Deklaracija o suverenosti i autonomiji srpskog naroda (1990)
| Deklaracija o suverenosti i autonomiji srpskog naroda (1990) |
Polazeći od univerzalnog principa o pravu naroda na samoopredjeljenje, uključujući i pravo na odcjepljenje, te polazeći od postojećih normi u Ustavu SFRJ i u Ustavu SR Hrvatske, a posebno odredbe Ustava SR Hrvatske, da je SR Hrvatska i država srpskog naroda u Hrvatskoj, a radi zaštite svoje nacionalne suverenosti i slobode, srpski narod koji živi na istorijskim teritorijama objedinjenim sadašnjim granicama SR Hrvatske, donosi i objavljuje na Srpskom saboru održanom u Srbu dana 25. jula 1990. godine:
DEKLARACIJU
o suverenosti i autonomiji srpskog naroda
1. U granicama SR Hrvatske, koja je država i srpskog naroda koji živi u SR Hrvatskoj, srpski narod je na osnovi svojih geografskih, istorijskih, društvenih i kulturnih osobenosti, suveren narod sa svim pravima koja sadržava suverenost naroda.
Srpski narod u SR Hrvatskoj ima pravo da se u zajedništvu sa hrvatskim narodom, ili samostalno, pri uspostavljanju novih odnosa u Jugoslaviji, opredjeljuje za federativno ili konfederativno državno uređenje.
Ne može se bez učešća srpskog naroda u Hrvatskoj birati oblik jugoslavenskog zajedništva, a to naročito vrijedi za situacije legitimnog odcjepljenja. Odcjepljuju se narodi a ne države.
Srpski narod daje sebi pravo da se na istorijskim teritorijama, koje objedinjuju sadašnje granice Hrvatske, opredjeljuje sa kime će živjeti, u kojem će režimu živjeti i kako će se povezivati sa drugim narodima u Jugoslaviji.
Niko nema istorijsko pravo da određuje sudbinu srpskog naroda koji tu živi vjekovima i prije stvaranja države Hrvatske.
2. Na osnovi svoje suverenosti srpski narod u Hrvatskoj ima pravo na autonomiju. Sadržaj te autonomije zavisit će od federativnog ili konfederativnog uređenja Jugoslavije.
U uslovima federativnog državnog uređenja srpski narod ima pravo na nesmetanu i bez ograničenja upotrebu u službene i privatne svrhe srpskog književnog jezika, pisma ćirilice, škola i srpskih školskih programa, kulturnih i političkih institucija, preduzeća štampe i srpske radiotelevizije.
Organizacija ovakve autonomije će se provesti samo putem pune opštinske samouprave, posebno u opštinama gdje je srpski narod većinsko stanovništvo i povezivanjem tih opština u zajednice.
U uslovima konfederalnog državnog uređenja Jugoslavije srpski narod u Hrvatskoj ima pravo na političko teritorijalnu autonomiju.
3. Kao politički predstavnik srpskog naroda u Hrvatskoj konstituiše se Srpski sabor koji zasjeda u Srbu.
Kao izvršni organ Srpskog sabora konstituiše se Srpsko nacionalno vijeće.
Srpsko nacionalno vijeće ima pravo da organizuje plebiscitarno izjašnjavanje srpskog naroda o svim pitanjima bitnim za njegov položaj u Hrvatskoj i Jugoslaviji, kao i o drugim pitanjima koja se tiču ostvarivanja srpskog suvereniteta i autonomnosti.
4. Srpsko nacionalno vijeće predstavlja samostalni organ koji između dva zasjedanja Srpskog sabora sprovodi odluke Srpskog sabora i ove Deklaracije, te priprema pitanja o kojima će se izjašnjavati Srpski sabor i plebiscitarno srpski narod.
5. Srpski sabor, na zasjedanju u Srbu, 25. jula 1990. godine, proglašava ništavnim za srpski narod u Hrvatskoj sve ustavne i zakonske promjene koje negiraju njegov suverenitet kao naroda i umanjuju njegova autonomna prava.
6. Srpski narod u Hrvatskoj ne traži ništa više od onih prava koja drugi suvereni narodi Evrope odavno imaju i uživaju.
Izvor[uredi]
- Mile Dakić: »Krajina kroz vijekove«, Beograd 2002., Prilog 15.