Marko grabi Angelina
Se sobrale sedumdeset kraloi,
яdat, piяt, mušavere praat,
eden drugi site mi se valat
so юnašstvo, koй kako щo imal.
Pokraй nimi i Marko mi sedel,
i toй mi se, brate, povalilo,
i vaka mu na kralei reklo:
- Oй vi, more, kralei, banei,
i viйe ste dosta, bre, юnaci,
ama az sum ot vas, bre, po юnak -
ako račka zemnяta imaše,
az ke možev, Bog'me, da я svъrtam.
Koga čule kralei i banei,
koga čule valbite ot Marka,
site, brate, se iznasmeяle,
site šega nemu mu se sbile
i go Marka mnogo ustramile,
i vaka mu togaй nemu rekle:
- Deйdi, Marko, kako ne se sramiš,
щo se vališ zemnя da prevъrtiš;
Volkašin tebe ti beše tatko,
toй imaše do tri tarapaani -
pъrva beše ot karagrošei,
vtora beše ot žolti dukati,
trekя beše se ot drobni pari,
i nikoй pat toй ne se valeše.
Koga čulo Marko mlado dete
ot kralei takviйe sboroi,
яvnal konя doma da si odit,
ovde-onde po beli drumoi.
Dedo Gospod na pat beše sednal,
da go čeka Marka ot Varoša.
Pol юnašstvo nemu da mu zemit,
da ne neщo zemnя toй prevъrti,
golem pakost togaй toй da stori;
turil Gospod edna torba zemnя,
Marko došol pred Boga da vъrvit
i vaka mu Gospod progooril:
- Oй юnače, neznaen deliя,
ti, щo nosiš dolgata gargiя,
я podslezi ot konя nazemi,
da mi kreniš taя torba zemnя,
deka sum si staro, em nevredno,
ta ne možam samo da si krenam.
Koga čulo Marko Kralevike,
toй ot konя, brate, ne mi slegol,
so gargiя torba si nadenal
i opnal юnak, za da я podkrenit;
toй ne mogol, Bog'me, da я krenit,
gargiя se na parčinя skъrši,
ot konя se Marko podnavedi,
s desna raka torba mi podvatil,
opnal юnak, za da я podkrenit -
se skinale ot konя kolani
i pak Marko ne mu я podkrenal.
Togaй Marko izgubil юnašstvo,
poloina ot kolku щo imal,
i ot Boga blaosov toй dobil,
za da bide Marko mnogu itъr.
Dupnal konя i doma si došol,
щo я viknal maйka si pri sebe,
ta я vatil za lesa pletenki
i я stegnal taя da mu kažit,
i vaka mu Marko neze velel:
- Slušaй, maйko, moя stara maйko,
ke te prašam neщo da mi kažiš,
oti mene ne mi si kazala,
oti tatko imal tarapaani,
tarapaani, konя i oružйe.
Otgoori maйka mu na Marka:
- Deйdi, sinko, mlado moe dete,
tarapaani' tatko ti imaše,
pъrva beše ot karagrošei,
vtora beše ot žolti dukati,
trekя beše se ot drobni pari;
vistina az ne sum ti kažala,
deka si mi uщe adžamiя,
az te čekav ti da mi uzdreiš,
zatoa az ne sum ti kažala;
ela, sinko, sega da ti kažam,
tarapaani so oči da vidiš
i da vidiš negoo oružйe.
Tatko ti kon toй ne si vяvaše,
toй vяvaše Viteza kobila;
koga umre tatko ti Volkašin,
я izpuщiv kraй slano ezero,
koй я znait dalь uщe e živa.
Pošol Marko, tarapaani videl
i si zelo tatkoo oružйe,
ta si pošlo kraй slano ezero,
da я barat Viteza kobila
ovde-onde okolu ezero,
щo я našol Viteza kobila
i po neя šarenono ždrebe;
mi se zagnal юnak da я vakя,
toй mi tъrčal, kobila begala;
koga Marko neя я privtasal,
taя mi se v ezero vъrlila;
togaй Marko po ždrebe se zagnal,
ovde-onde Marko mi go vatil,
mi go vatil i юnak se vkačil;
pъrsna ždrebe po pole da bega,
ripaй, skakaй i kloci vъrlalo,
za da vъrli Marka ot ramena.
Vidi ždrebe, oti ne se vъrla,
mi se spuщi i v ezero ripna,
za nekako Marka da otvъrli.
Marko togaй mnogo se uplašil,
da ne neщo, Bog'me, se udait;
яko Marko za griva se dъržal,
preplivalo ždrebeto ezero,
togaй ždrebe mi se umorilo
i na suo toa mi izleglo,
na Marka se toa poklonilo,
za čudenьe Šarec progoori
i na Marka vaka toa reklo:
- Oй юnače, neznaen deliя,
я kaži mi čie si koleno,
az da sum ti tvoя verna sluga -
az sum юnak, ama ti po юnak.
