenskih rezervi.

(5) Varanti i zamjenljive obveznice otkupljuju se po vrijednosti utvrđenoj u vrijeme njihovog izdavanja.

Cijena

Član 223.

Povlašćene akcije otkupljuju se po njihovoj tržišnoj vrijednosti, a ukoliko ona ne postoji, po vrijednosti koju utvrđuje upravni odbor u skladu sa ovim zakonom ili ovlašćeni procjenjivač izabran od skupštine akcionara, upravnog odbora ili nesaglasnih akcionara, u skladu sa ovim zakonom.

Upis u Centralni registar

Član 224.

Otkup povlašćenih akcija, varanata i zamjenljivih obveznica, akcionarsko društvo prijavljuje Centralnom registru radi upisa, u skladu sa zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti, a ako akcionarsko društvo vodi knjigu akcionara, otkup upisuje i u tu knjigu.

8.4. Ograničenja isplate

Ograničenja plaćanja dividendi i drugih plaćanja

Član 225.

(1) Zatvoreno akcionarsko društvo ne može vršiti isplate svojim akcionarima ako bi nakon izvršene isplate neto imovina društva bila manja od njegovog osnovnog kapitala, uvećanog za rezerve koje se mogu koristiti za isplate akcionarima, u skladu s ovim zakonom.

(2) Otvoreno akcionarsko društvo ne može vršiti isplate svojim akcionarima u slučaju smanjenja osnovnog kapitala u redovnom postupku, u skladu sa ovim zakonom, ako bi:

a) nakon izvršene isplate neto imovina društva bila manja od njegovog osnovnog kapitala, uvećanog za rezerve koje se mogu koristiti za isplate akcionarima, u skladu sa ovim zakonom i
b) u slučaju dividendi, iznos dividendi prešao iznos dobiti društva u protekloj poslovnoj godini uvećanoj za neraspoređenu dobit i iznos povučen iz rezervi uvećan za iznos koji se mora unijeti u rezerve u tekućoj godini, u skladu sa osnivačkim aktom ili statutom i ovim zakonom.

(3) Pored ograničenja plaćanja u skladu sa st. 1. i 2. ovog člana, zatvoreno i otvoreno akcionarsko društvo ne mogu vršiti plaćanja svojim akcionarima, ako:

a) bi nakon izvršenih plaćanja društvo bilo nesposobno za plaćanje svojih dugova koji dospijevaju u redovnom poslovanju društva ili
b) na dan plaćanja bilo koja dospjela dividenda na povlašćene akcije ne bi bila isplaćena u cijelosti.

(4) Izuzetno od st. 1. do 3. ovog člana akcionarsko društvo može izvršiti plaćanja svojim akcionarima, ako iz finansijskih izvještaja pripremljenih u skladu sa zakonom kojim se uređuje računovodstvo i revizija, proizlazi da je isplata razumna u datim okolnostima.

Odgovornost akcionara i članova organa društva za zabranjene isplate

Član 226.

(1) Akcionar akcionarskog društva odgovoran je za vraćanje društvu isplate koje suprotno ovom zakonu primi od društva, ako je znao ili je prema okolnostima morao da zna da je isplata zabranjena.

(2) Osim akcionara u slučaju iz stava 1. ovog člana odgovara i direktor društva ili članovi upravnog odbora, u skladu sa odredbama ovog zakona kojima se uređuje njihova imovinska odgovornost.

8.5. Zajam i kapital

Zajam umjesto kapitala

Član 227.

(1) Akcionar akcionarskog društva koji društvu u vrijeme poslovne krize ne poveća sopstveni kapital kao dobar privrednik, već društvu da zajam, može u stečajnom postupku ostvarivati zahtjev za vraćanje zajma samo kao stečajni povjerilac sa neobezbijeđenim potraživanjem, u skladu sa zakonom kojim se uređuje stečajni postupak.

(2) Treće lice koje akcionarskom društvu u vrijeme iz stava 1. ovog člana da zajam umjesto da mu akcionari pribave sopstveni kapital, a kome akcionar društva da neko obezbjeđenje za vraćanje zajma, može u stečajnom postupku protiv društva ostvarivati zahtjev za vraćanje zajma za iznos koji nije uspjelo da namiri iz dobijenog obezbjeđenja, kao stečajni povjerilac sa neobezbijeđenim potraživanjem.

(3) Odredbe st. 1. i 2. ovog člana primjenjuju se i na druge pravne poslove akcionara akcionarskog društva i trećih lica koji odgovaraju davanju zajma iz st. 1. i 2. ovog člana.

(4) Odredbe st. 1. do 3. ovog člana ne primjenjuju se na akcionare društva čiji akcionarski kapital ne prelazi 1/10 osnovnog kapitala društva i koji nije direktor ili član upravnog odbora društva.

(5) Ako akcionarsko društvo u posljednjoj godini prije podnošenja prijedloga za otvaranje stečajnog postupka nad društvom ili nakon podnošenja tog prijedloga, u slučajevima iz st. 1. do 3. ovog člana vrati zajam, akcionar društva koji je dao obezbjeđenje za vraćanje zajma dužan je da tako isplaćeni iznos vrati društvu.

(6) Obaveza iz stava 5. ovog člana postoji do iznosa datog obezbjeđenja akcionara za vraćanje zajma u vrijeme vraćanja zajma.

(7) Akcionar društva oslobađa se obaveze iz stava 5. ovog člana ako predmet datog obezbjeđenja povjeriocu stavi na raspolaganje društvu.

(8) Odredbe st. 1. do 7. primjenjuju se i na druge pravne poslove davanja zajma u smislu obligacionih odnosa.

9. Osnovni kapital i rezerve društva

9.1.1 Osnovna načela

Minimalni osnovni kapital

Član 228.

(1) Minimalni novčani ulog osnovnog kapitala zatvorenog akcionarskog društva na dan upisa u registar iznosi 20.000 konvertibilnih maraka.

(2) Minimalni novčani ulog osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva na dan upisa u registar iznosi 50.000 konvertibilnih maraka.

(3) Posebnim zakonom za osnivanje finansijskih, osiguravajućih organizacija, kao i privrednih društava koja obavljaju zakonom određene djelatnosti kao akcionarska društva može se odrediti veći novčani dio minimalnog osnovnog kapitala.

(4) Registracija povećanja osnovnog kapitala iz sredstava društva i smanjenja osnovnog kapitala zatvorenog akcionarskog društva vrši se jednom godišnje.

(5) Na povećanje i smanjenje osnovnog kapitala, kao i na održanje tog kapitala i održavanje skupštine akcionara prilikom gubitka koji ne prelazi 50 % osnovnog kapitala zatvorenog akcionarskog društva, shodno se primjenjuju odredbe ovog zakona o povećanju, smanjenju i održavanju osnovnog kapitala, kao i odredbe o održavanju skupštine akcionara otvorenog akcionarskog društva.

Minimalna nominalna vrijednost akcija

Član 229.

(1) Akcionarsko društvo može izdavati obične i povlašćene akcije.

(2) Najniža nominalna vrijednost akcija ne može biti manja od jedne konvertibilne marke, a ako je veća onda mora biti djeljiva sa deset.

(3) Akcije u ukupnoj vrijednosti za akcionarska društva ne mogu se izdavati na iznos koji je manji od najnižeg iznosa osnovnog kapitala iz člana 228. ovog zakona.

(4) Učešće akcija u osnovnom kapitalu određuje se odnosom nominalne vrijednosti tih akcija i ukupne nominalne vrijednosti svih uplaćenih akcija.

Podjela i spajanje akcija i održavanje vrijednosti osnovnog kapitala

Član 230.

(1) Akcionarsko društvo može podijeliti svaku akciju bilo koje klase na dvije ili više akcija iste klase i istovremeno smanjiti nominalnu vrijednost akcija te klase, čime se ne mijenja osnovni kapital.

(2) Akcionarsko društvo može sve akcije bilo koje klase spojiti u manji broj akcija date klase i istovremeno povećati njihovu nominalnu vrijednost, čime se ne mijenja osnovni kapital.

(3) Akcionarsko društvo može poništiti sopstvene akcije koje je steklo ili otkupilo na teret rezervi, pri čemu se ukupna nominalna vrijednost ostalih akcija povećava za iznos upotrijebljenih rezervi, čime se ne mijenja osnovni kapital društva.

(4) Spajanje i podjela akcija iz st. 1. do 3. ovog člana akcionarsko društvo može da vrši ako se time ne povređuju prava imalaca varanata kao ni imalaca zamjenljivih obveznica.

(5) U slučaju da spajanjem akcija ostaju dijelovi akcije čija je nominalna vrijednost manja od vrijednosti iz člana 229. stav 2. ovog zakona, društvo je dužno da ih otkupi po tržišnoj vrijednosti, a ako nema tržišne vrijednosti, po vrijednosti koja se utvrdi od nezavisnog procjenjivača, u skladu s ovim zakonom.

(6) Spajanje i podjela akcija povlači promjenu osnivačkog akta u dijelu kojim je određen broj i nominalna vrijednost akcija, što se vrši u skladu sa ovim zakonom.

(7) Vrijednost neto kapitala akcionarskog društva stalno se održava na nivou koji je jednak ili veći od zakonom propisane vrijednosti minimalnog osnovnog kapitala uređene članom 228. ovog zakona.

(8) Ako se neto kapital akcionarskog društva iz bilo kojih razloga smanji ispod vrijednosti iz stava 1. ovog člana, akcionarsko društvo dužno je da ga obezbijedi u roku od šest mjeseci od dana tog smanjenja, osim ako u tom roku ne promijeni pravnu formu privrednog društva.

(9) Ako društvo ne postupi u roku i na način iz stava 2. ovog člana, otvara se postupak likvidacije.

9.1.2 Rezerve društva

Član 231.

(1) Rezerve akcionarskog društva čine zakonske rezerve, rezerve kapitala, statutarne i druge rezerve.

(2) Akcionarsko društvo je obavezno da u zakonske rezerve unosi 5 % dobiti tekuće godine umanjene za gubitak iz prethodne godine, sve dok te rezerve zajedno sa rezervama kapitala ne dostignu visinu od najmanje 10 % osnovnog kapitala ili statutom određeni veći dio osnovnog kapitala.

(3) Zakonske rezerve koriste se za pokriće gubitka, a ako prelaze iznos iz prethodnog stava ovog člana mogu se koristiti i za povećanje osnovnog kapitala.

(4) U rezerve kapitala akcionarsko društvo unosi:

a) dio uplaćenog iznosa za koji se izdaju akcije koji prelazi nominalni iznos akcija,
b) dio iznosa uplaćenog društvu za sticanje zamjenskih obveznica ili obveznica sa opcijom kupovine akcija koji prelazi nominalni iznos izdatih obveznica,
v) iznose dodatnih plaćanja članova društva radi sticanja posebnih prava u društvu i
g) iznos za koji je pojednostavljeno smanjen osnovnog kapital da bi se sredstva unijela u rezerve kapitala.

(5) Rezerve kapitala mogu se koristiti za:

a) pokriće gubitka i
b) povećanje osnovnog kapitala pod uslovima iz člana 247. stav 7. ovog zakona.

(6) Akcionarsko društvo može svojim osnivačkim aktom propisati i statutarne rezerve, njihovu visinu i namjene za koje se mogu koristiti te rezerve. U statutarne rezerve mogu se unositi samo iznosi koji potiču iz dobiti akcionarskog društva.

9.2. Povećanje osnovnog kapitala

9.2.1. Osnovna načela

Donošenje odluke

Član 232.

(1) Osnovni kapital otvorenog akcionarskog društva povećava se odlukom skupštine akcionara, osim u slučaju odobrenog kapitala kada takvu odluku može donijeti i upravni odbor, u skladu sa članom 200. st. 4. do 6. ovog zakona.

(2) Odlukom o povećanju osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva mijenja se osnivački akt.

(3) Odlukom o povećanju osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva određuje se iznos povećanja, način povećanja, vrijeme uplate, kao i druga pitanja u skladu sa zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

(4) Odluka o novoj emisiji akcija po osnovu novih uloga može se donijeti tek nakon potpune uplate već upisanih akcija iz prethodne uspjele emisije, osim ako je osnivačkim aktom ili odlukom o emisiji predviđeno da se osnovni kapital može povećati ako je uplaćeno najmanje 9/10 upisanih akcija.

(5) Ograničenje iz stava 4. ovog člana ne primjenjuje se prilikom povećanja osnovnog kapitala pri statusnim promjenama, kao i u slučaju povećanja osnovnog kapitala izdavanjem akcija zaposlenima u društvu i povezanim društvima.

Načini povećanja

Član 233.

(1) Osnovni kapital otvorenog akcionarskog društva može se povećati:

a) novim ulozima,
b) pretvaranjem zamjenljivih obveznica u akcije i upisom akcija po osnovu prava imalaca varanata na takav upis (uslovno povećanje) i
v) iz sredstava društva.

(2) Pri povećanju osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva vrši se izdavanje novih akcija ili se povećava nominalna vrijednost postojećih akcija.

Vrste emisije

Član 234.

(1) Akcije otvorenog akcionarskog društva pri povećanju osnovnog kapitala mogu se izdavati putem privatne (zatvorene) emisije i javne (otvorene) emisije.

(2) Privatna emisija akcija u smislu stava 1. ovog člana je emisija namijenjena postojećim akcionarima i imaocima varanata i zamjenljivih obveznica i/ili ograničenom broju institucionalnih investitora kojima takav status utvrdi Komisija za hartije od vrijednosti, u skladu sa ovim zakonom i zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

(3) Javna emisija iz stava 1. ovog člana je emisija u kojoj se upis i uplata akcija vrši na osnovu javne ponude neodređenom broju lica.

(4) Zatvoreno akcionarsko društvo može da vrši privatnu emisiju, a otvoreno akcionarsko društvo pored javne emisije može da vrši i privatnu emisiju.

Vrijednost akcija iz nove emisije

Član 235.

Akcije iz nove emisije prodaju se po tržišnoj cijeni utvrđenoj u skladu sa propisima kojima se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

9.2.2. Povećanje osnovnog kapitala novim ulozima

Povećanje osnovnog kapitala ulozima u novcu

Član 236.

(1) Osnovni kapital otvorenog akcionarskog društva povećava se novim ulozima koji mogu biti samo novčani u skladu sa odlukom o povećanju tog kapitala.

(2) Odluka iz stava 1. ovog člana je ništava ako se povećanje kapitala ne upiše u registar u roku od šest mjeseci od dana donošenja odluke.

(3) Rok iz stava 2. ovog člana ne teče za vrijeme dok traje spor po tužbi kojom se ta odluka pobija i za vrijeme dok se ne dobije odobrenje Komisije za hartije od vrijednosti.

Upis novih akcija

Član 237.

(1) Akcije iz emisije kojom se osnovni kapital otvorenog akcionarskog društva povećava novim ulozima upisuju se i izdaju, u skladu s ovim zakonom i zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

(2) Emisija iz stava 1. ovog člana po osnovu povećanja je uspjela ako se ispune uslovi iz odluke o emisiji i objavljenog prospekta, u skladu sa zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

(3) Upisane akcije iz emisije iz stava 1. ovog člana novim ulozima uplaćuju se u skladu s odlukom o emisiji i sa ovim zakonom i zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

(4) Akcije otvorenog akcionarskog društva po osnovu novih uloga mogu se izdavati i preuzimaocima emisije, u skladu sa zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

(5) Ako se nove akcije pri povećanju osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva novim ulozima izdaju po višoj prodajnoj cijeni od nominalne vrijednosti, taj višak predstavlja premiju emisije.

(6) Ako se akcije nove emisije pri povećanju osnovnog kapitala izdaju iznad nominalne vrijednosti, višak mora da bude uplaćen prije registracije povećanja osnovnog kapitala.

