Moravički epitafi: Kušići
Moravički epitafi: Kušići su prepisi tekstova uklesanih na krajputašima i kenotafima u selu Kušići (Opština Ivanjica).
Krajputaš Pavlovićima – Nikoli (†1915) i Obradu (†1916) (pored puta Ivanjica-Javor)
- Spomen
- NIKOLE PAVLOVIĆA
- iz Kušića
- koi je časno i pošteno
- poživijo 59. g.
- a umro 30-og novembra 1915. god.
- Bog da mu dušu prosti
- i sina mu
- OBRADA
- kao vojnika II čete I bataljona 1-og puka
- koi je kao borac poginuo u 1916. god.
- u 27. godini svog života.
- Ovaj spomen podiže mužu i sinu Petra
- i sna svekru i svom mužu Milorada
- i unuk-sin Milosav.
Krajputaš braći – Mihailu Petronijeviću (†1914), Mijailu Boškoviću (†1913) i Dušanu Boškoviću (†1916) (pored puta Ivanjica-Javor)
- Da bi se stvorila
- naša velika i ujedinjena država
- dala sam sve što sam imala,
- ono što mi je najmilije
- — moja tri sina:
- MIHAILA PETRONIJEVIĆA
- koi kao žand. Kaplar
- Podrinskog žand. Odreda
- ordonans štaba Drinskog
- i umro 1. januara 1914. god.
- u (...)
- MIJAILA BOŠKOVIĆA
- koi kao redov 3. čete 1. bat. IV peš. Puka
- umre od kolere juna 1913. g. u Velesu,
- i
- DUŠANA BOŠKOVIĆA
- koi kao redov 3. čete II poz.
- poginu na Solunskom frontu
- septembra 1916. god.
- Oni svi trojica
- dadoše svoje mlađane živote
- za oslobođenje i ujedinjenje našeg naroda
- i ostaviše svoje kosti na bojnom polju
- a mene ostaviše samu samohranu
- da ih oplakujem dok sam živa.
- Ovaj biljeg koji ću umesto moja 3. Sina
- gledati za kratko vreme mog života
- podiže im od ušteđene invalidske potpore
- majka Sinđa ud. iz Deretina
- 1921. g.
Krajputaš braći Racić – Vukoti (†1914) i Radojku (†1915) (pored puta Ivanjica-Javor)
- Spomen umrlih ratnika
- braće RACIĆA.
- VUKOTE
- vojnika 7-me brdske baterije
- Drin. artilj. Puka
- hrabrog borca protivu neprijatelja
- Turaka i Bugara
- koji je odlikovan za hrabros,
- a umro 7. maja 1914. god.
- u 28. god. svog života,
- u Krivoj Palanci u Makedoniji
- i rođenog mu brata
- RADOJKA
- vojnika 1. čete 1. bataljona 13. p. puka
- koji umre 5. febr. 1915. god.
- u 20. godini u Štipu.
- – Sinovi biv. Save Racića
- iz Deretina.
- Spomen ovaj podiže im
- ožalošćena majka Stanojka
- i brat od strica Đurđe,
- sestre Rosa Stanka i Stanica.
Krajputaš Ljubisavu Daboviću (†1876) (pored puta Ivanjica-Javor)
- Znak ovaj pokazuje telo pokojnoga
- LjUBISAVA DABOVIĆA
- iz Kušića
- bivšeg vojnika 1-ve kl. Bataliona
- Moravičko Užičke brigade
- koi je u 21. god. života svoga
- za slavu i slobodu naroda srbskog
- hrabro boreći se protiv Turaka
- poginuo u borbi na Kalipolju
- 24. junija 1876. god.
- Bog da mu dušu prosti,
- i sin njegov
- NOVICA
- od 3. g. Umre
- 12. avgusta 1876. god.
- Biljeg ovai podignuo
- edinom sinu i unuku
- Nikola Dabović
- sa snaom Anđelijom.
Krajputaš nepoznatom vojniku (†1876) (pored puta Ivanjica-Javor)
- (...)
- bataliona Moravičko Užičke brigade
- koi je u 24. god. Života
- svog pod Vladom Knjaza Milana Obrenovića IV-og
- za slavu i slobodu naroda srbsko
- hrabro boreći se protiv Turaka
- poginuo u bitki na Kalipolju
- 24. junija 1876. god.
- Izradio Mijailo Popović
- iz sela Svještice.
(Spomenik je prelomljen i nema gornje polovine sa imenom pokojnika.)
Krajputaš nepoznatom vojniku (†1876) (pored puta Ivanjica-Javor)
- (...)
- za krst časni i slobodu zlatnu
- boreći se s Turcima
- 21. avgust. 1876. g.
- na Kušićima poginuo.
- Nikola je bio čovek
- koga svaki njegov prijatelj
- i poznanik morao oplakati
- a rodom iz Kožani od Bitola.
- Ovaj spomenik podiže mu
- supruga Todora
- i sinovac ego Nikola.