Leli veli, Marko mu sborua:
- Oй ti, moe milo brate ždrebe,
tatko mene Volkašin mi beše,
duri bil živ, kobila vяaše
i so neя юnašstvo praeše.
Koga čulo ždrebe trigodinče,
oti toй bil sin na Volkašina,
visnal ždrebe po svoяta maйka,
Marko vяvnal ždrebe trigodinče
i kinisal doma da si idit.
Koga vide kobila Viteza,
oti ždrebe šareno ke bega,
i kobila tъrgna si po nego.
Došol Marko vo Varoša grada,
vъrzal Šarca v temna konюšnica
i do nego Viteza kobila,
togaй Marko maйka si prašalo:
- Da mi kažiš, moя mila maйko,
tatko konя kaй si go koaše
i oružйe kaй si podpraaše,
ostra sabя kaй si я točeše,
a bozdugan kaй mu go beleše?
- Oй ti, Marko, moe milo čedo,
tatko ti si pobratim imaše,
pobratim Яno kumendžiя,
toй mi sedit vo Soluna grada,
toй kobila na tatka ti koal,
ot karagroš ploči toй mu klaal,
a ot dukat klinci toй mu koal,
ostra sabя Яno mu točeše
i bozdugan toй mu go beleše.
Koga čulo Marko svoя maйka,
яvna Šarca i tъrgna da odit,
da mi odit do Soluna grada,
u onega Яno kumendžiя,
ovde-onde po beli drumoi,
vtasal юnak vo Soluna grada,
šetkal, prašal niz tesni sokaci,
koй ke stretel, sekogo go prašal
za kaй sedit Яno kumendžiя.
Odvaй юnak kukяta mu našol,
porti bile, Bog'me, zatvoreni,
vo dvoroi svirci, tabuani,
deka Яno dve svatbi si prael,
sin si ženal i kerka si mažil.
Kluknal Marko na vitine porti,
щo izlegle slugite Яnoi,
za da vidat koй kluka na porti.
Slugi Marka, leli, go prašale
щo saka i na porti kluka.
Progoori Marko Kralevike:
- Az go sakam Яno kumendžiя,
oti mi et ot tatka pobratim,
da mi koat Šarca pelivana,
da mi točit sabя dimiskiя,
da mi belit težka bozdugana.
Mi izlegol Яno kumendžiя
i mu rekol na Marka Kralevikя:
- Aй oй mi si, neznaen deliя,
az ne možam konя da ti koam.
nito možam bozdugan da belam,
az si imam, more, do dve svatbi.
Leli Marko togaй se naluti,
ta mi udri porti so bozdugan,
щo 'i vtera do strede dvoroi,
ta si vleze Marko vo dvoroi
i go stegna Яna kumendžiя,
da mu koa konя so karagroš.
Leli Яno togaй se uplaši,
ta go molil Marka Kralevikя
da počekat uщe edna nedela,
duri svatbi toй da si bittisa,
Marko da sedit na ladna meana,
da si piйet vino i rakiя,
щo ke piйet, Яno ke zaplatit.
Togaй Marko na Яna mu govori:
- Deйdi more, Яno kumendžio,
az ne sedam ovde na meana,
za da piяm vino i rakiя;
az ke odam vo Varoša grada,
ke posedam svatbi da bittisaš,
po nedela az pak ke ti doйdam.
Tuku sega izvai mi snaha ti
da me mene so vino počesti,
i az neя dar da я podaram.
Я izvede Яno svoя snaha,
ta mu turi čaša roйno vino
i počesti Marko Kralevike.
Čaša mala za nego nenasitna,
toй pobaral čaša čaburliя,
mi izvadil Яno čabur čaša,
čabur čaša - sedumdeset oka,
щo si piel stara Volkašina,
koga idel u Яna na gosti.
Krenal Marko čaša čaburliя
i я izpil seta dur do kapka,
mi posakal Marko uщe edna.
Щo gledala Яnoata kerka,
щo gledala gore ot divana,
promeneta kako za nevesta,
i se šega so Marko podbila,
oti vino mnogu Marko izpil.
Я dočulo Marko Kralevike
i se Marko mnogo nalutilo,
i vaka mu na Яna toй reče:
- Oй ti, Яno, tatkov mi pobratim,
blagodaram na tvoяta snaha,
щo me mene taя počestilo
i so vino mene poslužilo,
i az neя darčok я podariv;
neka doйdi i tvoяta kerka,
da mi mene desnica celiva,
za i neze darčok da podaram,
kako щo я snaha ti podariv;
oti ženi mi sa kъskandžii,
kъskandžii, mnogu zavistlivi.
Togaй Яno pošol pri kerka si,
pri kerka si gюzel Angelina,
da я molit pri Marka da doйdit.