Obavještavanje Komisije za hartije od vrijednosti i upis u Centralni registar

Član 238.

(1) Ako je emisija akcija po osnovu novih uloga uspjela u skladu sa ovim zakonom, o tome se obavještava Komisija za hartije od vrijednosti, u skladu sa zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

(2) Po prijemu rješenja Komisije za hartije od vrijednosti o uspješnosti emisije akcija po osnovu novih uloga, podnosi se zahtjev Centralnom registaru, radi upisa novoizdatih akcija u skladu sa zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

(3) Promjene iz stava 1. ovog člana upisuju se i u knjigu akcionara.

Sticanje akcija

Član 239.

(1) Akcije se stiču upisom na vlasničke račune akcionara u Centralnom registru.

(2) Nove akcije mogu se sticati nakon upisa u Centralni registar prethodne emisije. Nove akcije izdate prije ovog upisa ništave su, a za štetu iz takvog izdavanja imaocima akcija solidarno odgovaraju izdavalac i upravni odbor društva.

Registracija i objavljivanje povećanja kapitala

Član 240.

(1) Povećanje osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva novim ulozima registruje se i objavljuje u skladu sa zakonom kojim se uređuje registracija poslovnih subjekata.

(2) Osnovni kapital otvorenog akcionarskog društva je povećan danom registracije povećanja toga kapitala u sudski registar.

9.2.3. Uslovno povećanje osnovnog kapitala

Pretpostavke

Član 241.

(1) Skupština akcionara pri donošenju odluke o emisiji zamjenljivih obveznica i varanata može istovremeno donijeti odluku o uslovnom povećanju osnovnog kapitala za iznos kojim bi se pokrila prava imalaca ovih hartija za njihovu konverziju u akcije (uslovno povećanje kapitala).

(2) Iznos osnovnog kapitala iz stava 1. ovog člana ne može preći polovinu osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva koji postoji u trenutku donošenja te odluke.

(3) Odluka skupštine akcionara suprotna odluci o uslovnom povećanju osnovnog kapitala, ništava je.

Sadržaj odluke

Član 242.

U odluci o uslovnom povećanju osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva navodi se:

a) namjena uslovnog povećanja osnovnog kapitala,
b) lica koja se mogu koristiti pravom prvenstva pri upisu akcija (imaoci varanata i zamjenljivih obveznica),
v) rok u kome se ostvaruje uslovno povećanje kapitala i uslovi za korišćenje prava,
g) cijena po kojoj se izdaju akcije ili metode po kojima se ona može odrediti radi ostvarivanja prava imalaca varanata i
d) raspodjela prava iz tačke b) ovog člana, vrijeme za koje se imaoci tog prava mogu koristiti tim pravom, kao i vrijeme čekanja da ga prvi put koriste, a koje ne može biti kraće od dvije godine od dana donošenja odluke.

Izjava o ostvarenju prava upisa i zamjene

Član 243.

(1) Prava upisa imalaca zamjenljivih obveznica izvršavaju se njihovom pisanom izjavom da ih pretvaraju u akcije. Davanje ove izjave zamjenjuje upis akcija i plaćanje akcija.

(2) Prava upisa akcija imalaca varanata izvršavaju se njihovom pisanom izjavom o upisu akcija društva pri novoj emisiji radi povećanja osnovnog kapitala novim ulozima, u skladu sa ovim zakonom.

(3) U izjavi iz st. 1. i 2. ovog člana navodi se broj akcija koje se upisuju i njihova nominalna vrijednost, klasa akcija ako se izdaju akcije više klasa, kao i dan donošenja odluke.

(4) Izjava o upisu akcija koja ne sadrži podatake iz stava 3. ovog člana ili koja sadrži ograničenje obaveze davaoca izjave, ništava je.

(5) Ako se i pored ništavosti izjave o pravu upisa izdaju akcije, davalac izjave ne može se pozivati na ništavost izjave ako je na osnovu nje ostvarivao prava kao akcionar i ispunjavao obaveze akcionara.

(6) Prema akcionarskom društvu ne djeluju ograničenja koja nisu sadržana u izjavi o pravu upisa.

Obavještavanje Komisije za hartije od vrijednosti i upis u Centralni registar

Član 244.

(1) O okončanju postupka iz člana 243. ovog zakona obavještava se Komisija za hartije od vrijednosti, u skladu sa zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

(2) Po prijemu rješenja Komisije za hartije od vrijednosti o uspješnosti emisije akcija po osnovu novih uloga, podnosi se zahtjev Centralnom registaru, radi upisa novoizdatih akcija u skladu sa zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

(3) Podaci iz stava 2. ovog člana upisuju se i u knjigu akcionara.

Sticanje akcija

Član 245.

(1) Pod sticanjem akcija smatra se upis na vlasničke račune akcionara u Centralnom registru.

(2) Upravni odbor otvorenog akcionarskog društva izdaje akcije u zamjenu za zamjenljive obveznice pod uslovom da se razlika između većeg iznosa za koji su izdate te obveznice i iznosa za koji su izdate te akcije, pokrije iz ostalih rezervi, ako se rezerve mogu upotrijebiti za tu namjenu, ili dodatnom uplatom lica koje je ovlašćeno za zamjenu obveznice.

Registracija i objavljivanje povećanja kapitala

Član 246.

(1) Zastupnici otvorenog akcionarskog društva podnose prijavu za registraciju povećanja osnovnog kapitala po osnovu akcija izdatih zamjenom zamjenljivih obveznica i ostvarenjem prvenstvenog prava upisa akcija imalaca varanata.

(2) Uz prijavu iz stava 1. ovog člana za registraciju, prilažu se i drugi dokazi i isprave utvrđeni zakonom kojim se uređuje registracija poslovnih subjekata.

9.2.4. Povećanje osnovnog kapitala iz sredstava društva

Pretpostavke

Član 247.

(1) Skupština otvorenog akcionarskog društva može odlučiti da se osnovni kapital društva poveća pretvaranjem rezervi i neraspoređene dobiti u osnovni kapital društva.

(2) Odluka iz stava 1. ovog člana sadrži iznos povećanja osnovnog kapitala, iznos sredstava rezervi, rezerve koje se pretvaraju u osnovni kapital, označenje da li se izdaju nove akcije za taj iznos ili se povećava nominalna vrijednost.

(3) Odluka o povećanju osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva ništava je ako se povećanje kapitala ne upiše u registar u roku od tri mjeseca od dana donošenja odluke.

(4) Rezerve i neraspoređena dobit akcionarskog društva ne mogu se pretvoriti u osnovni kapital ako je u finansijskim izvještajima na kojem se zasniva odluka iskazan gubitak. Rezerve za određenu namjenu mogu se pretvoriti u osnovni kapital samo ako je to u skladu sa tom namjenom.

(5) Odluka o povećanju osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva iz sredstava društva zasniva se na posljednjim finansijskim izvještajima prethodne poslovne godine ako su potvrđeni od nezavisnog revizora i usvojeni najviše 90 dana prije podnošenja prijave za upis u registar povećanja osnovnog kapitala.

(6) Ako skupština otvorenog akcionarskog društva ne imenuje posebne nezavisne revizore za finansijske izvještaje iz stava 4. ovog člana, smatra se da je imenovan onaj nezavisni revizor kojeg je za nezavisnu reviziju posljednjih finansijskih izvještaja odredila skupština akcionara.

(7) Neraspoređena dobit i rezerve koje se pretvaraju u osnovni kapital akcionarskog društva moraju biti iskazane u finansijskim izvještajima. Zakonske rezerve se mogu pretvoriti u osnovni kapital samo ako zajedno sa rezervama kapitala prelaze procenat osnovnog kapitala akcionarskog društva iz člana 231. stav 2. ovog zakona.

Imaoci prava po osnovu povećanja osnovnog kapitala iz sredstava društva

Član 248.

(1) Pravo na akcije po osnovu povećanja osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva iz sredstava društva raspoloživih za te namjene imaju akcionari društva na dan presjeka utvrđenog u skladu sa članom 213. ovog zakona.

(2) Odluka skupštine akcionara koja nije u skladu sa stavom 1. ovog člana, ništava je.

(3) Pravo iz stava 1. ovog člana imaju i upisnici akcija, odnosno akcionari sa djelimično plaćenim akcijama srazmjerno učešću njihovog uplaćenog dijela u osnovnom kapitalu društva.

(4) Pravo iz stava 1. ovog člana pripada i sopstvenim akcijama društva srazmjerno njihovom učešću u postojećem osnovnom kapitalu društva.

Pravo na dio akcije

Član 249.

(1) Ako se pri povećanju osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva iz sredstava društva stekne pravo na dio jedne nove akcije u postojećem osnovnom kapitalu društva, to pravo se može prenositi i naslijediti.

(2) Prava iz nove akcije mogu se koristiti ako se prava iz stava 1. ovog člana koja zajedno daju cijelu akciju sjedine kod jednog akcionara ili ako više imalaca prava na dio akcije zajedno čine cijelu akciju, odluče da zajedno koriste ta prava.

Pravo na dividendu i podjelu likvidacione mase

Član 250.

Nove akcije stečene po osnovu povećanja osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva iz sredstava društva, učestvuju u pravu na dividendu i u podjeli likvidacione mase.

Obavještavanje Komisije za hartije od vrijednosti i upis u Centralni registar

Član 251.

(1) O okončanju postupka iz čl. 247. i 248. ovog zakona obavještava se Komisija za hartije od vrijednosti u skladu sa zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

(2) Po prijemu rješenja Komisije za hartije od vrijednosti iz stava 1. ovog člana, obavještava se bez odgađanja Centralni registar, radi upisa novoizdatih akcija po ovom osnovu i njihovih akcionara, odnosno radi upisa povećanja nominalne vrijednosti postojećih akcija.

(3) Ako otvoreno akcionarsko društvo vodi knjigu akcionara, podaci iz stava 2. ovog člana upisuju se i u knjigu akcionara.

Sticanje akcija

Član 252.

(1) Nove akcije po osnovu povećanja osnovnog kapitala iz sredstava društva upisuju se na vlasničke račune akcionara u Centralnom registru nakon upisa iz člana 251. stav 2. ovog zakona.

(2) Nove akcije izdate akcionarima prije upisa u Centralni registar iz stava 1. ovog člana ništave su, a za štetu od tog izdavanja imaocima akcija solidarno odgovaraju emitent i upravni odbor.

9.3. Smanjenje osnovnog kapitala

9.3.1. Osnovno načelo

Odluka

Član 253.

(1) Odluku o smanjenju osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva poništenjem sopstvenih akcija kao i poništenjem akcija po drugim osnovima utvrđenim osnivačkim aktom društva, donosi skupština akcionara.

(2) Odlukom o smanjenju osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva utvrđuje se obim, cilj, vrsta i način sprovođenja smanjenja osnovnog kapitala.

(3) Odlukom o smanjenju osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva mijenja se osnivački akt.

Vrste smanjenja

Član 254.

(1) Osnovni kapital otvorenog akcionarskog društva može se smanjiti u redovnom postupku, pojednostavljenom postupku i postupku smanjenja radi pretvaranja u rezerve.

(2) Smanjenje osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva po jednom osnovu može se vršiti istovremeno sa povećanjem njegovog osnovnog kapitala po drugom osnovu.

9.3.2. Smanjenje u redovnom postupku

Načini

Član 255.

Smanjenje osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva u redovnom postupku vrši se:

a) poništenjem stečenih sopstvenih akcija i povlačenjem i poništenjem akcija u posjedu akcionara,
b) smanjivanjem nominalne vrijednosti akcija i
v) isplatom uplaćenog iznosa akcionarima za akcije koje nisu u potpunosti uplaćene i neizdavanjem tih akcija.

Poništenje sopstvenih akcija i povlačenje i poništenje akcija

Član 256.

(1) Pri smanjenju osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva prvo se poništavaju sopstvene akcije koje se u skladu sa članom 219. stav 3. ovog zakona moraju poništiti.

(2) Ako društvo nema sopstvenih akcija, osnovni kapital otvorenog akcionarskog društva može se smanjiti povlačenjem akcija od akcionara i njihovim poništenjem u skladu sa čl. 222. do 224. ovog zakona.

(3) Povlačenje i poništenje akcija od akcionara i smanjenje osnovnog kapitala u redovnom postupku po tom osnovu može se vršiti u skladu sa odredbama ovog zakona o zaštiti prava povjerilaca otvorenog akcionarskog društva.

(4) Stav 3. ovog člana ne primjenjuje se u slučajevima kada ne dolazi do smanjenja tog kapitala, i to:

a) kada se radi o povlačenju i poništenju akcija koje su u potpunosti uplaćene a poništavaju se istovremeno kada su date besplatno na raspolaganje društvu,
b) kada se akcije koje su u potpunosti uplaćene povlače i poništavaju isplatom na teret sredstava koja su raspoloživa za te namjene, a u skladu sa ograničenjima plaćanja uređenim članom 225. ovog zakona,
v) u slučaju kada se uz poništenje povučenih akcija poveća nominalna vrijednost nepovučenih izdatih akcija do iznosa koji je dovoljan da se izbjegne smanjenje osnovnog kapitala, a povučene i poništene akcije su stečene iz sredstava koja su raspoloživa za te namjene, a u skladu sa članom 225. ovog zakona i
g) u slučaju istovremenog izdavanja novih akcija u nominalnoj vrijednosti povučenih akcija, u skladu sa odredbama ovog zakona o minimalnom osnovnom kapitalu društva.

Primjena

Član 257.

Na smanjenje osnovnog kapitala smanjenjem nominalne vrijednosti, kao i na smanjenje upisanog kapitala akcionarskog društva po osnovu isplate uplaćenog iznosa akcionarima za akcije koje nisu u potpunosti uplaćene i neizdavanjem tih akcija, shodno se primjenjuju odredbe člana 256. ovog zakona.

Načelo ravnopravnosti

Član 258.

(1) Odlukom o smanjenju osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva u redovnom postupku ne može se povrijediti princip ravnopravnosti akcionara iste klase.

(2) Ravnopravnost akcionara iste klase obezbjeđuje se srazmjernim povlačenjem i poništenjem akcija od akcionara, odnosno srazmjernim smanjenjem nominalne vrijednosti svih akcija akcionara date klase akcija, kao i povlačenjem i poništenjem akcija i smanjenjem osnovnog kapitala kupovinom od akcionara na berzi i drugim uređenim javnim tržištima ili javnom ponudom akcionarima u skladu sa zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti, osnivačkim aktom i odlukom skupštine o smanjenju osnovnog kapitala. Ponuda za kupovinu akcija radi povlačenja i poništenja sadrži naznaku broja akcija koje se otkupljuju.

(3) Ako je iznos smanjenja osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva odlukom o smanjenju određen kao fiksni iznos, a sprovođenjem postupka povlačenja i poništenja akcija od akcionara na berzi ili drugim uređenim javnim tržištima ili putem javne ponude, ne ostvari se taj iznos, mora se izmijeniti odluka skupštine o iznosu smanjenja ili izabrati novi način smanjenja osnovnog kapitala.

(4) Ravnopravnost akcionara iste klase obezbjeđuje se i smanjenjem osnovnog (upisanog) kapitala otvorenog akcionarskog društva neizdavanjem neplaćenih akcija akcionarima koji su u docnji sa plaćanjem i isplatom akcionarima iznosa koje su uplatili društvu za te akcije, u skladu sa ovim zakonom.

Objava odluke i zaštita povjerilaca

Član 259.

(1) Odluka o smanjenju osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva u redovnom postupku objavljuje se dva puta u najmanje jednom dnevnom listu koji je dostupan na cijeloj teritoriji Republike Srpske u razmaku od 30 dana, sa pozivom povjeriocima da prijave svoja potraživanja.

