9
pokret među Bugarima. U Odesi i Bukureštu, kao i u Besrabiji, bilo je prilično Bugara, među kojima je bilo i bogatih trgovaca. Podstaknuti Vukom, i ruski naučnici počnu više razbirati za Bugare, njihovu istoriju i jezik. Od Rusa je prvi Venelin, podstaknut Pagođinom, počeo pisati o Bugarima, izdavši 1829. godine delo „Stari i sadašnji Bugari i njihovi politički i religiozni odnošaji s Rusima.“ Tada je, kao što je poznato, ruska vojska pod komandom Dibića prešla bila Balkan. Nema sumnje da je i to činilo svoj uticaj na pokret u Bugarskoj, koji odmah za tim opažamo. Godine 1832. Vasilije Aprilov, koji je živeo u Odesi, a bio rodom iz Gabrova, u društvu s još nekim Bugarima iz Gabrova koji su živeli u Bukureštu, osniva prvu školu u svom rođenom mestu. Učitelj u toj školi bio je jeromonah Rilskoga manastira Neofit, a knjige za školu potrebne štampane su besplatno u srpskoj državnoj štampariji. Škola je bila ova otvorena 2. januara 1835. godine. Druga škola bugarska u isto vreme otvorena je u Svištovu, a knjige za nju opet su štampane u Beogradu. Posle 10 godina već je u Bugarskoj 31, u Trakiji 18 i – u Makedoniji 4 škole. Godine 1844. počeo ja izlaziti prvi bugarski povremeni spis.