(Spomenik je prelomljen i nema gornje polovine sa imenom pokojnika.)
Krajputaš braći Veđić – Milanu (†1915) i Velisavu (†1923) (Veđića česma, pored puta Ivanjica-Javor)
- Braća VEĐIĆI.
- MILAN
- iz Kušića
- vojnik 13. Kadrovačkog puka
- umre u svoi 21. god.
- u Prilipu od ratnih napora
- 25. februara 1915.
- i brat
- VELISAV
- vojnik 31. Kadrovačkog puka
- mitraljeskog odelenja.
- On umre u 21. godini
- u Zagrebu 5. februara 1923. god.
- Bog da im dušu prosti.
- Spomen podižu majka Ivka,
- braća Mijailo Milomir
- sna Ljubica i sinovica Milja.
Krajputaš Milivoju Veđiću (†1914) (Veđića česma, pored puta Ivanjica-Javor)
- Spomen
- MILIVOJA VEĐIĆA
- iz Kušića
- vojnika 4. Puka II poziva
- pogibe boreći se sa Austrijancima
- za slobodu i otadžbinu
- avgusta 1914. god.
- u (...)
- Spomen podiže sinovac Strain
- i zet Sava Zečević.
Krajputaš Radosavu Ranđiću (†1913) (Badnjina, pored puta Ivanjica-Javor)
- Spomen
- RADOSAVA RANĐIĆA
- iz Kušića
- kadrovskog kaplara 2-ge čete 1-og bat. II-og puka
- koji učastova u svima borbama sa Turcima
- a pogibe od prokletih Bugara
- pred Štipom 17. juna 1913. godine
- u najlepšem cvetu svoje mladosti u 23. god.
- Ovaj spomen podiže
- otac Živojin i brat Milivoje.
Spomenik Miloju Stameniću (†1915) (Basare, na groblju)
- Spomen
- MILOJA STAMENIĆA
- iz Kušića
- koji poživi 37. god.
- a pogibe 7. 9. 1915. g.
- na položaju Kosmaju
- u borbi protiv Austrije,
- kao vojnik II č. I b. III peša. II poz.
- Spomen podigoše mu
- majka Vasilija
- žena Stanisava
- ćerka Koviljka i Stojka
- sa pomoću (...)
Spomenik Dragomiru Basariću (†1916) (Basare, na groblju)
- Ovaj studeni spomen
- pokazuje večnu uspomenu
- i vrline hrabrog srpskog vojnika
- i kaplara II poziva
- DRAGOMIRA BASARIĆA
- koi požive 32. go.
- a pogibe na Solunskom frontu
- 1916. god.
- za krs časni i slobodu Srbije
- a na preveliku žalost
- svoje supruge prevoli u večnost
- svoju jedinu ćerku Ilinku
- u 19. god. svoga života
- a umre 28. maja 1920. god.
- Bog da im dušu prosti.
- Spomen podiže vernom drugu
- i jedinoj ćerci.
Spomenik braći Pavlović – Milosavu (†1915) i Glišu (†1915) (Pavlovići, na groblju)
- Ovaj spomen predstavlja heroje
- braću PAVLOVIĆA
- MILOSAVA i GLIŠA
- iz Kušića.
- MILOSAV
- vojnik 3. čete 1. bat. 4. p. puka
- koji herojski pogiboše
- boreći se sa Varvarima Bugarima
- za svoju otadžbinu.
- Milosav pogibe
- na položaju u Vladičinom Hanu
- 7. XI. 1915. g.
- GLIŠO
- vojnik 4. čete 4. bat. 13. p. puka
- a poginuo na položaju Bregalnici
- 8. XI. 1915. g.
- Ovaj spomen podigoše
- Đule i Jovanka sa sinovima
- Avram, Radivoje, Perko, Miljko i Dragojle
- braća.
- I ovde je saranjen
- njin brat Radomir od 3. g.
Spomenik Mikailu Tatoviću (†1916) (Pavlovići, na groblju)
- Spomen
- MIKAILU TATOVIĆU
- iz Kušića
- koi pogibe kao vojnik
- I čete I bat. 17. peš. puka Drin. diviz. 1. poz.
- koji pogibe 2. avgusta 1916. god.
- na Solunskom frontu
- u svojoj 23. g. svoga veka
- i spomenu svoju majku Tomaniju
- koja poživi 80. god.
- a umre 26. septembra 1925. god.
- Spomen podiže iz poštovanja
- svojoj majci i bratu Mijailo
- i sna deveru i svekrvi Milorada.
Spomenik Veđićima – Milošu (†1915), Milivoju (†1914), Rakiću (†1920) i Svetoliku (†1915) (Pavlovići, na groblju)
- MILOŠ VEĐIĆ
- kaplar artiljerac
- poživi (...) god.
- a pogibe
- 20. februara 1915. god.
- MILIVOE VEĐIĆ
- vojnik
- poginuo u svoji 40. god.
- 21. Avgusta 1914. god.