(2) Povjerioci čija su nedospjela potraživanja nastala prije posljednje objave odluke o smanjenju osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva mogu tražiti obezbjeđenje tih potraživanja (ili isplatu potraživanja iako nisu dospjela ako je tako određeno predmetnom odlukom), u roku od 90 dana od dana druge objave te odluke. Obezbjeđenje ne mogu tražiti povjerioci koji u slučaju stečaja imaju pravo prvenstvenog namirenja iz stečajne mase dužnika, kao ni drugi povjerioci sa obezbijeđenim potraživanjem.

(3) U slučaju smanjenja osnovnog kapitala u redovnom postupku otvorenog akcionarskog društva, isplate akcionarima moguće su po isteku 90 dana od druge objave te odluke u dnevnim novinama i nakon pružanja obezbjeđenja ili podmirenja potraživanja povjeriocima koji su blagovremeno prijavili potraživanja.

Obavještavanje Komisije za hartije od vrijednosti i upis u Centralni registar

Član 260.

(1) O sprovedenom smanjenju osnovnog kapitala otvoreno akcionarsko društvo obavještava Komisiju za hartije od vrijednosti, radi upisa promjene u skladu sa zakonom kojim se reguliše tržište hartija od vrijednosti.

(2) Po prijemu rješenja Komisije za hartije od vrijednosti iz stava 1. ovog člana, obavještava se bez odgađanja Centralni registar, radi upisa na vlasničke račune akcionara smanjenja broja akcija po osnovu povlačenja i poništaja akcija ili radi upisa smanjenja nominalne vrijednosti akcija, odnosno radi brisanja upisanih akcija koje su djelimično uplaćene i čijim je akcionarima isplaćen ranije uplaćeni iznos.

(3) Smanjenje osnovnog odnosno upisanog kapitala u skladu sa stavom 1. ovog člana upisuje se i u knjigu akcionara.

Registracija smanjenja osnovnog kapitala, objavljivanje i dejstvo

Član 261.

(1) Smanjenje osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva u redovnom postupku prijavljuje se za registraciju i objavljuje u „Službenom glasniku Republike Srpske“ u skladu sa zakonom kojim se uređuje registracija poslovnih subjekata.

(2) Smanjenje osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva u redovnom postupku ne može se registrovati prije ispunjenja zahtjeva povjerilaca iz člana 259. ovog zakona.

(3) Osnovni kapital otvorenog akcionarskog društva smanjen je danom registracije tog smanjenja za nominalni iznos povučenih i poništenih akcija, odnosno za iznos smanjenja nominalne vrijednosti akcija.

(4) Smanjenje osnovnog kapitala objavljuje se u „Službenom glasniku Republike Srpske“ u roku od 15 dana od dana upisa u sudski registar.

9.3.3. Smanjenje u pojednostavljenom postupku

Princip

Član 262.

(1) Osnovni kapital otvorenog akcionarskog društva može se smanjiti na pojednostavljen način radi izravnavanja sa nižom vrijednošću neto imovine, da bi se pokrili gubici, a u odluci o smanjenju osnovnog kapitala navodi se da se kapital smanjuje sa tim ciljem.

(2) Smanjenje osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva u pojednostavljenom postupku radi pokrivanja gubitaka može se vršiti samo ako društvo ne raspolaže neraspoređenom dobiti i pod uslovom da ima zakonske rezerve u skladu sa članom 231. stav 2. ovog zakona.

(3) Na smanjenje osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva u pojednostaljenom postupku ne primjenjuju se odredbe ovog zakona o pozivu povjeriocima i zaštiti prava povjerilaca prilikom smanjenja osnovnog kapitala u redovnom postupku.

(4) Na smanjenje osnovnog kapitala iz stava 1. ovog člana, u pojednostavljenom postupku primjenjuju se čl. 255. do 258. i čl. 260. i 261.ovog zakona.

9.3.4. Smanjenje pretvaranjem u rezerve

Limit

Član 263.

(1) Na smanjenje osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva u slučaju prenosa u rezerve koje ne prelazi 10 % osnovnog kapitala za pokrivanje budućih gubitaka društva ili za povećanje osnovnog kapitala iz sredstava društva ne primjenjuju se odredbe ovog zakona o pozivu povjeriocima i zaštiti prava povjerilaca pri smanjenju osnovnog kapitala u redovnom postupku.

(2) Pri smanjenju osnovnog kapitala iz stava 1. ovog člana u rezerve se unosi iznos jednak nominalnoj vrijednosti povučenih i poništenih akcija po ovom osnovu smanjenja osnovnog kapitala.

(3) Na smanjenje osnovnog kapitala iz stava 1. ovog člana primjenjuju se čl. 255. do 258. i čl. 260. i 261. ovog zakona.

9.3.5. Iskazivanje osnovnog kapitala nakon smanjenja

Pravilo

Član 264.

(1) Odluka o smanjenju osnovnog kapitala donosi se istovremeno sa odlukom o usvajanju finansijskog izvještaja.

(2) Informacija o smanjenju osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva objavljuje se u skladu sa propisima kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti.

9.3.6. Istovremeno smanjenje i povećanje

Najveći iznos smanjenja

Član 265.

(1) Osnovni kapital otvorenog akcionarskog društva može da se smanji smanjenjem u redovnom postupku samo do iznosa minimalnog osnovnog kapitala ovog društva propisanog članom 228. stav 2. ovog zakona. U slučaju smanjenja osnovnog kapitala ispod propisanog minimalnog iznosa osnovnog kapitala pokreće se postupak likvidacije ili stečaja društva u skladu sa zakonom.

(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana, moguće je i smanjenje osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva u redovnom postupku ispod tog minimuma ako se istovremeno sa odlukom o smanjenju osnovnog kapitala po jednom osnovu donese i odluka o povećanju tog kapitala po drugom osnovu tako da osnovni kapital dostigne propisani minimalni iznos.

(3) Odluke o smanjenju osnovnog kapitala u redovnom postupku i o istovremenom povećanju osnovnog kapitala otvorenog akcionarskog društva ništave su ako se povećanje, odnosno smanjenje osnovnog kapitala ne registruje najkasnije u roku od 120 dana od dana donošenja. Ovaj rok ne teče za vrijeme dok traje spor po tužbi za pobijanje odluke o smanjenju ili o povećanju osnovnog kapitala.

(4) Odredbe člana 229. ovog zakona o minimalnoj nominalnoj vrijednosti akcija primjenjuju se i kad se vrši istovremeno smanjenje i povećanje osnovnog kapitala.

10. Skupština akcionara

10.1. Opšte pravilo

Ostvarivanje prava akcionara

Član 266.

(1) Skupštinu akcionarskog društva čine akcionari.

(2) Svaki akcionar, u skladu sa statutom, lično ili preko punomoćnika ima pravo učestvovanja u radu skupštine akcionara, pravo glasa ako ima akcije sa pravom glasa, pravo podnošenja prijedloga i dobijanja odgovora u vezi sa pitanjem iz dnevnog reda, kao i pravo postavljanja pitanja u vezi sa dnevnim redom u skladu sa ovim zakonom.

(3) Odredbe člana 131. st. 2. do 4. ovog zakona o jednočlanom društvu s ograničenom odgovornošću shodno se primjenjuju i na akcionarsko društvo sa jednim akcionarom.

(4) Skupštini akcionara, po pravilu, prisustvuju i učestvuju u radu – direktor ili članovi upravnog odbora i nezavisni revizor.

10.2. Vrste skupštine

Godišnja skupština

Član 267.

(1) Skupština akcionara saziva se i održava jednom godišnje (godišnja skupština) najkasnije u roku od 90 dana od dana podnošenja finansijskih izvještaja nadležnom organu za svaku poslovnu godinu u skladu sa računovodstvenim propisima ili šest mjeseci nakon završetka poslovne godine.

(2) Godišnja skupština održava se na dan i u vrijeme utvrđeno osnivačkim aktom, odnosno odlukom upravnog odbora u skladu sa ovim zakonom i osnivačkim aktom.

(3) Godišnja skupština akcionara održava se u sjedištu društva, ako osnivačkim aktom akcionarskog društva nije drukčije određeno.

(4) Neodržavanje godišnje skupštine u vrijeme iz stava 2. ovog člana ne utiče na valjanost drugih radnji akcionarskog društva.

Vanredna skupština i njeno sazivanje od manjinskih akcionara

Član 268.

(1) Akcionarsko društvo može sazvati i vanrednu skupštinu akcionara, i to:

a) na zahtjev 1/3 članova upravnog odbora ili bilo kog drugog lica koje je ovlašćeno osnivačkim aktom da sazove vanrednu skupštinu,
b) na zahtjev likvidatora društva, ako je društvo u likvidaciji i
v) po pisanom zahtjevu akcionara sa najmanje 10 % akcija sa pravom glasa o pitanju predloženom za vanrednu skupštinu.

(2) Zahtjev iz stava 1. tačka v) ovog člana mora biti datiran, potpisan od svih akcionara koji ga podnose i mora da sadrži prijedlog dnevnog reda, kao i podatke o: identifikovaciji tih akcionara; broju akcija koje svaki od njih posjeduje; cilju ili ciljevima zbog kojih se skupština saziva.

(3) Zahtjev iz stava 1. tačka v) ovog člana za sazivanje skupštine smatra se da je primljen u akcionarskom društvu ako je adresovan i uručen na upravni odbor društva u sjedište društva označeno u osnivačkom aktu.

(4) Dan na koji se utvrđuje lista akcionara koji su ovlašćeni da podnesu zahtjev za vanrednu skupštinu je datum stavljanja prvog potpisa na taj zahtjev.

(5) Upravni odbor akcionarskog društva dužan je da donese odluku o prihvatanju ili odbijanju sazivanja vanredne skupštine najkasnije u roku od deset dana od dana prijema zahtjeva. Upravni odbor dužan je da na adresu navedenu u zahtjevu, najkasnije u roku od sedam dana od dana donošenja ove odluke, obavijesti o tome svako lice koje je zahtijevalo sazivanje vanredne skupštine. Odluka o odbijanju sazivanja vanredne skupštine obavezno sadrži razloge odbijanja.

(6) Zahtjev za sazivanje skupštine koji je podnio ovlašćeni podnosilac, biće odbijen:

a) kada nije podnesen u skladu sa stavom 1. tačka v) i st. 2. do 5. ovog člana,
b) kada akcionari koji su podnijeli zahtjev ne posjeduju ili ne zastupaju propisani procenat glasova i
v) kada nijedno od predloženih pitanja za dnevni red vanredne skupštine nije u djelokrugu skupštine.

(7) Vanredna skupština može odlučivati jedino o pitanjima navedenim u zahtjevu podnesenim u skladu sa stavom 1. tačka v) i st. 2 do 4. ovog člana.

Skupština po nalogu suda

Član 269.

(1) Ako se godišnja skupština akcionarskog društva ne održi u propisanom roku, nadležni sud u vanparničnom postupku može naložiti njeno održavanje na zahtjev akcionara koji ima pravo da prisustvuje i da glasa na godišnjoj skupštini ili direktora, odnosno člana upravnog odbora društva. Sud ima ovlašćenje da imenuje privremenog zastupnika sa ovlašćenjem da sazove i predsjedava sjednici skupštine i utvrdi mjesto i datum održavanja, kao i dnevni red sjednice u skladu s ovim zakonom.

(2) Ako se vanredna skupština akcionarskog društva ne održi najkasnije u roku od 30 dana od dana prijema zahtjeva ili na dan koji utvrdi upravni odbor u skladu sa članom 268. stav 5, nadležni sud u vanparničnom postupku može naložiti njeno održavanje po zahtjevu bilo kog akcionara koji je potpisnik zahtjeva za sazivanje.

(3) U slučajevima iz st. 1. i 2. ovog člana sud u vanparničnom postupku dužan je da donese rješenje u roku od 48 sati od prijema zahtjeva.

(4) Troškove održavanja bilo koje skupštine akcionara po nalogu suda snosi akcionarsko društvo.

Vanredna skupština zatvorenog akcionarskog društva

Član 270.

Vanredna skupština akcionara zatvorenog akcionarskog društva održava se i bez sazivanja i objavljivanja dnevnog reda u skladu sa ovim zakonom ako joj prisustvuju svi akcionari sa pravom glasa i ako se nijedan akcionar tome ne protivi, ako osnivačkim aktom i statutom nije drukčije određeno.

Vanredna skupština akcionarskog društva u slučaju poslovanja sa gubitkom

Član 271.

Skupština akcionarskog društva obavezno se saziva bez odgađanja, ako se prilikom izrade finansijskih izvještaja ili u drugim slučajevima utvrdi da akcionarsko društvo posluje sa gubitkom koji ne prelazi iznos od 50 % osnovnog kapitala.

10.3. Postupak sazivanja, obavještavanja i rada

Pravila

Član 272.

(1) Pisani poziv za sjednicu skupštine akcionara upućuje se svakom akcionaru najkasnije 30 dana i najranije 60 dana prije dana održavanja sjednice skupštine, a pisani poziv svakom akcionaru za vanrednu skupštinu daje se najkasnije 15 dana i najranije 30 dana prije dana sjednice skupštine. Poziv se dostavlja poštom ili elektronskom poštom, ako je akcionar dao pisanu saglasnost za obavještenje elektronskom poštom, svakom akcionaru koji ima pravo glasa na skupštini. Poziv dostavlja ili organizuje dostavljanje predsjednik upravnog odbora ili drugi član odbora ili drugo lice koje je ovlašćeno da sazove skupštinu.

(2) Akcionarsko društvo uz pisani poziv iz stava 1. ovog člana dostavlja finansijske izvještaje, zajedno sa izvještajem nezavisnog revizora, izvještajem upravnog odbora o poslovanju društva, tekst bilo kog prijedloga za promjene osnivačkog akta, opis bilo kog ugovora ili drugog pravnog posla predloženog za odobrenje, kao i druge akte u skladu sa osnivačkim aktom društva, ovim zakonom, zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti i drugim zakonom.

(3) Dan dostavljanja poziva iz stava 1. ovog člana u smislu ovog zakona smatra se dan slanja poštom preporučenom pošiljkom ili elektronskom poštom.

(4) Izuzetno od stava 1. ovog člana otvoreno akcionarsko društvo, ako je tako određeno osnivačkim aktom, može umjesto upućivanja individualnog poziva svakom akcionaru da objavljuje poziv za sjednicu skupštine akcionara bez prekida i na Internet stranici društva tokom vremena iz stava 1. ovog člana i uz to da objavi poziv u najmanje jednom dnevnom listu koji se distribuira na teritoriji Republike Srpske, najmanje 30 dana i najviše 60 dana prije održavanja, u slučaju godišnje skupštine, i ne manje od 15 dana ni više od 30 dana prije dana održavanja, u slučaju vanredne skupštine.

(5) Obavještenje o godišnjoj skupštini iz stava 4. ovog člana obavezno sadrži vrijeme i mjesto održavanja, prijedlog dnevnog reda sjednice skupštine sa naznakom pitanja o kojima se glasa na skupštini i prijedloge odluka o kojima se odlučuje na toj sjednici (posebno uključujući izbor članova upravnog odbora i prijedlog za raspodjelu dividendi), kao i navod da društvo obezbjeđuje kopiju finansijskog izvještaja, zajedno sa izvještajem nezavisnog revizora, izvještajem upravnog odbora o poslovanju društva, tekst bilo kog prijedloga za promjene osnivačkog akta, opis bilo kog ugovora ili drugog pravnog posla predloženog za odobrenje, kao i druga akta u skladu sa osnivačkim aktom društva, ovim zakonom, zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrijednosti i drugim zakonom, svakom akcionaru koji to zahtijeva, u sjedištu društva u redovno radno vrijeme.