Angelina na tatka si rekla:
- Promeneta az sum za nevesta,
pri nego ne odam promeneta,
az da slečam nevestinsko ruho,
da oblečam ruho katadensko,
togaй, tatko, az pred nego odam,
pred onega neznaen deliя,
pred onega težka piяnica.
Щo velela, se Marko mi slušal,
i se uщe Marko nalutilo
i na Šarica vaka sborualo:
- Slušaй, Šarce, щo sakam da praam,
i az tebe sakam da te prašam,
deka mi si, Šarec, nekoano,
dali možiš dvaica da nosiš;
Яnoata kerka me bendisa,
ke я grabam za mlada nevesta,
oti taя mene ne bendisa
i se šega so mene šegua,
i si sleče ruho nevestinsko,
ta obleče ruho katadensko.
Šarec togaй na Marka sborual:
- Deйdi, Marko, moй stopanine,
ako tebe moma te bendisa,
ti grabi я i ič ti ne boй se,
az ke možam da vi nosam dvata,
ako sum si, more, nekoano.
Angelina izleze pred Marka so rubata,
leli, katadenska,
za da baknit Markoa desnica,
Marko togaй Šarca mi razigral
i podade raka na Angelina,
Angelina za da mu celivat,
я podaril tri žolti dukati.
Angelina mu se poklonila
i povtoro raka celivala,
togaй Marko za raka я vatil
i я vъrlil zad sebe na konю.
Dupnal Šarca so žolti mahmuzi
i si letnal po beli drumoi;
begat Šarec kako sivi sokol.
Щo zapea gюzel Angelina,
щo zapea edna lepa pesna,
malku bila, Bog'me, rečoita,
ama bila mnogo glasoita,
i vo pesna na zeto velela,
щo guveal na čestna tъrpeza
u tatka si Яno kumendžiя:
"Щo guveiš, zete, ot kraina,
koga zele tvoя Angelina?"
Koga čulo zeta ot kraina,
koga čulo pesna ot nevesta,
nezinite žalostni glasei,
deka Marko neя я poplenil,
ripnal юnak ot čestni tъrpezi,
kaй щo stapil, na dno v zemi vteral
i podsedlal konя Bedeviя,
go prestegnal so devet kolani;
koga, brate, konя prestegnual,
do tri pedi ot zemi go kreval.
Kon si vяvnal i bodnal po Marka,
ovde-onde po beli drumoi,
go privtasal do Galička reka;
reka bila lošo dotečena,
щo nosila dъrvя i kamenьe.
Togaй Marko beše se uplašil
ot rekata, deka beše stekla,
i ot юnak, deka go privtasal,
togaй Marko na Šarca sborual:
- Deйdi, Šarec, niйe poginavme,
ot юnaka, Bog'me, ot kraina,
uщe malkce ete go ne vtasa.
Leli togaй konя mu sborua:
- Deйdi, Marko, moi stopanine,
strede reka ti udri kopйe,
za da zaprit dъrvя i kamenьe,
duri da si niйe pominime.
Ti ne boй se, ke te izplivam,
az sum učen uщe ot malečko.
Udril Marko kopйe strede reka
i mi zaprel dъrvя i kamenьe,
ta mi vlegol Šarec da mi pliva.
Vtasal юnak, leli, ot kraina,
i toй vlegol v reka, za da plivat,
svikal Šarec na Marko Kraleta:
- Tъrgaй, Marko, kopie ot stred reka,
da ponesit dъrvя i kamenьe,
da preprečit konя Bedeviя.
Tъrgnal Marko kopie ot stred reka
i poneslo dъrvя i kamenьe,
ta preprečil konя Bedeviя
i se vratil юnak ot kraina,
ta zastanal Marka da go gledat.
Marko slegol ot konя na zemi,
ta izvail belata mavrama
i obrišal Šarca pelivana,
ta vo čelo Šarca si celival,
megю obe dvete cъrni oči,
deka nego ot reka preplival.
Progooril юnak ot kraйna:
- Deйdi, more, neznaen deliя,
ne celivaй konя šarenega,
tuk' celivaй gюzel Angelina,
az я svъršiv, a ti я kerdosa,
oti si bil ot mene po юnak.
Otgooril Marko Kralevike:
- Deйdi, more, юnak ot kraina,
az celivam konя šarenega,
deka юnak toй mene izbavil,
Angelina az ne я celivam,
duri venec az neze ne turam
i so zakon neя da ne venčam.
Stanal Marko ot Galička reka
i si došol doma so nevesta.
Maйka mu go hubavo prečeka
i nevesta milno si pregъrna,
ta я krena v race kako dete,
я otnese v šarena odaя
i si kani kralei, banei,
ta kurdisa svirci, tabuanci,
щo mi prait svatba tri nedeli;
ta mi vikna stara egumena
ot manastir "Sveti Arangela",
da mi venča Marka Kralevikя,
so negoa gюzel Angelina.
Svatba bilo i se bittisalo,
sekoй doma si ošlo veselo.