- na Suvoj Gori u Bosni.
- RAKIĆ VEĐIĆ
- poživeo časno kao domaćin
- (...) a umro 1920. god.
- SVETOLIK VEĐIĆ
- vojnik (...) regrut
- poginuo u Štipu
- 15. februara 1915. god.
- (...)
Spomenik Luki Milojeviću (†1916) (Pavlovići, na groblju)
- LUKA MILOEVIĆ
- Spomen
- LUKE MILOJEVIĆA
- obveznik poslednje odbrane
- koji umrije u ropstvu
- u Nežidoru 10.3-eg 1916. g.
- u svoi 48. g.
- Ovaj spomen spodigoše mu
- supruga Kata
- i braća Ilija, Velimir, Manojle
- sinovica Angelina
- i sinovac Gojko Milojević.
Spomenik Popovićima – Savu (†1917), Vladimiru (†1916) i Velimiru (†1917) (Ravna Gora-Lokva)
- Oj putniče mili rode
- stani ovde i pročitaj ovo:
- Spomen
- SAVA POPOVIĆA
- iz Ravne Gore
- kao podnarednik artiljeriskog puka
- prvog poziva.
- Tek što beše
- u najlepšem cvetu mladosti
- za slobodu mu kosti ostaše
- od Bugara na Gruništu kod Soluna
- u svoi 29 godina.
- Zbogom brate, deco i premila ženo
- bogom svetu moj premili cvetu
- ja se više povratiti neću.
- Spomenik podižu
- majka Miljka brat Ljubo
- žena Petra sin Blagoje kći Radolija
- strina Borika.
Druga strana spomenika:
- Spomenik
- VLADIMIRA POPOVIĆA
- iz Ravne Gore
- koji požive 42. godine,
- a poginuo kao vojnik
- I trupne komore II puka II poziva
- na Solunskom frontu
- 26. oktobra 1916. godine.
- U ratu poginuo za otadžbinu.
- Spomenik podiže supruga Desimirka,
- deca Milan Veličko.
Treća strana spomenika:
- Spomenik
- VELIMIRA POPOVIĆA
- iz Ravne Gore
- požive 51. Godinu
- kao omiljen drug među drugovima
- i kao ugledan i čestit domaćin
- u svojoj okolini
- a umro 1. juna 1917. u ropstvu,
- daleko od svojih u logoru
- Nežideru u Austriji.
- Interniran 1916. godine
- od svoje kuće
- kao kmet sela Ravne gore.
- Spomen podižu žena Borika,
- ćeri Lena i Mileva zet Tovilo,
- Radisav Miloš
- unuci Vasilije i Periša.
Spomenik Rajku Bradiću (†1916) (Ravna Gora, Bradići pored seoskog puta)
- RAJKO BRADIĆ
- Spomenik kaplara
- konjičkog komandira
- koi boreći se
- sa Kralja i otadžbinu
- kao žandar
- pogibe na položaju
- Kajmakčalan 1916. g.
- u svoji 28. godina.
- Spomen podižu (...)
Spomenik Vladimiru Vuloviću (†1915) (Ravna Gora, Bradići, na groblju)
- VLADIMIR VULOVIĆ
- (...)
- umro ko vojnik u Obrenovcu
- 31. marta 1915. g.
- gde je sahranjen.
Spomenik Milošu Bradiću (†1916) (Ravna Gora, Bradići, na groblju)
- MILOŠ BRADIĆ
- vojnik četvrtog puka
- koi u 25. god. položi život
- za opstanak srpskog roda
- 16. 9. 1916.
- na krvavom položaju
- Kajmakčalanu.
Spomenik Vitomiru Bradiću (†1915) (Ravna Gora, Bradići, na groblju)
- Spomen
- VITOMIRA BRADIĆA
- iz Ravne Gore
- vojnika I čete III bataljona 13. Puka
- rođen 28. 4. 1895. g.
- a umro 2. februara 1915. g.
- u Štipskoj vojnoj bolnici
- kao kadrovac...
Spomenik Tikomiru Popoviću (†1916) (Ravna Gora, Popovići, na groblju)
- Spomenik
- POPOVIĆ TIKOMIRA
- zemljoradnika iz Ravne Gore
- koi boreći se
- za kralja i otadžbinu
- pogibe 1916. g.
- u borbi sa Bugarima.
- Spomenik podižu sinovi
- Dobrivoje Budimir i Vojimir
- i majci Kovini.
Spomenik Cvetku Popoviću (†1916) (Ravna Gora, Popovići, na groblju)
- POPOVIĆ CVETKO
- iz Ravne Gore
- čestit domaćin
- pogibe 1916. g.
- kao vojnik Javorske brigade
- u borbi sa Bugarima
- u Makedoniji
- pao za slobodu.
- Spomen podiže sin Matije.
Izvor
[uredi]- Radivojević Dragutin M, Kamena kazivanja ratnika: moravički krajputaši, „Litopapir” Čačak, 1995.