(6) Obavještenje o vanrednoj skupštini iz stava 4. ovog člana obavezno sadrži vrijeme i mjesto održavanja sjednice skupštine, opis razloga zbog kog se saziva i dnevni red koji predlažu lica koja sazivaju ili zahtijevaju njeno sazivanje.

Odustanak akcionara od obavještenja

Član 273.

Ako je zakonom, osnivačkim aktom ili statutom obavezno pisano obavještavanje akcionara i ako akcionar odustane od tog obavještavanja pisanim putem, obavještenje iz člana 272. stav 4. ovog zakona ima pravno dejstvo poslatog pisanog poziva.

Pravo prigovora

Član 274.

(1) Akcionar koji prisustvuje skupštini nema pravo prigovora na izostanak obavještenja ili nedostatak obavještenja o sazivanju sjednice skupštine.

(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana akcionar koji prisustvuje sjednici skupštine može staviti obrazložen prigovor na obavještenje koje ne sadrži sve priloge u skladu sa članom 272. st. 5. i 6. ovog zakona u pisanoj formi na početku te sjednice ili za vrijeme njenog održavanja ili preduzimajući neku radnju na skupštini zato što propisno obavještenje nije dato.

(3) O prigovoru iz stava 2. ovog člana odlučuje se na način određen statutom društva i poslovnikom skupštine.

Dnevni red

Član 275.

(1) Na sjednici skupštine akcionara može se odlučivati samo o tačkama dnevnog reda koje su valjano objavljene i uvrštene u dnevni red u skladu sa ovim zakonom, a može se raspravljati i o drugim pitanjima.

(2) Akcionar ili akcionari koji imaju najmanje 10 % akcija sa pravom glasa za izbor upravnog odbora društva mogu predložiti i zahtijevati da se najviše dva nova pitanja uključe u dnevni red skupštine.

(3) Prijedlog iz stava 2. ovog člana mora se sačiniti u pisanoj formi u roku od sedam dana od dana objave godišnjeg saziva sjednice skupštine, odnosno u roku od pet dana od dana objave saziva sjednice vanredne skupštine.

(4) Prijedlog iz st. 2. i 3. ovog člana koji se dostavlja upravnom odboru u sjedištu društva, sadrži razloge za davanje prijedloga, uključujući i prijedlog odluke kao i imena akcionara koji daju prijedlog i broj glasova kojim raspolažu.

(5) Akcionar iz stava 2. ovog člana ne može da se računa u više od jedne grupe koja posjeduje navedeni procenat glasova.

(6) Ako upravni odbor akcionarskog društva propusti da u roku 72 sata od dana prijema zahtjeva odgovori na zahtjev akcionara u skladu sa stavom 2. ovog člana, ili ako on odbije zahtjev, nadležni sud u vanparničnom postupku ima ovlašćenje, po zahtjevu bilo kog od tih akcionara koji se mora podnijeti u daljem roku od 48 sati, da naloži da se njihovom zahtjevu udovolji, o čemu donosi odluku u roku od 48 sati nakon prijema zahtjeva.

Predsjednik skupštine

Član 276.

(1) Radu skupštine akcionara predsjedava predsjednik skupštine.

(2) Predsjednik skupštine bira se na početku sjednice ako je prijedlog u skladu sa ovim zakonom uvršten u dnevni red.

(3) Predsjednik skupštine bira se u skladu sa osnivačkim aktom ili statutom društva.

(4) Poslovnik o radu skupštine akcionara na prijedlog predsjednika skupštine donosi skupština.

Lista akcionara i dan utvrđivanja sastava skupštine

Član 277.

(1) Pravo učešća i pravo glasa na skupštini ostvaruje se na osnovu izvještaja Centralnog registra koji sadrži oznaku akcije, podatke o vlasnicima, broju i nominalnoj vrijednosti akcija sa stanjem na dan donošenja odluke o sazivanju skupštine.

(2) Lista akcionara iz stava 1. ovog člana mora biti dostupna u sjedištu društva svim akcionarima koji imaju pravo glasa na skupštini, radi ostvarivanja prava uvida i kopiranja, kao i mogućnosti stavljanja prigovora na bilo koje neispravnosti na listi.

Lično glasanje ili glasanje preko punomoćnika

Član 278.

(1) Akcionar može da glasa lično ili preko jednog punomoćnika, u skladu sa zakonom i statutom akcionarskog društva.

(2) Akcionar može dati punomoć u pisanoj formi određenom licu, sa određivanjem njegovog punog imena i podacima o broju, vrsti i klasi posjedovanih akcija za koje se daje punomoć. Punomoć se može dati i elektronskim putem pod uslovom da je obezbijeđena autentičnost te izjave, ako se tako odredi osnivačkim aktom ili statutom društva.

(3) Punomoć se daje punomoćniku i dostavlja u sjedište akcionarskog društva.

(4) Punomoć se može dati za jednu ili više skupština, na određeno vrijeme ili do opoziva. Kada je punomoć data za jednu ili više skupština važi i za ponovljenu skupštinu bez obzira na razloge ponavljanja.

(5) Ako punomoć sadrži uputstva ili naloge za ostvarivanje prava glasa, punomoćnik je dužan da postupa po njima, a ako punomoć ne sadrži uputstvo, punomoćnik ostvaruje pravo glasa savjesno i u najboljem interesu akcionara.

(6) Direktor ili članovi upravnog odbora, članovi izvršnog odbora i kontrolni akcionari, ne mogu biti punomoćnici za akcionare zaposlene u društvu i povezana lica u smislu ovog zakona.

(7) Ako akcionar koji ima pravo glasa na skupštini prenese akcije na novog akcionara prije dana održavanja sjednice skupštine, a nakon dana utvrđivanja akcionara u skladu sa članom 277. ovog zakona, zadržava pravo učestvovanja na sjednici i pravo glasa.

(8) Punomoćnik je dužan da obavijesti akcionare koji su mu dali punomoć o glasanju u skupštini.

(9) Odgovornost punomoćnika akcionara za ostvarivanje prava glasa za akcionare u skladu sa st. 5. i 8. ovog člana ne može se unaprijed isključiti ili ograničiti.

(10) Akcionar koji je dao punomoć može je opozvati u bilo koje vrijeme prije glasanja na sjednici skupštine pisanim opozivom dostavljenim akcionarskom društvu i punomoćniku ili prećutno ličnim prisustvom i glasanjem na skupštini akcionara.

Komisija za glasanje

Član 279.

(1) Predsjednik skupštine akcionara imenuje zapisničara, dva akcionara koji ovjeravaju zapisnik i članove komisije za glasanje, ako osnivačkim aktom, statutom ili drugim opštim aktom društva nije drugačije određeno.

(2) Komisija za glasanje koja se sastoji od najmanje tri člana:

a) utvrđuje spisak prisutnih i zastupanih akcionara i njihovih punomoćnika i verifikuje identitet punomoćnika,
b) utvrđuje ukupan broj glasova i broj glasova svakog akcionara i svakog punomoćnika,
v) utvrđuje valjanost svake punomoći,
g) broji glasove,
d) utvrđuje i objavljuje rezultate glasanja,
đ) predaje glasačke listiće arhivi društva na čuvanje i
e) vrši i druge poslove u skladu sa bilo kojim pravilima postupka skupštine akcionara.

(3) Komisija za glasanje dužna je da postupa nepristrasno i savjesno prema svim akcionarima i o svom radu podnosi potpisani pisani izvještaj koji je dokaz rezultata glasanja skupštine akcionara, ali koji može da ospori bilo koji akcionar ako postupa u dobroj vjeri.

(4) Kod akcionarskih društava koja imaju više od 50 akcionara, članovi komisije za glasanje ne mogu biti direktor ili članovi upravnog odbora, članovi izvršnog odbora, kandidati za nove članove ovih organa, kao i povezana lica u smislu ovog zakona.

10.4. Informisanje akcionara i djelokrug rada

Posebno informisanje akcionara

Član 280.

(1) Na svakoj godišnjoj skupštini akcionara, upravni odbor akcionarskog društva dužan je dati ažuran i kompletan izvještaj akcionarima o stanju i poslovima društva, uključujući naročito izvještaj o finansijskom stanju društva.

(2) Ako društvo stekne sopstvene akcije, upravni odbor u izvještaju o finansijskom stanju društva navodi i razloge sticanja, broj i nominalnu vrijednost stečenih akcija, označenje da li ih je društvo steklo sa naknadom ili bez nje i uz navođenje iznosa, broj sopstvenih akcija koje društvo već drži i broj tih akcija koje je ponovo izdalo.

(3) Ako je akcionaru uskraćeno obavještenje u skladu sa st. 1. i 2. ovog člana, može zahtijevati da se to navede u zapisniku sa sjednice skupštine akcionara, kao i razlog uskraćivanja obavještenja.

(4) Akcionar ima pravo da kod nadležnog suda traži ostvarivanje prava na obavještavanje u skladu sa st. 1. i 2. ovog člana, u roku od 15 dana od dana održavanja skupštine akcionara na kojoj je davanje predmetnog obavještenja odbijeno.

Djelokrug i knjiga odluka

Član 281.

(1) Skupština akcionara odlučuje o:

a) izmjenama osnivačkog akta, uključujući naročito i promjene koje ustanovljavaju, povećavaju ili smanjuju odobreni broj akcija ili promjene prava ili povlastica bilo koje vrste ili klase akcija, povećavaju ili smanjuju osnovni kapital, ali ne uključujući promjene koje može izvršiti upravni odbor u skladu sa ovim zakonom,
b) statusnim promjenama, promjeni pravne forme u drugu formu privrednog društva i sticanje i raspolaganje imovinom velike vrijednosti, u skladu sa ovim zakonom,
v) raspodjeli dobiti i pokriću gubitaka, ako osnivačkim aktom ili statutom nije drukčije određeno,
g) usvajanju finansijskih izvještaja, kao i izvještaja upravnog odbora i nezavisnog revizora u vezi sa finansijskim izvještajima,
d) politici naknada i nagradama članovima upravnog odbora,
đ) izboru i razrješenju članova upravnog odbora društva,
e) prestanku društva,
ž) izboru i razrješenju internog revizora, nezavisnog revizora i odbora za reviziju,
z) pitanjima podnesenim skupštini akcionara na odlučivanje od upravnog odbora društva, u skladu sa ovim zakonom,
i) izdacima po osnovu nagrađivanja direktora društva ili članova upravnog odbora putem izdavanja akcija, varanata i drugih finansijskih i nefinansijskih davanja i
j) drugim pitanjima navedenim u ovom zakonu ili osnivačkom aktu društva.

(2) Odluke donesene na sjednici skupštine akcionara unose se bez odlaganja u knjigu odluka.

Usvajanje godišnjih finansijskih izvještaja i izvještaja o poslovanju društva

Član 282.

(1) Upravni odbor akcionarskog društva podnosi godišnjoj skupštini akcionara na usvajanje finansijske izvještaje i izvještaje o poslovanju, izvještaj nezavisnog revizora, kao i druge izvještaje u skladu sa zakonom.

(2) Usvajanje finansijskih izvještaja ili drugih izvještaja od skupštine akcionara ne utiče na prava akcionara ako se kasnije pokaže da su bili netačni ili pogrešni.

(3) U izvještaju o poslovanju otvorenog akcionarskog društva mora se objektivno prikazati razvoj, rezultat poslovanja društva i finansijsko stanje u kome se ono nalazi uz opis glavnih rizika kojima je društvo izloženo. Ovaj izvještaj sadrži analizu rezultata poslovanja i finansijskog položaja društva, a ako je to potrebno i druge pokazatelje koji se odnose na pojedinačne poslove uključujući i obavještenje o zaštiti okoline i radnicima. Kada je to potrebno, u analizi se moraju obrazložiti iznosi navedeni u godišnjim finansijskim izvještajima.

(4) U izvještaju se moraju prikazati i:

a) svi važniji poslovni događaji nakon isteka poslovne godine za koju se izvještava,
b) očekivani razvoj akcionarskog društva,
v) aktivnosti društva na razvoju u budućnosti,
g) podaci o sticanju sopstvenih akcija društva,
d) podaci o postojanju poslovnih jedinica društva i
đ) podaci o korišćenju finansijskih instrumenata, te podaci bitni za procjenu stanja imovine društva, njegovih obaveza, finansijskog položaja, dobiti i gubitka, način upravljanja finansijskim rizicima i politikama, uključujući i politiku preduzimanja mjera zaštite od gubitka.

(5) Sastavni dio godišnjeg izvještaja o poslovanju otvorenog akcionarskog društva čije su akcije uvrštene na službeno berzansko tržište je i izjava o usklađenosti iz člana 309. stav 3. ovog zakona.

10.5. Postupak rada i odlučivanja

Kvorum

Član 283.

(1) Kvorum za sjednicu skupštine akcionara čine akcionari koji posjeduju većinu od ukupnog broja akcija sa pravom glasa o predmetnom pitanju (obična većina), ukoliko osnivačkim aktom ili statutom društva nije određen veći broj glasova. U kvorum se računaju i glasovi akcionara koji u skladu sa ovim zakonom mogu glasati i pisanim putem.

(2) Ako je sjednica skupštine akcionarskog društva odgođena zbog nedostatka kvoruma, može biti ponovo sazvana sa istim dnevnim redom najkasnije 15 dana od dana odgađanja (ponovljena sjednica skupštine). Kvorum za ponovljenu sjednicu skupštine čini 1/3 od ukupnog broja glasova akcija sa pravom glasa, ako osnivačkim aktom nije određen veći broj glasova.

(3) Ako na ponovljenoj sjednici skupštine nema potrebnog kvoruma ili se ona ne održi u propisanom roku, saziva se i održava nova sjednica skupštine u skladu sa ovim zakonom.

(4) Kvorum na sjednici skupštine akcionara utvrđuje se prije otvaranja rasprave o tačkama dnevnog reda, na osnovu spiska komisije za glasanje, u skladu sa članom 279. stav 2. t. a) i b) ovog zakona.

(5) Promjena osnivačkog akta kojom se mijenja utvrđeni kvorum ili se mijenjaju uslovi glasanja može biti usvojena istim glasovima koji se traže za kvorum i uslove glasanja koji su postojeći ili su predloženi promjenom osnivačkog akta ako je predloženi kvorum veći od postojećeg.

(6) Ako skupština akcionara ima utvrđeni kvorum za određena pitanja, može odlučivati samo o tačkama dnevnog reda za koji postoji kvorum. Propisno sazvana skupština može odlučivati i o vremenu održavanja ponovljene sjednice skupštine u skladu sa st. 2. i 3. ovog člana.

(7) Ako je osnivačkim aktom akcionarskog društva ili ovim zakonom predviđeno glasanje akcionara određene klase o određenim pitanjima, kvorum za glasanje utvrđuje se u skladu sa st. 1. do 6. ovog člana.

Većina za odlučivanje

Član 284.

(1) Ako na sjednici skupštine postoji kvorum, odluke se donose običnom većinom glasova akcionara prisutnih lično ili preko punomoćnika koji imaju pravo glasa o određenom pitanju, osim ako je ovim zakonom ili osnivačkim aktom za glasanje o pojedinim pitanjima određen veći broj glasova ili glasova klase akcija.

(2) Kada je ovim zakonom propisana kvalifikovana većina za donošenje odluke o određenom pitanju, ta većina predstavlja pozitivno glasanje najmanje 2/3 glasova akcionara koji posjeduju akcije sa pravom glasa o tom pitanju.

(3) Osnivačkim aktom ili statutom društva može da se odredi da se odluke iz stava 2. ovog člana donose većinom glasova svih akcija sa pravom glasa o određenom pitanju ali ne manjom većinom od obične većine ukupnog broja akcija sa pravom glasa i ne manjom od obične većine svih akcija svake klase akcija sa pravom glasa o tom pitanju.

Pravo glasa

Član 285.

(1) Svaka izdata obična akcija daje pravo jednog glasa o svim pitanjima o kojima se glasa na skupštini akcionara, a svaka izdata povlašćena akcija kada daje pravo glasa to pravo mora ostvariti u okviru ograničenja iz člana 204. stav 6. ovog zakona, u skladu sa osnivačkim aktom društva, ako nije drugačije uređeno ovim zakonom.

(2) Akcije koje drži akcionarsko društvo kao sopstvene akcije ne daju pravo glasa. Hartije od vrijednosti koje nisu akcije ne daju pravo glasa.

(3) Akcije akcionarskog društva ne daju pravo glasa na sjednici skupštine društva ako je njihov akcionar, direktno ili indirektno, drugo društvo u kome ovo akcionarsko društvo ima, direktno ili indirektno, akcije ili udjele po osnovu kojih kontroliše glasanje tog drugog društva (zavisno, podređeno društvo).

Ugovori o glasanju

Član 286.

(1) Ugovor kojim se akcionar ili punomoćnik obavezuje da će glasati po uputstvima akcionarskog društva ili člana upravnog odbora, direktora ili člana izvršnog odbora, ništav je.

(2) Ugovor kojim se akcionar obavezuje da će koristiti pravo glasa na određeni način ili da neće glasati, u zamjenu za pogodnosti ili druge usluge koje mu odobri društvo ili član upravnog odbora, direktor ili član izvršnog odbora društva, ništav je.

Telefonske sjednice

Član 287.

Sjednice skupštine akcionara akcionarskog društva koje nema više od deset akcionara mogu se održavati i korišćenjem konferencijske veze ili korišćenjem druge audio i vizuelne komunikacijske opreme, tako da sva lica koja učestvuju na sjednici mogu da se čuju i razgovaraju jedno sa drugim, pa se za lica koja na ovaj način učestvuju na sjednici smatra da su prisutna sjednici.

Način glasanja

Član 288.

(1) Glasanje na sjednici skupštine akcionara je putem glasačkih listića koji mogu biti prilagođeni potrebi kompjuterske obrade ako akcionarsko društvo ima više od 100 akcionara ili ako to zahtijevaju akcionari sa najmanje 10 % prisutnih ili zastupanih akcija sa pravom glasa o određenom pitanju, kada se odlučuje o:

a) izboru ili razrješenju direktora ili članova upravnog odbora, nezavisnog revizora i likvidacionog upravnika i
b) finansijskim izvještajima, izvještajima o poslovanju i usvajanju sistema nagrađivanja direktora ili članova upravnog odbora društva.

(2) Glasački listić sadrži:

a) poslovno ime društva, datum i vrijeme održavanja sjednice skupštine,
b) pitanja o kojima se glasa po redoslijedu iz dnevnog reda,
v) odredbu o glasanju "za", "protiv" ili "uzdržan od glasanja" o svakom pitanju i
g) u slučaju glasanja za direktora ili članove upravnog odbora društva ime svakog kandidata i naziv organa u koji se bira.

(3) U slučaju glasanja putem glasačkih listića:

a) glas o drugim pitanjima osim izbora organa društva računa se samo ako akcionar naznači jednu od tri moguće opcije u stavu 2. tačka v) ovog člana,
b) glas o izboru ili razrješenju direktora ili članova upravnog odbora društva bez kumulativnog glasanja, u skladu sa ovim zakonom, računa se samo ako akcionar glasa za broj kandidata koji ne prelazi ukupan broj članova koji se bira i
v) glas o izboru ili razrješenju direktora ili članova upravnog odbora društva sa kumulativnim glasanjem računa se samo ako akcionarov ukupan broj glasova za sve kandidate ne pređe ukupan broj glasova koje ima taj akcionar.

(4) Ako glasački listić sadrži više pitanja o kojima se glasa, nepunovažnost glasanja o jednom pitanju ne utiče na punovažnost glasanja o drugim pitanjima.

(5) Glasanje na skupštini akcionara u slučajevima koji nisu obuhvaćeni stavom 1. ovog člana društva može da se vrši javno dizanjem ruke ili drugim javnim postupkom.

Glasačka prava nekih vrsta držalaca akcija ili akcionara

Član 289.

(1) Pravo glasa na osnovu akcija datih u zalogu ima akcionar kao zalogodavac.

(2) Pravo glasa na osnovu akcija ili udjela koje akcionarsko društvo ima u drugom društvu, može ostvarivati punomoćnik ili zakonski zastupnik.

(3) Pravo glasa na osnovu akcija preminulog lica, maloljetnika ili drugog lica koje nema poslovnu sposobnost, može vršiti zakonski zastupnik tog lica, bez prenosa tih akcija na ime tog zastupnika.

(4) Pravo glasa na osnovu akcija koje za stečajnog dužnika drži stečajni ili likvidacioni upravnik prilikom likvidacije društva, može vršiti bez prenosa tih akcija na svoje ime ako je ovlašćenje za to dato odgovarajućom sudskom odlukom u kojoj je takvo lice ovlašćeno.

Stupanje na snagu odluke skupštine

Član 290.

Odluka skupštine akcionara stupa na snagu danom donošenja, osim u sljedećim slučajevima:

a) ako u odluci nije određen neki drugi datum i
b) kada zakon izričito uređuje da odluka stupa na snagu kad se registruje i objavi, u kom slučaju je dan registrovanja, odnosno njenog objavljivanja, dan stupanja na snagu.

Isključenje prava glasa

Član 291.

(1) Akcionar ne može glasati u skupštini akcionara kada se odlučuje o:

a) oslobađanju ili smanjenju njegovih obaveza i obaveza sa njim povezanih lica prema društvu,
b) pokretanju ili odustajanju od spora protiv njega ili sa njim povezanih lica,
v) odobravanju poslova u kojima postoji sukob interesa između njega i/ili sa njim povezanih lica i društva u skladu sa ovim zakonom,
g) isključenju prava preče kupovine u postupku emisije akcija u privatnoj ponudi u kojoj je on i/ili sa njim povezano lice određeno kao unaprijed poznati kupac,
d) osnivanju i povezivanju sa drugim pravnim licem u kojem on i/ili sa njim povezano lice ima vlasnički udio veći od 5 % u osnovnom kapitalu i
đ) isplati dividende za zaposlene i članove upravnog odbora u slučaju da to lice i/ili sa njim povezano lice imaju taj status u društvu.

(2) Ograničenje prava glasa za akcionara društva i njegovog zastupnika, odnosno punomoćnika iz stava 1. ovog člana ne primjenjuje se kad se odlučuje o njegovom izboru ili razrješenju kao člana upravnog odbora, direktora ili likvidatora društva.

(3) Glasovi akcionara čije je pravo glasa isključeno u konkretnom slučaju ne uzimaju se u obzir ni prilikom utvrđivanja kvoruma za odlučivanje.

Zapisnik

Član 292.

(1) Svaka odluka skupštine akcionara unosi se u zapisnik koji vodi zapisničar.

(2) Predsjednik skupštine akcionara odgovoran je za uredno sačinjavanje zapisnika.

(3) Zapisnik sjednice skupštine akcionara sačinjava se najkasnije 15 dana od dana njenog održavanja.

(4) Zapisnik sa sjednice skupštine akcionara sadrži naročito: mjesto i dan održavanja sjednice skupštine, dnevni red, ime i prezime zapisničara, predsjedavajućeg i članova komisije za glasanje, kvorum, rezultat glasanja "za", "protiv" i "uzdržan od glasanja" za svaku odluku, način glasanja, sažeti prikaz diskusije, kao i listu donesenih odluka na skupštini akcionara.

(5) Sastavni dio zapisnika sjednice skupštine akcionara je spisak učesnika i dokazi o propisnom sazivanju.

(6) Zapisnik sjednice skupštine akcionara potpisuju predsjednik skupštine, dva imenovana akcionara (ovjerači zapisnika) i zapisničar.

(7) Zapisnik skupština otvorenih akcionarskih društava čije su akcije uvrštene na službeno berzansko tržište (kotirana) vodi notar.

10.6. Ništavost i pobijanje odluka skupštine akcionara

10.6.1. Opšti osnovi ništavosti i pobijanja

Osnovi

Član 293.

(1) Osim slučajeva iz člana 236. stav 2, člana 241. stav 3, člana 247. stav 3, člana 248. stav 2. i člana 265. stav 3. ovog zakona, odluka skupštine je ništava:

a) ako je donesena na skupštini koja nije sazvana na način propisan članom 272. ovog zakona, osim ako su na njoj učestvovali svi akcionari,
b) ako je u njenom donošenju učestvovao akcionar čije je pravo glasa trebalo biti isključeno u smislu člana 291. ovog zakona ili mu je vršenje prava glasa zabranjeno u skladu sa zakonom,
v) ako nije uvrštena u dnevni red na način propisan članom 275. ovog zakona,
g) ako se njenim sadržajem čini povreda propisa kojim se isključivo ili pretežno štite interesi povjerilaca društva ili su doneseni radi zaštite javnog interesa,
d) ako je suprotna moralu i
đ) ako je pravosnažnom presudom, donesenom po tužbi za pobijanje odluke, proglašena ništavom.

(2) Pobijanje odluka skupštine akcionara vrši se pred nadležnim sudom:

a) ako je ništava u smislu stava 1. ovog člana,
b) ako odluka nije donesena na način utvrđen ovim zakonom, osnivačkim aktom ili statutom,
v) ako je odluka suprotna zakonu, osnivačkom aktu ili statutu i
g) u drugim slučajevima utvrđenim ovim zakonom.

(3) Tužbu iz stava 2. ovog člana može da podnese: svaki akcionar koji je na sjednici skupštine glasao protiv predmetne odluke, kao i akcionar koji nije bio propisno pozvan na sjednicu skupštine ili je onemogućen na drugi način da bude na njoj.

(4) Tužbu iz st. 1. i 2. ovog člana može podnijeti i svaki član upravnog odbora.

(5) Tužba za pobijanje odluke skupštine akcionara ne sprečava njenu registraciju, ali registarski sud može odgoditi upis ako to ocijeni kao opravdano.

(6) Ako je izvršena registracija odluke koja je predmet pobijanja, sud može na prijedlog lica iz st. 3. i 4. ovog člana donijeti rješenje da se registruje zabilježba spora.

10.6.2. Posebni osnovi pobijanja

Pobijanje izbora direktora ili članova upravnog odbora

Član 294.

(1) Odluka o izboru direktora ili članova upravnog odbora akcionarskog društva može se pobijati, osim u slučaju iz člana 293. ovog zakona i ako:

a) je upravni odbor sastavljen protivno odredbama zakona, osnivačkog akta ili statuta,
b) skupština akcionara u upravni odbor izabere lice koje nije bilo predloženo u skladu sa zakonom, osnivačkim aktom ili statutom,
v) skupština akcionara u upravni odbor izabere više članova nego što je to određeno zakonom ili statutom i
g) izabrano lice za direktora ili člana upravnog odbora u vrijeme izbora ne ispunjava propisane uslove za taj izbor.

(2) Odredba stava 1. ovog člana primjenjuje se i na pobijanje izbora članova odbora za reviziju, internog revizora i članova izvršnog odbora.

Pobijanje odluke o usvajanju finansijskih izvještaja

Član 295.

(1) Odluka o usvajanju finansijskih izvještaja, osim u slučajevima iz člana 293. ovog zakona može se pobijati, ako:

a) je sadržaj finansijskih izvještaja suprotan propisima kojima se isključivo ili pretežno štite interesi povjerilaca akcionarskog društva i
b) nije izvršena nezavisna revizija finansijskih izvještaja koja se obavlja u skladu sa zakonom ili to nisu obavila za to ovlašćena lica.

(2) Pobijanje odluka skupštine akcionara o utvrđivanju finansijskih izvještaja, kao i pobijanje odluka upravnog odbora o utvrđivanju prijedloga tih izvještaja imaju za posljedicu pobijanje odluka skupštine akcionara o raspodjeli dobiti donesene na osnovu tih pobijanih odluka.

10.6.3. Isključenje pravila o pobijanju

Izuzeci

Član 296.

Odluka skupštine akcionara ne može se pobijati, ako:

a) nepostupanje po odredbama osnivačkog akta ili statuta ima za posljedicu manju povredu prava tužioca ili drugog lica, ili ako takvo nepostupanje nema neke značajnije pravne posljedice,
b) pobijanje bitno ograničava prava trećih lica stečena u dobroj vjeri i
v) je osnov pobijanja odluke skupštine sazivanje suprotno zakonu, osnivačkom aktu i statutu, koje je otklonjeno u skladu sa čl. 273. i 274. ovog zakona.

10.6.4. Postupak pobijanja

Tužba i postupak

Član 297.

(1) Tužba za pobijanje odluke skupštine akcionara podnosi se protiv društva.

(2) Tužba iz stava 1. ovog člana podnosi se u roku od 30 dana od dana saznanja za donesenu odluku, a najkasnije u roku od šest mjeseci, odnosno kod otvorenog akcionarskog društva čije su akcije uvrštene na službeno berzansko tržište, u roku od 90 dana od dana donošenja.

(3) Ako je tužilac bio prisutan na sjednici skupštine akcionara na kojoj je odluka donesena, rok iz stava 2. ovog člana počinje teći prvog narednog dana od dana kada je zaključena sjednica skupštine akcionara na kojoj je odluka donesena, a ako tužilac nije prisustvovao sjednici na kojoj je donesena odluka, rok počinje prvog narednog dana od dana kada je za odluku mogao saznati.

(4) Akcionarsko društvo po tužbi iz stava 1. ovog člana zastupa generalni direktor, odnosno lice ovlašćeno osnivačkim aktom kada je tužilac akcionar, a kada je tužbu podnio član upravnog odbora, društvo može zastupati poseban punomoćnik koga odredi skupština akcionara, u skladu sa osnivačkim aktom ili statutom ili prema okolnostima slučaja i sud u vanparničnom postupku.

(5) Sud može na zahtjev akcionarskog društva po slobodnoj ocjeni da naloži tužiocu da položi obezbjeđenje za pokriće moguće štete koja bi se tužbom prouzrokovala društvu.

(6) Sud može da donese i privremenu mjeru radi sprečavanja izvršenja donesene odluke za koju se tužbom traži pobijanje, ako je vjerovatno da bi se njenim izvršenjem društvu mogla pričiniti znatna šteta.

(7) Ako se vodi više postupaka za pobijanje odluke skupštine akcionara, postupci se spajaju. Postupak po tužbi za pobijanje odluke skupštine akcionara je hitan.

(8) Sud može da odredi primjereni rok za usklađivanje odluke skupštine akcionara povodom koje je pokrenut postupak za pobijanje sa zakonom, osnivačkim aktom ili statutom, ako ocijeni da je to potrebno i moguće, u protivnom, kao i u slučaju kada po isteku ostavljenog roka usklađivanje nije izvršeno, sprovodi postupak pobijanja po podnesenoj tužbi.

(9) U slučaju da društvo istakne prigovor manje povrede prava, odnosno prigovor nepostojanja značajnije pravne posljedice iz člana 296. ovog zakona, sud ostavlja rok njegovom upravnom odboru da o tome pruži odgovarajuće dokaze. Ukoliko upravni odbor ne postupi po nalogu suda u ostavljenom roku, sud odbacuje prigovor i nastavlja postupak kao da prigovor o isključenju prava na pobijanje predmetne odluke skupštine akcionara nije ni dat.

(10) Svaki akcionar može da bude umiješač u sporu.

(11) Presuda kojom se pobija odluka skupštine akcionara djeluje u korist i protiv svakog akcionara i obavezujuća je za odnose između akcionara i društva, kao i društva i članova organa društva.

(12) Ako je tužba za pobijanje odluke skupštine akcionara odbijena zbog nepostojanja osnova da se napadnuta odluka pobije, društvu solidarno odgovaraju za prouzrokovanu štetu tužioci koji su podnijeli tužbu zlonamjerno ili zbog grube nepažnje.

(13) Ako je odluka skupštine akcionara koja je pobijena bila registrovana, sud po službenoj dužnosti dostavlja registarskom sudu i presudu kojom je ona proglašena ništavom, radi registracije i objavljivanja. Presuda se registruje i objavljuje na isti način kao što je objavljena i odluka koja je pobijena.

(14) Ako se odluka skupštine akcionara koja je pobijena odnosi na promjenu osnivačkog akta, sudskom registru se uz presudu podnosi potpuni tekst notarski obrađenog, izmijenjenog osnivačkog akta kako treba da glasi, uzimajući u obzir presudu suda i sve dotadašnje izmjene tog akta.

11. Upravni odbor i izvršni odbor

11.1. Opšte pravilo za direktora ili upravni odbor

Obaveznost

Član 298.

(1) Zatvoreno akcionarsko društvo ima direktora ili upravni odbor.

(2) Otvoreno akcionarsko društvo ima upravni odbor.

(3) Odredbe ovog zakona o upravnom odboru otvorenog akcionarskog društva primjenjuju se i na direktora zatvorenog akcionarskog društva kad nema upravni odbor.

11.2. Statusna pitanja upravnog odbora

Broj članova

Član 299.

(1) Broj članova upravnog odbora otvorenog akcionarskog društva utvrđuje se osnivačkim aktom.

(2) U otvorenom akcionarskom društvu upravni odbor ima najmanje tri člana a najviše 15 članova.

Izbor i kumulativno glasanje

Član 300.

(1) Članove upravnog odbora akcionarskog društva:

a) biraju akcionari na godišnjoj skupštini i
b) mogu birati akcionari na bilo kojoj vanrednoj skupštini koja je sazvana radi tog izbora.

(2) Kandidate za izbor članova upravnog odbora predlažu postojeći upravni odbor, akcionari ili komisija za imenovanje upravnog odbora, ako je formirana (ovlašćeni predlagači).

(3) Broj glasova koje za svakog člana upravnog odbora ima svaki akcionar jednak je broju posjedovanih akcija.

(4) U otvorenom akcionarskom društvu članovi upravnog odbora biraju se kumulativnim glasanjem ako osnivačkim aktom ili statutom društva nije drukčije određeno.

(5) Pod kumulativnim glasanjem u smislu stava 4. ovog člana podrazumijeva se glasanje u kome svaki akcionar ili punomoćnik sa pravom glasa, broj glasova kojim raspolaže množi sa brojem članova upravnog odbora koji se biraju i može sve te glasove dati jednom kandidatu ili ih raspodijeliti bez ograničenja svim kandidatima.

(6) Osnivačkim aktom ili statutom zatvorenog akcionarskog društva može se odrediti kumulativno glasanje za izbor članova upravnog odbora društva.

Nezavisni i neizvršni članovi upravnog odbora

Član 301.

(1) Otvorena akcionarska društva čije su akcije uvrštene na službeno berzansko tržište moraju u upravnom odboru imati većinu neizvršnih članova upravnog odbora od kojih su najmanje dva nezavisna člana.

(2) Ovlašćeni predlagači iz člana 300. stav 2. predlažu najmanje tri kandidata za neizvršne članove upravnog odbora.

(3) Nezavisni član upravnog odbora jeste lice koje samo ili sa članovima porodice, u dvije prethodne godine:

a) nije bilo zaposleno u društvu,
b) nije isplatilo društvu niti primilo od društva isplate veće od 20.000 konvertibilnih maraka,
v) nije vlasnik više od 10 % akcija ili udjela, direktno ili indirektno, u licu koje je isplatilo ili primilo od društva iznos veći od iznosa iz tačke b) ovog stava,
g) ne posjeduje direktno ili indirektno (uključujući i druga sa njima povezana lica u smislu ovog zakona) akcije društva koje predstavljaju više od 10 % osnovnog kapitala društva,
d) nije bilo direktor društva ili član upravnog odbora, osim ako nije bio kao nezavisni član i
đ) nije bilo nezavisni revizor društva.

(4) Neizvršni član upravnog odbora je lice koje nije član izvršnog odbora u smislu ovog zakona.

Mandat i popunjavanje sastava

Član 302.

(1) Mandat direktora ili članova upravnog odbora akcionarskog društva, uključujući i članove koji se biraju za upražnjeno mjesta člana, traje najviše pet godina uz mogućnost ponovnog izbora, ali može da prestane na svakoj godišnjoj skupštini ako ne bude usvojen godišnji izvještaj o poslovanju.

(2) Upražnjeno mjesto u upravnom odboru popunjava se kooptacijom na prvoj narednoj sjednici odbora, ako osnivačkim aktom ili statutom društva nije drukčije određeno.

(3) Ako se broj članova upravnog odbora akcionarskog društva smanji ispod polovine broja određenog u osnivačkom aktu ili statutu društva i ako upravni odbor ne popuni upražnjena mjesta u skladu sa stavom 2. ovog člana, preostali članovi upravnog odbora sazivaju skupštinu akcionara radi popunjavanja upražnjenih mjesta.

Predsjednik

Član 303.

(1) Predsjednika upravnog odbora akcionarskog društva bira između svojih članova upravni odbor većinom od ukupnog broja, ako osnivačkim aktom ili statutom nije određena druga većina.

(2) Upravni odbor akcionarskog društva može da razriješi i izabere novog predsjednika u bilo koje vrijeme.

(3) Predsjednik upravnog odbora akcionarskog društva može da ima prava i obaveze predsjednika društva ako je tako određeno osnivačkim aktom i statutom.

(4) Predsjednik upravnog odbora akcionarskog društva je generalni direktor društva, ako osnivačkim aktom ili statutom društva nije drukčije određeno.

(5) Predsjednik upravnog odbora akcionarskog društva saziva i predsjedava sjednicama odbora i odgovoran je za vođenje i čuvanje zapisnika sa sjednica.

(6) Do izbora predsjednika upravnog odbora akcionarskog društva, kao i u slučaju odsustva izabranog predsjednika odbora, sjednicama predsjedava drugi član odbora izabran na tim sjednicama većinom prisutnih članova.

11.3. Djelokrug i način rada

Djelokrug

Član 304.

(1) Upravni odbor akcionarskog društva nadležan je naročito za odlučivanje o pitanjima koja se odnose na:

a) upravljanje razvojem društva i strategijom i nadziranjem izvršnih direktora i administracije društva,
b) utvrđivanje ili odobravanje poslovnog plana društva,
v) sazivanje sjednice skupštine akcionara i utvrđivanje prijedloga dnevnog reda,
g) davanje i opozivanje prokure,
d) utvrđivanje prijedloga odluka skupštine akcionara i kontrolu njihovog sprovođenja,
đ) izdavanje akcija u okviru limita utvrđenog osnivačkim aktom i ovim zakonom,
e) izdavanje zamjenljivih obveznica, obveznica, varanata ili drugih hartija od vrijednosti, u okviru limita predviđenog osnivačkim aktom i ovim zakonom,
ž) izbor i razrješenje izvršnih direktora, odobravanje uslova ugovora koje društvo zaključuje sa njima i utvrđivanje njihove naknade,
z) utvrđivanje iznosa i dana dividende, dana plaćanja i postupka plaćanja dividendi, kad mu osnivački akt društva da takvo ovlašćenje i
i) donošenje odluka o drugim pitanjima u skladu sa ovim zakonom, osnivačkim aktom ili statutom društva.

(2) Pitanja iz djelokruga upravnog odbora akcionarskog društva mogu se prenijeti u djelokrug skupštine akcionara samo odlukom upravnog odbora, ako osnivačkim aktom ili statutom društva nije drugačije određeno.

Odgovornost za poslovne knjige

Član 305.

Direktor i upravni odbor akcionarskog društva odgovorni su za vođenje poslovnih knjiga i unutrašnji nadzor poslovanja, u skladu sa zakonom.

Sjednice

Član 306.

(1) Upravni odbor akcionarskog društva održava najmanje četiri redovne sjednice godišnje, od kojih jednu najkasnije 60 dana prije godišnje skupštine akcionara.

(2) Pored redovnih sjednica, upravni odbor akcionarskog društva može održavati i vanredne sjednice koje saziva predsjednik po sopstvenoj inicijativi ili na zahtjev jedne trećine članova upravnog odbora. Ako predsjednik upravnog odbora ne sazove sjednicu odbora, na pisani zahtjev trećine članova upravnog odbora sjednicu mogu sazvati i ti članovi.

(3) Pisani poziv za sjednicu upravnog odbora akcionarskog društva dostavlja se svim članovima najkasnije deset dana prije datuma održavanja vanredne sjednice, osim ako se sjednica zakazuje u hitnim slučajevima utvrđenim statutom kada taj rok može biti i kraći. Prisustvo člana upravnog odbora sjednici na koju nije uredno pozvan otklanja nedostatak postupka sazivanja sjednice, osim ako taj član prisustvuje sjednici odbora radi davanja prigovora zbog nezakonito sazvane sjednice odbora.

(4) Upravni odbor akcionarskog društva može donijeti poslovnik kojim se bliže uređuje način rada odbora, osim ako to nije određeno osnivačkim aktom ili statutom društva.

Konferencijske sjednice i odlučivanje bez sjednice

Član 307.

(1) Sjednice upravnog odbora akcionarskog društva mogu se održavati i korišćenjem konferencijske veze ili korišćenjem druge audio i vizuelne komunikacijske opreme, tako da sva lica koja učestvuju na sastanku mogu da se čuju i razgovaraju jedno sa drugim, ako osnivačkim aktom ili statutom društva to nije isključeno. Smatra se da su lica koja na ovaj način učestvuju na sjednici prisutna sjednici.

(2) Ako osnivački akt ili statut akcionarskog društva određuju da se odluke upravnog odbora akcionarskog društva donose na sjednici, bilo koja odluka odbora koja može biti donesena na sjednici može biti donesena i bez sjednice ako nijedan član odbora ne izrazi svoju nesaglasnost u pisanoj formi, koja se odnosi na donesenu odluku ili preduzetu radnju.

Komisije upravnog odbora

Član 308.

(1) Radi uvida, istraživanja, davanja preporuka ili preduzimanja drugih radnji o pitanjima koja su u djelokrugu upravnog odbora, upravni odbor otvorenog akcionarskog društva čije su akcije uvrštene na službeno berzansko tržište, obavezno formira dvije komisije koje imaju najmanje tri člana.

(2) Komisije iz stava 1. ovog člana donose odluke većinom glasova od ukupnog broja članova.

(3) Komisije iz stava 1. ovog člana su:

a) komisija za imenovanja predlaže lica za članove upravnog odbora ili članove izvršnog odbora i daje preporuke za takva lica za cijeli odbor, uključujući i preporuke kandidata za članstvo u odboru i uključenje u dnevni red za sljedeću godišnju skupštinu akcionara i
b) komisija za naknade predlaže politiku društva u vezi sa naknadama upravnom odboru i izvršnom odboru i internim revizorima, daje preporuke u vezi sa politikom naknada i iznosom za svakog člana odbora u cijelom upravnom odboru, uzimajući u obzir ukupne naknade, plate, nagrade, troškove i zarade zaposlenima, a takođe uzimajući u obzir standarde naknada propisane zakonom.

(4) Uslovi za izbor, broj članova, mandat, razrješenje, naknade, sjednice i druga bitna pitanja statusa članova komisije upravnog odbora utvrđuju se odlukom upravnog odbora ili statutom društva.

Kodeks ponašanja

Član 309.

(1) Upravni odbor otvorenog akcionarskog društva čije su akcije uvrštene na službeno berzansko tržište donosi svoj pisani kodeks ponašanja ili prihvata standarde korporativnog upravljanja koje donosi Komisija za hartije od vrijednosti Republike Srpske, koji kao minimum pokriva standarde stručnosti i nezavisnosti direktora, odnosno članova upravnog odbora, moralne standarde u njihovom ponašanju, odgovornost direktora, odnosno članova upravnog odbora uključujući prisustvo sjednicama, pažnju u proučavanju materijala i pravila za objavljivanje i uvid u moguće sukobe interesa sa društvom, politiku naknada direktorima, odnosno članovima upravnog odbora, planiranje zamjene za članove upravnog odbora i članove izvršnog odbora, kao i druga pitanja upravljanja koja smatra značajnim.

(2) Akcionarsko društvo kodeks ponašanja objavljuje na svojoj Internet stranici i čini ga dostupnim u štampanoj formi svakom akcionaru koji to zahtijeva.

(3) Na svakoj godišnjoj skupštini upravni odbor akcionarskog društva u godišnjem izvještaju o poslovanju daje izjavu o usklađenosti organizacije i djelovanja sa kodeksom ponašanja i objašnjava svaku neusklađenost društva sa kodeksom ponašanja ako je do nje došlo.

(4) Izvještaj iz stava 3. ovog člana sadrži najmanje:

a) podatke o kodeksu ponašanja koji je društvo obavezno da primjenjuje, odnosno standardima korporativnog upravljanja koje društvo dobrovoljno primjenjuje,
b) da li društvo odstupa od kodeksa ponašanja iz tačke a) ovog stava, navodeći razloge tog odstupanja;
v) opis osnovnih obilježja sprovođenja unutrašnjeg nadzora u društvu i upravljanja rizicima u odnosu na finansijsko izvještavanje,
g) podatke o povezanim licima i
d) podatke o direktorima, članovima upravnog odbora i članovima komisija upravnog odbora.

11.4. Odlučivanje

Kvorum i većina za donošenje odluka

Član 310.

(1) Kvorum za rad i odlučivanje upravnog odbora akcionarskog društva čini većina od ukupnog broja članova odbora, ako osnivačkim aktom ili statutom nije određen veći broj.

(2) Smatra se da je odluka upravnog odbora akcionarskog društva donesena ako se za nju izjasni većina prisutnih članova, ako osnivačkim aktom ili statutom nije određen veći broj članova za odluku.

(3) Odluke upravnog odbora unose se bez odgađanja u knjigu odluka.

(4) Odluke upravnog odbora akcionarskog društva stupaju na snagu danom donošenja.

(5) Ako su glasovi upravnog odbora akcionarskog društva pri odlučivanju jednako podijeljeni, odlučujući je glas predsjednika, osim ako osnivačkim aktom ili statutom akcionarskog društva nije drugačije određeno.

Isključenje prava glasa

Član 311.

Odredbe ovog zakona o isključenju prava glasa akcionara u skupštini akcionara shodno se primjenjuju i na isključenje prava glasa člana prilikom odlučivanja u upravnom odboru.

Zapisnik

Član 312.

(1) Na sjednicama upravnog odbora akcionarskog društva vodi se zapisnik koji se podnosi odboru na usvajanje na prvoj narednoj sjednici. Zapisnik potpisuje predsjednik odbora ili drugo lice koje je predsjedavalo sjednici odbora i zapisničar koji je vodio zapisnik.

(2) Zapisnik sa sjednice upravnog odbora akcionarskog društva sačinjava se najkasnije u roku od deset dana od dana održavanja sjednice.

(3) Zapisnik sa sjednice upravnog odbora akcionarskog društva obavezno sadrži vrijeme i mjesto njenog održavanja, podatke o članovima koji prisustvuju sjednici i o odsutnim članovima, dnevni red sjednice, pitanja koja su bila predmet glasanja i rezultat svakog glasanja, sažet prikaz rasprave o pitanjima iz dnevnog reda, uključujući i ime svakog člana koji je glasao "za", "protiv" ili koji se uzdržao od glasanja i odluke koje su donesene.

(4) Propuštanje postupanja u skladu sa st. 1. do 3. ovog člana ne utiče na valjanost drugih radnji i odluka navedenih u zapisniku upravnog odbora akcionarskog društva.

11.5. Izvršni odbor

Pojam

Član 313.

(1) Otvoreno akcionarsko društvo ima izvršni odbor.

(2) Zatvoreno akcionarsko društvo može imati izvršni odbor.

(3) Upravni odbor bira članove izvršnog odbora.

(4) Članovi izvršnog odbora u smislu ovog zakona su izvršni direktori.

(5) Izvršni odbor bira se iz reda lica koja su članovi upravnog odbora ili drugih lica, s tim da članovi ovog odbora čine manje od polovine članova upravnog odbora.

(6) Djelokrug izvršnog odbora uključuje sprovođenje odluka upravnog odbora akcionarskog društva i sva pitanja u vezi sa vođenjem poslova i tekućim poslovima društva, osim pitanja koja su u nadležnosti upravnog odbora i skupštine akcionara.

(7) Izvršni odbor akcionarskog društva dužan je da poštuje sva ograničenja svojih ovlašćenja propisana zakonom, osnivačkim aktom ili bilo kojom odlukom skupštine akcionara ili upravnog odbora društva.

(8) Osnivačkim aktom akcionarskog društva, statutom ili odlukom upravnog odbora društva mogu se odrediti posebne funkcije, ovlašćenja, dužnosti i nazivi za članove izvršnog odbora, kao i posebni postupci za sazivanje i održavanje sjednica izvršnog odbora i donošenje odluka.

(9) Članove izvršnog odbora akcionarskog društva može razriješiti upravni odbor društva u bilo koje vrijeme, sa posebnim razlogom ili bez njega, kada je to po ocjeni odbora u najboljem interesu društva, s tim da takvo razrješenje ne može povrijediti ugovorna prava razriješenog lica.

Generalni direktor i zastupanje društva

Član 314.

(1) Generalnog direktora akcionarskog društva bira upravni odbor.

(2) Generalni direktor akcionarskog društva je predsjednik izvršnog odbora.

(3) Generalni direktor akcionarskog društva saziva sjednice izvršnog odbora i predsjedava njima, organizuje njegov rad i stara se o vođenju zapisnika sa tih sjednica.

(4) Generalni direktor zastupa akcionarsko društvo nakon upisa u sudski registar, bez posebne punomoći.

(5) Akcionarsko društvo pored generalnog direktora mogu zastupati i drugi članovi upravnog odbora, odnosno izvršnog odbora ako je tako određeno osnivačkim aktom društva.

(6) Ako više lica iz st. 4. i 5. ovog člana zastupa društvo, mogu postupati pojedinačno, osim ako osnivačkim aktom nije drugačije određeno, registrovano i objavljeno, u skladu sa ovim zakonom i zakonom kojim se uređuje registracija poslovnih subjekata.

11.6. Posebne dužnosti upravnog odbora i izvršnog odbora

Izvještaj upravnog odbora skupštini i izvršnog odbora upravnom odboru

Član 315.

(1) Upravni odbor akcionarskog društva izvještava skupštinu akcionara o:

a) namjeravanoj poslovnoj politici i o drugim načelnim pitanjima koja se odnose na vođenje poslova, uključujući i odstupanje od ranije utvrđenih razloga za to, najmanje jednom godišnje,
b) ekonomičnosti, rentabilnosti i solventnosti društva, na godišnjoj skupštini,
v) poslovanju društva i njegovom finansijskom stanju šestomjesečno i
g) značajnim poslovnim događajima, odnosno poslovima koji bi mogli biti od velikog značaja za rentabilnost poslovanja i za solventnost društva, da bi skupština prema njima mogla blagovremeno da zauzme stav.

(2) Izvještaj iz stava 1. ovog člana ima isti sadržaj za matično društvo i sva zavisna društva u smislu ovog zakona.

(3) Na zahtjev skupštine akcionara upravni odbor društva dužan je da dostavlja izvještaje o drugim pitanjima koja su od značaja za poslovanje društva.

(4) Izvještaji upravnog odbora akcionarskog društva koji se dostavljaju skupštini akcionara moraju biti sačinjeni u pisanoj formi, potpuni i istiniti.

(5) Upravni odbor akcionarskog društva, odnosno svaki član upravnog odbora može u bilo koje vrijeme tražiti od izvršnog odbora da ga obavijesti o poslovima koji bi mogli biti od većeg uticaja na poslovanje društva i na poslovne odnose sa drugim društvima, kao i o bilo kojem drugom pitanju u skladu sa ovim zakonom.

(6) Izvršni odbor akcionarskog društva dužan je da stalno i potpuno informiše upravni odbor društva u vezi sa pitanjima iz stava 5. ovog člana.

11.7. Primanja članova upravnog odbora i članova izvršnog odbora

Načela za primanja

Član 316.

(1) Nezavisni članovi upravnog odbora ne mogu biti u radnom odnosu u društvu.

(2) Članovi izvršnog odbora su u radnom odnosu u društvu.

(3) Neizvršni članovi upravnog odbora mogu biti u radnom odnosu u društvu.

(4) Članovi upravnog odbora koji nisu u radnom odnosu u društvu izvršavaju svoje dužnosti na osnovu posebno zaključenog ugovora sa društvom kojim se određuje visina naknade za rad, kao i druga pitanja koja se odnose na međusobna prava i obaveze člana i društva.

(5) Na ugovor iz stava 4. ovog člana prethodnu saglasnost daje skupština akcionara.

(6) Ugovor sa članovima izvršnog odbora koji sadrži elemente iz stava 4. ovog člana odobrava skupština akcionara. U slučaju otvorenog akcionarskog društva iznos naknade koja se plaća svakom članu upravnog odbora akcionarskog društva i svakom članu izvršnog odbora društva objavljuje se u skladu sa zakonom.

11.8. Odgovornost članova upravnog odbora i članova izvršnog odbora

11.8.1. Statusna odgovornost

Ostavka

Član 317.

(1) Član upravnog odbora i član izvršnog odbora akcionarskog društva može u svako doba podnijeti ostavku davanjem pisanog obavještenja upravnom odboru ili predsjedniku tog odbora.

(2) Ostavka ima pravno dejstvo od dana podnošenja, osim ako u njoj nije naveden neki kasniji datum.

(3) Ostavkom prestaje članstvo u upravnom odboru. Za prestanak članstva po ovom osnovu nije potrebna posebna odluka organa društva.

(4) Ostavka se može opozvati samo uz saglasnost upravnog odbora akcionarskog društva.

(5) Odredbe st. 1. do 4. ovog člana primjenjuju se i na ostavku člana izvršnog odbora akcionarskog društva.

Razrješenje

Član 318.

(1) Član upravnog odbora akcionarskog društva može biti razriješen odlukom skupštine akcionara, sa navođenjem razloga ili bez njega, ako akcionari smatraju da je to u najboljem interesu društva.

(2) Razrješenje člana upravnog odbora ima pravno dejstvo ako ga odobri najmanje većina glasova akcija sa pravom glasa za izbor člana upravnog odbora na skupštini akcionara, s tim da:

a) član upravnog odbora ne može biti razriješen na skupštini akcionara osim ako je u obavještenju o skupštini akcionara iz člana 272. stav 5. ovog zakona navedeno da je svrha skupštine pored ostalog glasanje o razrješenju člana upravnog odbora na skupštini i
b) kad akcionarsko društvo ima kumulativno glasanje za izbor člana upravnog odbora, a ne razrješavaju se svi članovi odbora, član upravnog odbora može biti razriješen ako bi glasovi za njegovo razrješenje bili dovoljni za njegov izbor u slučaju kumulativnog glasanja za izbor cijelog odbora.

(3) Razrješenje člana upravnog odbora akcionarskog društva ne može povrijediti prava koja nisu u vezi sa svojstvom člana upravnog odbora poslije razrješenja koje član upravnog odbora može imati na osnovu ugovora sa akcionarskim društvom. Izbor ili status lica kao člana upravnog odbora ne može biti osnov za bilo koje takvo pravo člana upravnog odbora društva.

(4) Član izvršnog odbora akcionarskog društva može biti razriješen odlukom upravnog odbora društva sa navođenjem razloga ili bez njega ako odbor vjeruje da je to u najboljem interesu akcionarskog društva, pri čemu se primjenjuje odredba stava 3. ovog člana.

11.8.2. Imovinska odgovornost člana upravnog odbora i člana izvršnog odbora

Slučajevi posebne imovinske odgovornosti

Član 319.

(1) Član upravnog odbora akcionarskog društva koji prisustvuje sjednici odbora na kojoj je donesena odluka smatra se da je saglasan sa takvom odlukom, osim ako izrazi svoju nesaglasnost i unese je u zapisnik sjednice. Lice koje nije prisutno na sjednici smatra se da je saglasno sa odlukom osim ako svoju nesaglasnost ne saopšti pisano licu koje je predsjedavalo sjednici ili je vodilo zapisnik sjednice, odmah nakon obavještenja o odluci.

(2) Članovi upravnog odbora akcionarskog društva i članovi izvršnog odbora akcionarskog društva naročito su odgovorni društvu za štetu prouzrokovanu povredom svojih dužnosti, ako su povredom zakona:

a) vratili ulog akcionaru,
b) platili kamate ili dividende akcionaru,
v) prouzrokovali da društvo upisuje, daje u zalog, stiče i poništava sopstvene akcije ili povlači i poništava akcije,
g) odobrili zajam ili kredit,
d) izvršili plaćanje u vrijeme likvidacije društva,
đ) prouzrokovali da društvo nakon odluke o prestanku vodi poslove, osim poslova koji su nužni za likvidaciju ili stečaj društva i
e) povrijedili dužnosti prema društvu navedene u čl. 32. do 34. i čl. 36. i 38. ovog zakona.

(3) Povredom dužnosti iz stava 2. ovog člana stiče se osnov za razrješenje članova upravnog odbora akcionarskog društva i članova izvršnog odbora društva.

12. Nadzor

12.1. Osnovna načela

Interna revizija i odbor za reviziju

Član 320.

(1) Osnivačkim aktom ili statutom otvorenog akcionarskog društva može se odrediti, a kod otvorenog akcionarskog društva čije su akcije uvrštene na službeno berzansko tržište, mora se odrediti da društvo ima internu reviziju i odbor za reviziju.

(2) Osnivačkim aktom ili statutom zatvorenog akcionarskog društva može se odrediti da društvo ima internog revizora ili odbor za reviziju.

Broj članova odbora za reviziju i status internog revizora

Član 321.

(1) Odbor za reviziju ima najmanje tri člana. Broj članova odbora za reviziju mora biti neparan.

(2) Poslove interne revizije vrši interni revizor kao fizičko lice.

Izbor i razrješenje internog revizora i članova odbora za reviziju

Član 322.

(1) Internog revizora i članove odbora za reviziju bira skupština akcionarskog društva iz reda nezavisnih lica u smislu ovog zakona.

(2) Prvi interni revizor i članovi odbora za reviziju određuju se osnivačkim aktom ili posebnom odlukom osnivača.

(3) Interni revizor i članovi odbora za reviziju akcionarskog društva mogu se razriješiti odlukom skupštine članova društva, sa navođem razloga za razrješenje ili bez njega.

(4) Interni revizor i članovi odbora za reviziju akcionarskog društva razrješavaju se na isti način na koji su i birani.

(5) Razrješenje internog revizora i članova odbora za reviziju akcionarskog društva ne utiče na njihova prava nakon razrješenja koja imaju na osnovu posebnog ugovora sa društvom, s tim da taj ugovor ne može isključiti pravo društva iz stava 3. ovog člana.

Djelokrug i način rada

Član 323.

(1) Odbor za reviziju akcionarskog društva:

a) donosi plan rada interne revizije,
b) razmatra izvještaje interne revizije i daje preporuke po izvještajima o reviziji,
v) izvještava upravni odbor o realizaciji preporuka po izvještajima o reviziji,
g) izvještava skupštinu akcionara društva o računovodstvu, izvještajima i finansijskom poslovanju društva i njegovih povezanih društava,
d) izjašnjava se o prijedlogu odluke o raspodjeli dobiti koju usvaja skupština,
đ) izvještava o usklađenosti poslovanja društva sa zakonskim i drugim regulatornim zahtjevima i
e) predlaže skupštini izbor nezavisnog revizora, ako društvo ima obavezu revizije finansijskih izvještaja.

(2) U izvršenju svojih dužnosti interni revizor akcionarskog društva:

a) kontroliše i izvještava odbor za reviziju o vjerodostojnosti i kompletnostnosti finansijskih izvještaja društva,
b) kontroliše i izvještava odbor za reviziju o vjerodostojnosti i kompletnosti izvještavanja akcionara društva o finansijskim i drugim informacijama,
v) kontroliše i izvještava odbor za reviziju o ugovorima sklopljenim između društva i članova upravnog odbora društva, kao i sa povezanim licima u smislu ovog zakona,
d) kontroliše usklađenost organizacije i djelovanja društva sa kodeksom ponašanja i
đ) kontroliše postupak rješavanja prigovora akcionara društva, članova organa društva ili drugih lica u vezi sa t. a) do d) ovog stava.

(3) Odbor za reviziju podnosi izvještaj akcionarima akcionarskog društva na svakoj godišnjoj skupštini, a na vanrednoj sjednici skupštine kada smatraju da je izvještavanje prikladno i nužno ili kada to traži upravni odbor.

(4) U izvršavanju svojih dužnosti interni revizor može pregledati sva dokumenta društva, provjeravati njihovu vjerodostojnost i podatke koji se u njima nalaze, zahtijevati izvještaje i objašnjenja od upravnog odbora i zaposlenih i pregledati stanje imovine društva.

(5) Odbor za reviziju dostavljaju poseban izvještaj skupštini o ugovorima zaključenim između društva i povezanih lica u smislu ovog zakona.

(6) U izvršenju svojih dužnosti interni revizor i odbor za reviziiju akcionarskog društva mogu angažovati druga lica stručna za odgovarajuću oblast i odrediti im plaćanje razumne naknade.

(7) Interni revizor, odnosno odbor za reviziju poslove iz st. 1. do 6. ovog člana, kao i druge poslove obavlja u skladu sa zakonom, osnivačkim aktom i statutom društva.

(8) Ako zatvoreno akcionarsko društvo ima internu reviziju, a nema odbor za reviziju, poslove iz stava 1. ovog člana obavlja interni revizor.

(9) Ako zatvoreno akcionarsko društvo ima internu reviziju, a nema odbor za reviziju, interni revizor izvještaje iz stava 2. ovog člana dostavlja skupštini akcionara društva.

Nezavisni revizor

Član 324.

(1) Otvoreno akcionarsko društvo ima nezavisnog revizora čiji su položaj i ovlašćenja utvrđeni zakonom kojim se uređuje računovodstvo i revizija.

(2) Nezavisni revizor otvrenog akcionarskog društva bira se na redovnoj godišnjoj skupštini akcionara tekuće godine za reviziju finansijskih izvještaja za narednu poslovnu godinu.

(3) Nezavisni revizor akcionarskog društva može biti biran na period određen u skladu sa zakonom kojim se uređuje računovodstvo i revizija.

(4) Nezavisni revizor akcionarskog društva obavještava se istovremeno sa obavještavanjem akcionara društva o održavanju skupštine akcionara ili odlučivanju bez sjednice radi učestvovanja u radu skupštine u skladu sa statutom i zakonom.

Stručni povjerenik

Član 325.

(1) Na prijedlog manjinskih akcionara akcionarskog društva koji raspolažu sa najmanje 20 % osnovnog kapitala društva, skupština akcionara može da izabere stručnog povjerenika radi pregleda finansijskih izvještaja kao i poslovnih knjiga društva u posljednje tri godine. U glasanju o njegovom izboru ne može u svoje ni u tuđe ime učestvovati član upravnog odbora , ako se ispitivanje stručnog povjerenika odnosi na ocjenu rada ovog organa ili nekog njegovog člana ili je u vezi sa pokretanjem sudskog spora između društva i nekog od tih lica.

(2) Ako skupština akcionara po zahtjevu akcionara iz stava 1. ovog člana ne donese odluku o izboru stručnog povjerenika na zahtjev tih akcionara, sud u vanparničnom postupku imenuje jednog ili više stručnih povjerenika, ako se učini vjerovatnim postojanje povrede zakona ili osnivačkog akta.

(3) Zahtjev iz stava 2. ovog člana podnosi se sudu u roku od 15 dana od dana održavanja skupštine akcionara na kojoj je odbijen prijedlog da se izabere stručni povjerenik.

(4) Prije imenovanja stručnog povjerenika za akcionarsko društvo sud uzima izjave članova upravnog odbora.

(5) Sud može imenovanje stručnog povjerenika usloviti polaganjem primjerenog obezbjeđenja od podnosioca zahtjeva.

(6) Za stručnog povjerenika može se izabrati lice koje ispunjava uslove propisane zakonom kojim se uređuje računovodstvo i revizija.

(7) Mandat, prava, dužnosti i odgovornosti i druga pitanja statusa stručnog povjerenika određuju se u statutu akcionarskog društva ili odlukom o njegovom izboru.

(8) U vanparničnom postupku na zahtjev akcionarskog društva sud može donijeti rješenje kojim nalaže Centralnom registru hartija od vrijednosti da izvrši zabilježbu zabrane prenosa akcija akcionara koji je pokrenuo vanparnični postupak za imenovanje stručnog povjerenika do završetka rada povjerenika.

Ovlašćenja stručnog povjerenika

Član 326.

(1) Stručni povjerenik ovlašćen je da pregleda poslovne knjige i dokumentaciju akcionarskog društva i da traži obavještenja i izjave od članova upravnog odbora, kao i od lica zaposlenih u društvu da bi utvrdio stanje poslovanja u društvu. Lica od kojih stručni povjerenik zatraži obavještenja i izjave dužni su da ih daju bez odgađanja i istinito.

(2) Naknadu za rad stručnog povjerenika koga bira skupština akcionara određuje skupština, a naknadu za rad stručnog povjerenika koga imenuje sud, određuje sud.

Izvještaj stručnog povjerenika

Član 327.

(1) Stručni povjerenik dužan je da izvještaj o izvršenoj posebnoj reviziji bez odgađanja dostavi upravnom odboru i odboru za reviziju akcionarskog društva.

(2) Akcionari društva koji su podnijeli zahtjev za imenovanje stručnog povjerenika od suda imaju pravo na uvid u njegov izvještaj i u dokumentaciju koja mu je priložena.

(3) Izvještaj i dokumentacija iz stava 2. ovog člana stavlja se na raspolaganje zainteresovanim licima koja imaju pravo na uvid u poslovnim prostorijama društva.

(4) Upravni odbor i odbor za reviziju akcionarskog društva dužni su da na prvoj narednoj sjednici skupštine društva podnesu izvještaj stručnog povjerenika i da zatraže da ona o njemu odluči nakon čitanja tog izvještaja u cjelini.

(5) Ako iz izvještaja stručnog povjerenika proizlazi da su učinjene bitne povrede zakona, osnivačkog akta ili statuta društva, saziva se bez odgađanja vanredna skupština akcionara. Na osnovu nalaza stručnog povjerenika i sud može po zahtjevu manjinskih akcionara iz člana 268. stav 1. tačka v) ovog zakona naložiti društvu da u određenom roku održi skupštinu.

(6) Na skupštini akcionarskog društva koje raspravlja o nalazu stručnog povjerenika, upravni odbor i odbor za reviziju društva izjašnjavaju se o svim utvrđenim nepravilnostima i o mjerama koje predlaže stručni povjerenik ili koje sami namjeravaju da preduzmu. Upravni odbor akcionarskog društva izjašnjava se i o pravu društva na naknadu štete.

(7) Ako se iz izvještaja stručnog povjerenika utvrdi ispravnost finansijskih izvještaja, odnosno da su poslovne knjige uredno vođene, smatra se da zahtjev za sprovođenje posebne revizije nije bio opravdan.

(8) U slučaju iz stava 7. ovog člana akcionari društva koji su zlonamjerno ili grubom nepažnjom tražili da se sprovede posebna revizija, solidarno odgovaraju društvu za štetu koja mu je time pričinjena.

13. Sekretar društva

Izbor i status

Član 328.

(1) Otvoreno akcionarsko društvo može da ima sekretara, koga bira upravni odbor društva.

(2) Mandat sekretara otvorenog akcionarskog društva utvrđuje se statutom.

(3) Zarada i druga prava sekretara otvorenog akcionarskog društva uređuju se ugovorom između sekretara i upravnog odbora društva, na prijedlog predsjednika.

(4) Sekretar akcionarskog društva odgovoran je za vođenje knjiga akcionara, za pripremu sjednica i vođenje zapisnika skupštine akcionara i sjednica upravnog odbora, izvršnog odbora i odbora za reviziju društva, registra zapisnika sjednica skupštine akcionara, registra zapisnika sjednica upravnog odbora i odbora za reviziju društva i čuvanje dokumenata utvrđenih ovim zakonom i statutom akcionarskog društva, osim finansijskih izvještaja.

(5) Sekretar otvorenog akcionarskog društva odgovoran je za organizovanje rada i praćenje izvršavanja odluka skupštine akcionara, upravnog odbora i odbora za reviziju društva.

14. Izmjena osnivačkog akta

14.1. Izmjena odlukom upravnog odbora

Član 329.

Osnivački akt akcionarskog društva može da se izmijeni odlukom upravnog odbora bez održavanja skupštine akcionara, ako:

a) se izmjene i dopune odnose na promjene lica ovlašćenih za zastupanje društva ili druge izmjene kojima se ne diraju prava bilo kog akcionara i
b) se izmjene i dopune odnose na povećanje broja izdatih akcija i osnovnog kapitala po osnovu izdavanja akcija od upravnog odbora društva u skladu sa ovlašćenjima iz člana 200. st. 4. do 6. ovog zakona.

Izmjena odlukom skupštine akcionara

Član 330.

(1) Osnivački akt može se izmijeniti kvalifikovanom dvotrećinskom većinom akcionara akcija sa pravom glasa po prijedlogu upravnog odbora.

(2) Uz prijedlog upravnog odbora iz stava 1. ovog člana dostavlja se i pisano obrazloženje predloženih izmjena, izjava upravnog odbora da će izmjene biti uključene u dnevni red skupštine, kao i obavještenje o pravu nesaglasnih akcionara na naknadu vrijednosti svojih akcija u skladu sa ovim zakonom.

(3) Ako akcionari sa povlašćenim akcijama imaju pravo glasanja kao klasa akcija o izmjenama osnivačkog akta, smatra se da je ta izmjena usvojena ako je za izmjenu glasala kvalifikovana većina svake klase akcija, koja je ovlašćena da glasa grupno, kao i ukoliko je za izmjenu glasala kvalifikovana većina od ukupnog broja akcija koje imaju pravo glasa.

Registracija izmjene osnivačkog akta

Član 331.

(1) Izmjene i dopune osnivačkog akta akcionarskog društva smatraju se donesenim danom donošenja.

(2) Izmjene i dopune osnivačkog akta akcionarskog društva notarski se obrađuju, registruju i objavljuju u skladu sa zakonom.

15. Pitanja o kojima glasaju akcionari povlašćenih akcija

Glasanje klase akcija (grupno glasanje)

Član 332.

Akcionari ma koje klase akcija imaju pravo da glasaju kao grupa o pitanjima koja se odnose na:

a) povećavanje ili smanjenje ukupnog broja odobrenih akcija te grupe (klase),
b) izmjenu bilo kog prava ili privilegije akcija te grupe (klase),
v) utvrđivanje prava imalaca bilo kojih drugih akcija na zamjenu ili konverziju njihovih akcija u akcije klase koju drži ta klasa (grupa),
g) izmjenu akcija akcionara te klase u različit broj akcija ili u akcije druge klase,
d) izdavanje nove klase akcija koje imaju prava ili preferencije nadređene ili u suštini jednake pravima te grupe, ili na povećanje prava ili preferencije bilo koje klase akcija koje imaju prava ili preferencije u suštini iste ili nadređene pravima te grupe (klase), ili na povećanje prava i preferencije bilo koje klase akcija koje imaju prava i preferencije ispod ovih te grupe (klase), ako ih to povećanje čini istim ili iznad ovih te grupe,
đ) limitiranje ili negiranje postojećeg prava prečeg upisa akcija te klase,
e) poništavanje ili se odnose na druge načine koji pogađaju kumulativne dividende akcija te grupe (klase),
ž) limitiranje ili negiranje prava glasa akcija te grupe (klase) i
z) druge načine kojima se mijenjaju prava ili preferencije akcija akcionara te klase tako da ih pogađaju.

16. Akta i dokumenta društva

Vrste

Član 333.

(1) Akcionarsko društvo čuva sljedeća akta i dokumenta:

a) otpravak osnivačkog akta i sve njegove izmjene,
b) statut, ako ga društvo ima, i sve njegove izmjene,
v) rješenje o registraciji,
g) interna dokumenta koja su odobrena od skupštine i drugih organa društva,
d) akt o formiranju svake poslovne jedinice društva i zastupništva,
đ) dokumenta koja dokazuju svojinska i druga prava društva,
e) zapisnike i odluke skupštine akcionara i upravnog odbora,
ž) pisane naloge i odluke izvršnog odbora,
z) zapisnike odbora za reviziju i njegove pisane naloge i zaključke,
i) finansijske izvještaje, izvještaje o poslovanju i izvještaj nezavisnog revizora,
j) prospekt za izdavanje akcija i drugih hartija od vrijednosti,
k) knjigovodstvenu dokumentaciju i račune,
l) listu povezanih društava u smislu ovog zakona sa podacima o akcijama i udjelima u njima, u smislu ovog zakona,
lj) listu sa punim imenima i adresama svih članova upravnog odbora i svih lica koja su ovlašćena da zastupaju društvo, kao i obavještenje o tome da li lica ovlašćena da zastupaju društvo, to čine zajedno ili pojedinačno,
m) listu sa punim imenima i adresama članova odbora za reviziju, internog revizora i nezavisnog revizora ako ga društvo ima,
n) listu svih prenosa akcija od akcionara, uključujući i zalog i druge prenose akcija kojima sticalac ne postaje akcionar i
nj) spisak ugovora koje su sa društvom zaključili članovi upravnog odbora i izvršnog odbora.

(2) Akcionarsko društvo dužno je da čuva dokumenta i akta iz stava 1. ovog člana u svom sjedištu.

(3) Akcionarsko društvo čuva otpravak osnivačkog akta i njegove izmjene trajno, a ostala dokumenta iz stava 1. ovog člana najmanje pet godina, a nakon toga ta dokumenta čuvaju se u skladu sa propisima o arhivskoj građi.

Pristup aktima

Član 334.

(1) Akcionarsko društvo dužno je ako posebnim zakonom nije drukčije propisano da akta iz člana 333. ovog zakona stavi na raspolaganje svakom akcionaru ili ranijem akcionaru za period u kome je bio akcionar društva, radi kopiranja i ostvarivanja prava uvida i to u radno vrijeme društva u prostorijama društva.

(2) Akcionarsko društvo može odrediti da lice koje zahtijeva pristup aktima treba da se identifikuje, kao i da dokaže status akcionara prije obezbjeđenja tražene informacije.

Pristup aktima po odluci suda

Član 335.

(1) Ako članovi upravnog odbora akcionarskog društva odbiju da stave na raspolaganje akta u skladu sa članom 334. ovog zakona, u roku od pet dana od dana podnošenja pisanog zahtjeva, lice koje ima pravo na uvid može tražiti u vanparničnom postupku od suda da mu omogući ostvarenje ovog prava.

(2) Po zahtjevu iz stava 1. ovog člana, sud donosi odluku u roku od tri dana od dana podnošenja zahtjeva.

(3) Lice koje dobije tražene informacije u skladu sa st. 1. i 2. ovog člana ne može da ih objavi ili prezentuje na način kojim bi nanijelo štetu društvu.

(4) Izuzetno od stava 3. ovog člana objavljivanje akata i povjerljivih informacija dozvoljeno je ako je tako uređeno zakonom.

17. Prestanak društva i druge mjere suda

Razlozi za prestanak

Član 336.

Akcionarsko društvo prestaje:

a) istekom vremena za koje je osnovano,
b) pravnosnažnom odlukom skupštine akcionara koja se donosi kvalifikovanom većinom,
v) pravnosnažnom odlukom nadležnog suda kojom se određuje brisanje društva po službenoj dužnosti,
g) odlukom stečajnog suda o otvaranju i zaključenju stečajnog postupka kojom se odbija otvaranje glavnog stečajnog postupka zbog nemogućnosti da se iz stečajne mase pokriju troškovi stečajnog postupka,
d) stečajem i
đ) u drugim slučajevima utvrđenim zakonom i osnivačkim aktom društva koji su navedeni kao osnov za prestanak društva.

Prestanak društva i druge mjere suda po zahtjevu manjinskih akcionara

Član 337.

(1) Po zahtjevu manjinskih akcionara koji u akcionarskom društvu posjeduju najmanje 20 % akcija osnovnog kapitala društva nadležni sud može naložiti prestanak društva ili druge mjere, ako:

a) članovi upravnog odbora društva ne mogu da vode poslove društva, zbog podjele ili drugih razloga, a akcionari društva ne mogu da prekinu blokadu, tako da se poslovi društva ne mogu više voditi u interesu akcionara društva,
b) su akcionari blokirani u odlučivanju i na najmanje dvije uzastopne godišnje skupštine ne uspiju da izaberu članove upravnog odbora društva, tako da se poslovi društva ne mogu voditi u interesu društva,
v) članovi upravnog odbora društva, kao i članovi drugih organa društva djeluju protivzakonito ili nepošteno prema akcionarima koji podnose takav zahtjev i
g) se imovina društva rasipa i umanjuje.

(2) Po podnesenom zahtjevu iz stava 1. ovog člana sud može da pokrene postupak prestanka društva ili ako se radi o osnovu koji se može otkloniti da mu ostavi rok do godinu dana za otklanjanje nepravilnosti.

(3) Ako se u roku iz stava 2. ovog člana ne otklone nepravilnosti, pokreće se postupak prestanka društva likvidacijom u skladu sa ovim zakonom, kada sud ima ovlašćenje da odredi i likvidacionog upravnika.

(4) Ako sud ne pokrene postupak prestanka društva može naložiti jednu ili više mjera, a naročito:

a) razrješenje bilo kog člana upravnog odbora ili izvršnog odbora,
b) izbor člana upravnog odbora ili izvršnog odbora društva,
v) imenovanje privremenog zastupnika društva,
g) nezavisnu reviziju računovodstvenih izvještaja društva i popis imovine društva,
d) plaćanje dividende,
đ) kupovinu akcija manjinskih akcionara koji su podnijeli zahtjev za kupovinu od društva po vrijednosti koju je utvrdio sud na osnovu nalaza nezavisnog procjenjivača i
e) naknadu štete bilo kom licu kome je prouzrokovana.

(5) Zahtjev manjinskih akcionara iz stava 1. ovog člana podnosi se protiv akcionarskog društva.

Izvori

• „Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 127/08